Noc Kupały to noc z 21 na 22 czerwca 2023 r. Noc świętojańska to 23 na 24 czerwca 2023 r. Wianki to 24 czerwca 2023 r. Najbardziej popularne to te w Krakowie i Warszawie.
Wszystkie trzy święta wiążą się z najkrótszą nocą w roku.
Kiedy w 2023 r. przypada dzień przesilenia
21 czerwca 2023 r. ma 16 godzin i 46 minut, a noc z 21 na 22 czerwca 2023 r. ma 7 godzin i 14 minut. To najdłuższy dzień w roku.
Wianki w Krakowie i Warszawie - historia
Wikipedia o Wiankach w Krakowie:
Inspirowana jednym z rodzimych obrzędów związanych z letnim przesileniem słońca, cykliczna impreza kulturalna, odbywająca się co roku w Krakowie na bulwarach w zakolu Wisły, pod wzgórzem wawelskim i na przeciwległym brzegu (w Dębnikach). Nie jest to krakowska tradycja, lecz warszawski zwyczaj, który przywędrował do Krakowa w połowie wieku XIX (jak podaje Ambroży Grabowski w książce Dawne zwyczaje krakowskie).
We współczesnej formie, jako cykliczna impreza masowa, krakowskie Wianki istnieją od 1992, gdy patronat nad tym wydarzeniem objął Urząd Miasta Krakowa. Jednakże tradycja organizowania w tym miejscu świąt w dniu letniego przesilenia sięga czasów najdawniejszych. Pierwotnie obchodzono je jako pogańskie święto o charakterze religijnym. Po chrzcie Polski tradycja ta nie zamarła, lecz stopniowo ulegała przeobrażeniom: noc ową zwano także wówczas Sobótką lub nocą świętojańską – pozostały jednak ogniska i wróżby, puszczanie wianków, skoki przez ogień czy palenie ziół.
W okresie zaborów, a zwłaszcza po wcieleniu Krakowa do Austro-Węgier, Wianki nabrały charakteru manifestacji patriotycznej. Wspominano przy tej okazji postać Wandy z legendy o królu Kraku. Przed I wojną światową organizacją Wianków zajmowało się między innymi Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”.
W okresie II Rzeczypospolitej Wianki włączono w cykl imprez organizowanych w ramach Dni Krakowa, podtrzymując i rozwijając patriotyczne elementy widowiska.
Wikipedia o Wiankach w Warszawie:
We współczesnej formie, jako cykliczna impreza masowa, Wianki organizowane są nieprzerwanie od 1996. Jednakże tradycja organizowania w tym miejscu świąt w dniu letniego przesilenia sięga czasów najdawniejszych. Pierwotnie obchodzono je jako pogańskie święto o charakterze religijnym. Po chrzcie Polski tradycja ta nie zamarła, lecz stopniowo ulegała przeobrażeniom: noc ową zwano także wówczas Sobótką lub nocą świętojańską – pozostały jednak ogniska i wróżby, puszczanie wianków, skoki przez ogień czy palenie ziół.
"Wianki" w Warszawie 2023 r.
Kolejna edycja „Wianków nad Wisłą”, czyli organizowanej przez m.st. Warszawa imprezy na powitanie lata. W tym roku finałowy koncert przebiegnie pod hasłem: „KORA. Przyszłam na świat po to”, będącym hołdem dla twórczości legendy polskiej muzyki – Kory Jackowskiej. Wyjątkowe wydarzenie poprowadzi Ralph Kamiński. Transmisja na żywo tylko w TVN.
W sobotę, 24 czerwca, warszawiacy zebrani w Multimedialnym Parku Fontann i widzowie TVN wspólnie przywitają lato podczas tegorocznej edycji koncertu „Wianki nad Wisłą”. Tym razem bardzo wyjątkowej, bo poświęconej pamięci niezapomnianej legendy polskiej muzyki rozrywkowej, liderce zespołu Manaam – Korze Jackowskiej. Podczas wydarzenia pod hasłem „KORA.
HARMONOGRAM:
od g. 12.00: świętojański piknik rodzinny;
od g. 19.15 koncerty: Felivers, Smolasty, Dawid Kwiatkowski;
od g. 22.00: Koncert „KORA. Przyszłam na świat po to”
Na scenie wystąpią: Muniek Staszczyk, Krzysztof Zalewski, Natalia Przybysz, Organek, Ralph Kamiński, Kwiat Jabłoni, Ex Maanam, Bovska, Ania Karwan, Maciej Musiałowski, Karolina Lizer & Zee Krayski, Smolasty, Kwiatkowski, Fekivers
Przyszłam na świat po to” swoje interpretacje największych przebojów artystki zaprezentują: Krzysztof Zalewski, Dawid Kwiatkowski, Ania Karwan, Muniek Staszczyk, Natalia Przybysz, Maciej Musiałowski, Kwiat Jabłoni, Bovska, Organek, Smolasty, Karolina Lizer, Felivers oraz Ralph Kamiński, który tego wieczoru zadebiutuje również w nowej roli – prowadzącego wydarzenie.
Koncert „KORA. Przyszłam na świat po to” poprzedzi szeroka kampania promocyjna z udziałem Ralhpa Kamińskiego, która wystartuje we wtorek, 6 czerwca, i obejmie ekosystem TVN Warner Bros. Discovery oraz mediów społecznościowych miasta stołecznego Warszawy, partnera wydarzenia.
Transmisja koncertu „KORA. Przyszłam na świat po to” w sobotę, 24 czerwca, w TVN o godzinie 22:00.
