Na chwilę obecną jedynym językiem regionalnym w Polsce jest język kaszubski. W środę zaczęło się dwudniowe posiedzeniu Sejmu, na którym parlamentarzyści będą przyglądać się projektowi ustawy w sprawie uznania języka śląskiego za język regionalny. Jakie możliwości i prawa daje taki ruch?
Zgodnie z Europejską Kartą Języków Regionalnych lub Mniejszości za język regionalny uznaje się język tradycyjnie używany na terytorium danego państwa przez jego obywateli, którzy stanowią grupę liczebnie mniejszą od reszty ludności. Poza tym musi się on różnić od tradycyjnego języka tego państwa.
Podczas spisu powszechnego w 2021 r. narodowość śląską zadeklarowało w sumie 596 224 osoby (236 588 jako pierwszą, 187 372 jako jedyną). Używanie języka śląskiego w kontaktach domowych potwierdziło 467 145 osób (54 957 jako jedynego).
Będzie nowy język regionalny?
W środę 20 marca, po południu Sejm rozpocznie prace nad poselskim projektem nowelizacji ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Projekt dotyczy nadania statusu języka regionalnego etnolektowi śląskiemu oraz zmiany składu Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Projekt zakłada przede wszystkim wpisanie śląskiego do ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz języku regionalnym, jako drugiego – obok kaszubskiego – języka regionalnego.
Co to właściwie oznacza dla Ślązaków i Ślązaczek? To między innymi przyznanie im prawa do zapisywania imion i nazwisk zgodnie z zasadami pisowni języka śląskiego, w szczególności w aktach stanu cywilnego oraz dowodach tożsamości. W gminach, gdzie podczas spisu powszechnego, który został przeprowadzony w 2021 r., używanie języka śląskiego w kontaktach domowych zadeklarowało co najmniej 20 proc. mieszkańców, byłaby możliwość montowania dwujęzycznych tablic z nazwami miejscowości, obiektów fizjograficznych oraz ulic. Dodatkowo język śląski mógłby być językiem pomocniczym w tamtejszych urzędach, a posługującym się nim pracownikom przysługiwałby dodatek do pensji. Mógłby zostać również wprowadzony do szkół.
Gdzie mówi się po śląsku?
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego gminy, w których mieszkańcy zadeklarowali, że posługują się językiem śląskim w domach to: Gierałtowice, Pilchowice, Sośnicowice, Toszek, Wielowieś (pow. gliwicki); Boronów, Cisna, Woźniki (pow. lubliniecki); Łaziska Górne, Mikołów, Orzesze, Ornontowice, Wyry (pow. mikołowski); Kobiór, Suszec (pow. pszczyński); Kornowac, Krzanowice, Krzyżanowice, Kuźnia Raciborska, Nędza, Pietrowice Wielkie, Rudnik (pow. raciborski); Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Świerklany (pow. rybnicki); Miasteczko Śląskie, Radzionków, Świerklaniec, Tworóg, Zbrosławice (pow. tarnogórski); Imielin, Bojszowy (pow. bieruńsko-lędziński); Pszów, Radlin, Rydułtowy, Godów, Gorzyce, Lubomia, Mszana (pow. wodzisławski); Ruda Śląska; Świętochłowice.
Taka nowelizacja ustawy zobligowałaby władze publiczne do podjęcia działań związanych z zachowaniem i rozwojem języka śląskiego, m.in. poprzez dotacje celowe lub podmiotowe na działalność instytucji kulturalnych, ruch artystyczny i twórczość oraz organizację imprez artystycznych mających istotne znaczenie dla kultury. Dotowane mogłyby być również inwestycje służące zachowaniu tożsamości kulturowej, wydawanie książek, czasopism, periodyków i druków ulotnych w języku regionalnym lub w języku polskim, nadawanie programów telewizyjnych i audycji radiowych, ochrona miejsc związanych z kulturą, działalność świetlicowa, prowadzenie bibliotek oraz dokumentacji życia kulturalnego i artystycznego czy propagowanie wiedzy o języku regionalnym.
Nowy język to duże zmiany
Uznanie języka śląskiego jako regionalnego obligowałoby także kanały publicznego radia i telewizji do uwzględniania, w ramach misji, potrzeb osób posługujących się językiem śląskim w emitowanych przez siebie programach, w tym informacyjnych. To także duże zmiany w edukacji. Przede wszystkim możliwość wprowadzenia do szkół dobrowolnych zajęć z języka śląskiego, a także prowadzenia innych zajęć w języku śląskim. Uczennice i uczniowie będą mogli zdawać maturę z języka śląskiego, a także z innych przedmiotów w języku śląskim.
Istotne jest także to, że osoby posługujące się językiem śląskim powinny mieć dwóch przedstawicieli w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
Źródło: PAP
Łotysze chcą uczyć się polskiego, by wykorzystywać go w biznesie
Kraje z najlepszą znajomością języka angielskiego. Jak wypadła Polska?
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl