Przepisy zmieniające ustawę o emeryturach pomostowych wejdą w życie 1 stycznia 2024 r. ZUS informuje, co się zmienia.
Dzięki nim z wcześniejszego świadczenia będą mogły skorzystać osoby, które po raz pierwszy podjęły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 1 stycznia 1999 r. W czerwcu 2023 r. ZUS wypłacał 40,8 tys. emerytur pomostowych.
Komu przysługują emerytury pomostowe
Emerytury pomostowe przysługują osobom, które wykonywały lub wykonują pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Prace w szczególnych warunkach to zawody związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia. Natomiast prace o szczególnym charakterze wymagają niezwykłej odpowiedzialności oraz wyjątkowej sprawności psychofizycznej.
Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o emeryturach pomostowych pozwalają skorzystać z wcześniejszej emerytury pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
- urodził się po 31 grudnia 1948 r.,
- wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przez co najmniej 15 lat,
- osiągnął wiek co najmniej 55 lat – w przypadku kobiet lub co najmniej 60 lat – w przypadku mężczyzn,
- ma staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe) wynoszący co najmniej 20 lat – w przypadku kobiet lub co najmniej 25 lat – w przypadku mężczyzn,
- przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze, które zostały określone w ustawie o emeryturach pomostowych (przepisy stosowane od 1 stycznia 2009 roku, z ustawy o emeryturach pomostowych) lub w ustawie emerytalnej (przepisy stosowane przed 1 stycznia 2009 r. z ustawy emerytalnej), co najmniej przez 1 dzień.
- po 31 grudnia 2008 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (z ustawy o emeryturach pomostowych) co najmniej przez 1 dzień.
Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która nie wykonywała po 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli na dzień 1 stycznia 2009 r. miała wymagany okres 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (wymienionej w załącznikach do ustawy o emeryturach pomostowych) oraz spełniła pozostałe warunki przyznania świadczenia.
Jakie są najważniejsze zmiany w emeryturach pomostowych
Najważniejsza zmiana w przepisach polega na usunięciu z ustawy o emeryturach pomostowych wymagania dotyczącego wykonywania prac w szczególnych warunkach lub prac o szczególnym charakterze przed 1 stycznia 1999 r. Daje to możliwość nabycia prawa do emerytury pomostowej osobom znacznie młodszym niż osoby obecnie korzystające z tego świadczenia. Przyszli emeryci nie będą musieli udowadniać, że wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r. Osoby ubiegające się o emeryturę pomostową mogły rozpocząć wykonywanie takiej pracy dopiero po 31 grudnia 2008 r.
Dzięki zmianie przepisów prawo do emerytury pomostowej będą nabywały kolejne roczniki pracowników zatrudnionych przy pracach z ustawy o emeryturach pomostowych bez ryzyka, że nie nabędą prawa do wcześniejszego świadczenia tylko dlatego, że nie pracowały w określonych warunkach przed 1 stycznia 1999 r. Aby mieć prawo do emerytury pomostowej, w dalszym ciągu trzeba spełniać łącznie pozostałe warunki przyznania tego świadczenia.
ZUS przewiduje, że liczba osób, które będą mogły przejść na emeryturę pomostową po uchyleniu wygasającego warunku, wyniesie: w 2024 r. –7,3 tys., w 2029 r. – 4,0 tys., a w 2033 r. – 4,8 tys.