Organizatorzy: Stołeczna Estrada
źródło Wianki nad Wisłą 2023 WARSZAWA [PROGRAM]
"Wianki" w Krakowie 2023 r.
PROGRAM
SOBOTA 24.06
11.00 Wesoła - Piknik naukowo-przyrodniczy
14.00 Powiśle Konkurs na najpiękniejszy wianek
14.00 Różne lokalizacje Plecenie wianków - warsztaty
16.00 Różne lokalizacje Uliczne Granie
17.00 Scena Powiśle Dina Jashari & Drugari
18.00 Scena Powiśle Kasia Lins
19.00 Scena Powiśle Piotr Zioła
20.30 Scena Powiśle Miuosh
22.00 Klub Spotkań Poczta Główna Wianki na Poczcie - afterparty FREE (przez pierwszą godzinę)
NIEDZIELA 25.06
04.00 Park Jordana Koncert o świcie. EtnoKraków/Rozstaje XXV lat | prolog
Co to jest Noc Kupały
To słowiańskie święto związane z letnim przesileniem, obchodzone w czasie najkrótszej nocy w roku.
W czasach pogaństwa istniało szereg obrzędów związanych z wiarą, że jest to magiczna noc, w którą przychodzi lato. Budzą się więc boskie stworzenia i są aktywne do zimy. Tańce, ogniska miały być hołdem dla nich i prośbą o przychylność.
Z Wikipedii:
Święto ognia, wody, słońca i księżyca, urodzaju, płodności, radości i miłości, powszechnie obchodzone na obszarach zamieszkiwanych przez ludy słowiańskie, ale również w podobnym charakterze na obszarach zamieszkiwanych przez ludy bałtyckie, germańskie i celtyckie, a także przez część narodów ugrofińskich, np. Finów (w Finlandii jest jednym z najważniejszych świąt w kalendarzu) i Estończyków. Na Łotwie pod nazwą Līgo jest wolnym od pracy świętem państwowym (23 i 24 czerwca). Również na Litwie dzień 24 czerwca, od 2005 roku, jest wolny od pracy.
Typowe obyczaje związane ze świętem:
- skoki przez ogniska,
- puszczanie w rzekach wianków oraz
- poszukiwanie magicznego kwiatu paproci.
Wierzono również, że w tej dacie mężczyzna i kobieta mogą stworzyć szczęśliwą parę.
Z Wikipedii:
Wiążące się z Nocą Kupały zwyczaje i obrzędy słowiańskie miały zapewnić świętującym zdrowie i urodzaj. Rozpalano ogniska, w których palono zioła. W trakcie radosnych zabaw odbywały się różnego rodzaju wróżby i tańce. Dziewczęta puszczały w nurty rzek wianki z zapalonymi świecami. Jeśli wianek został wyłowiony przez kawalera, oznaczało to jej szybkie zamążpójście. Jeśli płynął, dziewczyna nieprędko miała wyjść za mąż. Jeśli zaś płonął, utonął lub zaplątał się w sitowiu, wróżyło to staropanieństwo. Prawdopodobnie są to pozostałości dawnych wiosennych obrzędów magicznych kończących zaklinanie „dobrego początku”, nawiązujących do obrzędowości zadusznej i nadchodzącego urodzaju.
Kupałą lub sobótkami nazywano również ogniska palone podczas tych obrzędów. Na Mazowszu i Podlasiu obrzędy sobótkowe były zwane kupalnocką, na pograniczu polsko-ukraińskim – kupałą, zaś w zachodniej i środkowej Polsce – sobótką. Nazwa zwyczaju odnosi się także błędnie do rzekomego słowiańskiego bóstwa płodności Kupały.
W niektórych regionach wierzono, że do święta Kupały nie można kąpać się za dnia w rzekach, strumieniach czy jeziorach, natomiast kąpiel po zmroku lub przed wschodem słońca leczyła rozmaite dolegliwości, jako że woda była wówczas uzdrawiającym żywiołem należącym do księżyca.
Co to jest noc świętojańska
Było to początkowo święto obchodzone w nocy z 23 na 24 czerwca w wigilię świętego Jana Chrzciciela, będące próbą zasymilowania przez chrześcijaństwo pogańskich obrzędów związanych z letnim przesileniem słońca.
Do głównego rytuału adaptowanego obrzędu w zależności od regionu należało (należy):
- palenie ognia (np. na południu Polski), w Małopolsce, na Śląsku i Pomorzu – tzw. sobótka, na Warmii i Mazurach Palinocka lub ognie świętojańskie m.in. w krajach skandynawskich i anglo-saskich oraz Wielkopolska i historyczne Pomorze Zachodnie,
- skoki przez ognisko (np. Niemcy, Polska, Litwa, Łotwa, Rosja),
- palenie kukły (np. Irlandia, Francja, południowa Polska, Ukraina),
- tańce dziewcząt wokół rozpalonego w nocy ogniska (np. Białoruś, Podlasie),
- obrzęd zarzucania wianków przez głowę na drzewa (np. historyczna Wielkopolska, Pomorze, Warmia i Mazury),
- puszczanie wianków po wodzie (np. Kraków/Wianki, Mazowsze, Rosja),
- kąpanie się (np. Białoruś),
- wieńczenie zielem (np. Polska, Szwecja, Dania, Niemcy, Rosja itd.).
W przypadającą na 23–24 czerwca wigilię św. Jana, przeprowadzano tzw. obrzęd święcenia wody.
Obecnie trudno odróżnić, które obyczaje opisane powyżej przynależą "Nocy świętojańskiej", a które "Nocy Kupały".
Źródło: Wikipedia
źródło zdjęcia: Urząd Gminy w Żurawicy