Młodzieżowe Słowo Roku 2024: finałowa 20-ka. Można już głosować. Co znaczą te słowa?

• Znamy finałową dwudziestkę Młodzieżowego Słowa Roku 2024 – czas na głosowanie! Trzeba wybrać jedno słowo!
• Co znaczą słowa z finałowej dwudziestki
• Jak wybrano finałową 20-kę?
• Co mówią jurorzy o tegorocznych trendach?
• Jak zagłosować teraz na swoje ulubione słowo?

Co znaczą słowa z finałowej dwudziestki

aura - zespół cech, jakości towarzyszących danej osobie i wpływających na jej odbiór przez otoczenie; „pole energetyczne” otaczające człowieka. Zwrot mieć aurę wiąże się z pozytywną oceną. Dodatnie punkty aury gromadzi się za pozytywne doświadczenia, ujemne zaś – za wpadki lub zachowania postrzegane negatywnie.

azbest - nieokreślone semantycznie, ale intencjonalnie humorystyczne nawiązanie do filmów i memów o „wylewaniu azbestu”. Zalewanie azbestem może być też aluzją do patodeweloperki oferującej niską jakość za duże pieniądze oraz niszczącej środowisko naturalne. Asbestos to słowo greckie, znaczy ‘nieugaszony, niepalny’.

bambik - pogardliwie bądź pobłażliwie o kimś, kto nic nie wie, jest w czymś słaby, niedoświadczony, niedojrzały, wyśmiewany. Inaczej niezdara, nieudacznik, słabeusz, naiwniak. Pierwotnie łączony z bambikiem ‘nowicjuszem’ z gry „Fortnite”.

brainrot - pejoratywne określenie treści kulturowych i stylu komunikacyjnego, tworzonych przez młodych użytkowników TikToka, którzy należą głównie do pokolenia Alfa i są nieustannie „podłączeni” do mediów społecznościowych. Słowo wywodzi się z języka angielskiego, gdzie oznacza 'gnicie mózgu’ i nazywa praktykę tworzenia i pochłanianie treści wyłącznie rozrywkowych, wiralowych, memicznych, niemających określonego znaczenia i celu.

brat - słowo w języku angielskim oznaczające 'bachora’, czyli 'niegrzeczne, niesforne, bezczelne dziecko’. Jego współczesne znaczenie wywodzi się od tytułu albumu piosenkarki Charli XCX (Charlotte Emma Aitchison), Brat to osoba charakteryzująca się buntowniczą, pewną siebie, niezależną i hedonistyczną postawą oraz stan wymykania się ustalonym konwencjom i oczekiwaniom społecznym, czego symbolem jest także jaskrawy zielono-limonkowy kolor.

cringe (krindż) - coś żenującego, obciachowego, wywołującego wstyd lub niesmak. Wersja przymiotnikowa: cringe'owy (krindżowy). Czasownikowa: krindżować (np. to mnie krindżuje, ew. krindżuję, kiedy to widzę). Synonimem tej ostatniej formy jest mrozić. W jęz. ang. cringe to tyle co wzdrygnąć się. Mówi się więc często o dreszczu żenady (Słowo zgłoszone w plebiscycie Młodzieżowe Słowo Roku 2017, 2018, 2019, 2021, 2022, 2023, 2024)

czemó - oznacza to samo, co w języku ogólnym „czemu”, wydaje się jedynie mocniej podszyte zdziwieniem oraz przypomina wymowę bliską „czemo”. Słowo wzięło się z powielanej na TikToku rozmowy dwóch młodych graczy w „Fortnite'a”. Jeden z nich mówi drugiemu, że opuszcza grę w duecie. Na co drugi reaguje pytaniem: „czemu?”, co internauci zinterpretowali jako „czemó”.

delulu - pochodzi od angielskiego słowa delusional ‘cierpiący na urojenia’. Może być nazwą osoby ogarniętej obsesją na jakimś bądź czyimś punkcie, może określać stan psychiczny osoby oderwanej od rzeczywistości, może też być przymiotnikiem zastępującym określenia: niepoważny, niewiarygodny, szalony.

fe!n / fein / fin - osoba uzależniona (np. od narkotyków, ale nie tylko) lub obsesyjnie czegoś pragnąca. Słowo z tytułu i refrenu popularnego utworu rapera Travisa Scotta z 2023 r., nawiązujące do angielskiego „fiend”, które oznacza demona, złego ducha, a potocznie – kogoś owładniętego jakąś obsesją lub uzależnieniem.

fr / FR - skrót od ang. for real ‘naprawdę’; wyraz aprobaty najczęściej w komunikacji pisanej, ale niekiedy także w ustnej.

glamur / glamour - w języku ogólnym słowo jest kojarzone z modą lub stylem życia pełnym przepychu, blasku i elegancji. Ostatnio wyraz ten, pisany także jako glamur, odnosi się do ubrań w cętki, kiedyś zwane panterką, i tiktokowego trendu do stylizacji z użyciem tego wzoru przy dźwiękach utworu Glamour. W pierwszym znaczeniu jest to słowo międzynarodowe, pochodzi z języka szkockiego, gdzie oznaczało magiczne zaklęcie.

