Wynika tak z informacji zebranych we wtorek przez PAP w Urzędach Wojewódzkich.
W ubiegłym tygodniu premier Donald Tusk po spotkaniach m.in. z minister edukacji i wiceminister finansów zapowiedział, że zobowiąże wojewodów, by ocenili każdą z samorządowych uchwał w sprawie kosztów pobytu w przedszkolach w czasie przekraczającym bezpłatny pięciogodzinny wymiar oraz by sprawdzili, czy "nie ma w nich żadnej treści, która byłaby nadużyciem".
"Opiniowanie i weryfikowanie uchwał samorządów jest stałą kompetencją nadzorczą wojewody i robimy to stale. Do tej pory wpłynęły do nas 234 uchwały, z których z powodu niezgodności z prawem uchylonych zostało 20" - poinformowała PAP rzeczniczka prasowa wojewody mazowieckiego Ivetta Biały. Do wojewody mazowieckiego do tej pory wpłynęły 234 uchwały.
Prawnicy wojewody śląskiego zakwestionowali 12 uchwał samorządów, dotyczących odpłatności za przedszkola. "Chodzi głównie o zasady dotyczące przebywania dzieci w przedszkolu powyżej bezpłatnych pięciu godzin oraz sposoby kształtowania odpłatności w tym zakresie" - powiedziała rzeczniczka wojewody śląskiego Marta Malik.
Wątpliwości dotyczą m.in. sytuacji, kiedy gminy sztywno wyznaczyły bezpłatne pięć godzin np. między 9 a 14, a dziecko przebywa w przedszkolu od 7 rano (za dwie godziny rodzice muszą zapłacić), ale jest odbierane przed 14. Zastrzeżenia dotyczą także dodatkowych opłat, pobieranych w sytuacji, gdy dziecko nie zostanie odebrane w deklarowanym wcześniej czasie oraz sytuacji, gdy opłaty są zryczałtowane i nie są zwracane w przypadku nieobecności dziecka w przedszkolu.
W sprawie przedszkoli wojewoda śląski wysłał we wtorek dwa listy: do szefowej resortu edukacji Katarzyny Hall oraz do wójtów, burmistrzów i prezydentów miast woj. śląskiego. W obydwu pismach wskazuje na wątpliwości prawne, związane z obowiązywaniem nowych regulacji dotyczących przedszkoli.
"W liście do samorządowców wojewoda zwrócił m.in. uwagę, że niezgodne z prawem regulacje znajdują się także w umowach cywilno-prawnych, narzucanych rodzicom przez przedszkola. Wojewoda nie ma możliwości wnikania w te umowy w ramach nadzoru prawnego. Tymczasem - jak wynika z docierających do nas sygnałów - to tam znajdują się nieodpowiednie zapisy" - powiedziała Malik.
Czytaj także: MEN przeciwko nierealnym opłatom za przedszkola>>
Wojewoda zwrócił się także do samorządowców, by odpowiedzialnie kształtowali opłaty za przedszkola i poprosił o dokumenty, opracowania i kalkulacje, na podstawie których ustalono opłaty. Znaczące podwyżki opłat wojewoda uznał zza nieuzasadnione.
Zdaniem wojewody małopolskiego około 70 ze 140 uchwał podjętych przez małopolskie samorządy dotyczących opłat za przedszkola jest wadliwych. Podobnie jak w województwie mazowieckim i śląskim, najczęściej kwestionowane są zapisy dotyczące wprowadzenia stałych opłat ryczałtowych zamiast podania ceny za każdą godzinę oraz braku możliwości zwrotu pieniędzy w przypadku nieobecności dziecka w przedszkolu.
Według Wandy Trojan z biura prasowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego, 30 gmin po interwencji wojewody zmieniło swoje uchwały zgodnie z przedstawionymi wskazówkami, wobec 11 uchwał skierowano skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a około 30 jest w trakcie wyjaśniania.
Jak poinformowano w biurze prasowym wojewody zachodniopomorskiego, spośród ok. 80 uchwał dotyczących opłat w przedszkolach wojewoda uchylił 12, z czego niektóre w całości, pozostałe w części. W toku są jeszcze dwa postępowania w sprawie uchwał. Uchylono m.in. uchwały takich gmin jak: Szczecin, Wolin, Gryfino, Nowogard, Dobra, Choszczno, Białogard, Wałcz gmina, Łobez, Sianów, Rewal i Rąbino. Wszczęte, a jeszcze nie zakończone postępowania dotyczą Chociwla i Kamienia Pomorskiego.
Czytaj także: Przepisy o dodatkowych opłatach za przedszkola trafią do TK>>
Jak poinformował rzecznik wojewody wielkopolskiego Tomasz Stube, od 1 września 2010 roku wielkopolskie samorządy podjęły 182 uchwały w sprawie opłat za przedszkola prowadzone przez gminę. Wojewoda zakwestionował 33 uchwały; w 29 przypadkach wojewoda wydał prawomocne rozstrzygnięcia nadzorcze, trzy rozstrzygnięcia nie są jeszcze prawomocne, a w stosunku do jednej uchwały toczy się obecnie postępowanie nadzorcze.
W województwie warmińsko-mazurskim rady gmin podjęły 67 uchwał, dotyczących wysokości opłat za przedszkola. Rzecznik wojewody Edyta Wrotek powiedziała, że w 14 przypadkach jest już prawomocne rozstrzygnięcie nadzorcze o uchyleniu tych uchwał z powodu uchybień formalno-prawnych.
"Dwa rozstrzygnięcia wojewody jeszcze się nie uprawomocniły, a w 6 kolejnych przypadkach trwa nadal postępowanie nadzorcze" - powiedziała Wrotek. Jak dodała, wojewoda nie wystąpił dotychczas do żadnej z gmin z apelem o obniżenie opłaty za tzw. ponadprogramową godzinę pobytu dziecka w przedszkolu.
Wojewoda podlaski zakwestionował 10 uchwał podjętych przez gminy - poinformowała rzeczniczka wojewody Joanna Gaweł. W czterech z tych przypadków wojewoda zakwestionował uchwały, bo samorządy nieprawidłowo - wstecznie - określiły okres ich obowiązywania. Dotyczyło to uchwał w gminach: Czyżew, Szczuczyn, Jasionówka oraz w miejskiej gminie Sejny. Wojewoda zakwestionował też uchwały samorządów: Białegostoku, Czyżewa, miasta Sejny, Puńska i Stawisk oraz Łap, gdyż nieprawidłowo określono w nich kwestie zwrotu pieniędzy za nieobecność dziecka w przedszkolu. Dotychczas do wojewody podlaskiego wpłynęły uchwały w sprawie opłat w przedszkolach od 45 samorządów.
Wojewoda lubelska uchyliła m.in. zapis w uchwale rady miejskiej w Lublinie mówiący, że z opłat za pobyt dzieci w przedszkolu powyżej pięciu godzin zwolnieni będą rodzice posiadający co najmniej troje dzieci na utrzymaniu. W ocenie nadzoru wojewody taki przepis narusza konstytucyjną zasadę równości wobec prawa, bo doprowadzać może do sytuacji, w której np. rodzice o dużych dochodach mający na utrzymaniu troje dzieci są zwolnieni z opłat, a nie byłaby zwolniona matka samotnie wychowująca dwójkę dzieci.
Wojewoda uchyliła też uchwałę gminy Ryki dotyczącą stosowania ulg za opłaty w przedszkolach w zależności od liczby dzieci. Samorząd odwołał się do sądu. Sąd administracyjny w Lublinie przyznał rację wojewodzie stwierdzając m.in., że w stosunku do rodzin wielodzietnych istnieją inne formy wsparcia, które umożliwiają im pokrycie dodatkowych kosztów pobytu dziecka w przedszkolu.
Czytaj także: Za co pobierane są opłaty w przedszkolu gminnym>>
W województwie świętokrzyskim na 62 nowe uchwały w sprawie opłat za przedszkola, z powodów formalno-proceduralnych unieważniono 5. W sprawie 15 uchwał toczy się jeszcze postępowanie.
Na polecenie premiera wojewodowie mają nie tylko przeanalizować pod kątem prawa uchwały gmin dotyczące opłat za przedszkola i uchylić te, które okażą się niezgodne z prawem, ale także zebrać dane z wszystkich gmin dotyczące nowych opłat. Z danych tych ma powstać raport dla premiera.
Tusk zaapelował też do samorządów, by same zweryfikowały wysokość opłat - jeśli ich wysokość nie wynika z realnych kosztów pobytu dzieci w przedszkolach.
We wtorek prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz poinformowała o projekcie wprowadzającym inną stawkę za godzinę pobytu dziecka w przedszkolu; głosowanie nad nową uchwałą ma się odbyć 22 września.
Wcześniej, bo już w czwartek Rada Miejska Biskupca (woj. warmińsko-mazurskie) ma przeprowadzić głosowanie nad uchwałą w sprawie niższych opłat. Od początku września z powodu drastycznej podwyżki opłat trwa tam okupacja przez rodziców budynku przedszkola.