GOAT - akronim pochodzący od wyrażenia Gratest of All Time ‘najlepszy w historii’, używany często w slangu, także w języku mediów, np. w kontekstach sportowych na określenie osób wybitnych w swojej dyscyplinie.

oi oi oi baka - zawołanie wzięte ze świata anime (baka po japońsku odznacza idiotę, głupca) i wykorzystane na całym świecie, w tym w Polsce, jako rodzaj wyzwania, w ramach którego należy w miejscu publicznym (np. szkoła, fast food w galerii handlowej) stanąć na krześle lub stole i z odpowiednią intonacją krzyczeć: „Oi oi oi b=aka!”, robiąc przy tym głupie miny. Zabawa ma swój wyraz na TikToku i przypomina wcześniejszą: „Moment, w którym zdałem sobie sprawę, że potrafię śpiewać” – tamta polegała na nieudolnym występie wokalnym w podobnych okolicznościach.

oporowo - robić coś bardzo intensywnie, z zaangażowaniem, najmocniej, najlepiej, całym sobą, do końca. Synonim wyrażeń do oporu, w opór.

riz / rizzler / rizz - zespół zalet decydujących o atrakcyjności (także seksualnej) w oczach innych; urok, czar, charyzma. „Rizz” wzięło się od angielskiego słowa charisma (charyzma), upowszechnione zostało jako skrót przez influencera i rapera Kaia Cenata; rizzler – mężczyzna o wysokiej charyzmie, także: podrywacz, uwodziciel. Brzmieniowo nawiązuje do Riddlera – komiksowego superzłoczyńcy ze świata „Batmana”.

sigma (sigma male) - określenie osoby odnoszącej sukcesy, pewnej siebie, wybitnej, którą można podziwiać. Sigma jest „samotnym wilkiem”, przekonanym o swej nieprzeciętności, ale się z tym nie afiszuje. Ustala zasady, których bezwzględnie przestrzega. Słowo występuje też w połączeniach, np. skibidi sigma, sigma rizz, które wzmacniają jego pozytywny wydźwięk.

skibidi - pozbawiony wyraźnego znaczenia, niemal nonsensowny termin pojawiający się często w związkach z innymi słowami i w zależności od kontekstu sugerujący coś fajnego, dziwnego, złego lub zaskakującego. Najpopularniejsze jest skibidi toilet opisujące serię wiralowych filmów o toaletach z ludzkimi głowami. Samo skibidi wzięło się z tekstu często wykorzystywanej na TikToku piosenki Dom dom yes yes bułgarskiego artysty Biser Kinga (Bisera Draganova).

slay - (z ang. slay – ‘niszczyć, gromić’) świetnie, znakomicie, doskonale; określenie czegoś, co robi wrażenie, albo wyrażenie podziwu dla kogoś, kto imponuje, „poraża”, np. atrakcyjnym wyglądem lub jakąś umiejętnością.

womp womp - wyrażenie używane do zasygnalizowania negatywnych emocji, najczęściej braku zainteresowania rozmową lub chęci jej zakończenia. Pierwotnie onomatopeja naśladująca łomot, trzask.

yapping - w slangowym znaczeniu to ględzenie, paplanie, zbyt długa mowa na jeden temat. Wiąże się z ang. czasownikiem yap ’szczekać, ujadać, jazgotać’. Słowo znane od dawna, ale spopularyzowane na nowo w mediach społecznościowych jako żartobliwe określenie przedłużających się wypowiedzi.

Jak wybrano finałową 20-kę?

Finałowa dwudziestka została wybrana spośród propozycji najczęściej zgłaszanych przez Internautów. Zaproponowane wyrazy i wyrażenia spełniają jednocześnie wszystkie kryteria regulaminowe. Przypomnijmy, że w skład Jury wchodzą językoznawcy zajmujący się polszczyzną młodzieży: prof. UJK dr hab. Anna Wileczek, (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), prof. dr hab. Marek Łaziński (Uniwersytet Warszawski), prof. dr hab. Ewa Kołodziejek (Uniwersytet Szczeciński), oraz Bartek Chaciński, zastępca redaktora naczelnego „Polityki”. Jurorów wspiera także doradczy zespół młodzieżowy z Obserwatorium Języka i Kultury Młodzieży oraz przedstawiciele PWN.

Co mówią jurorzy o tegorocznych trendach?

Przewodnicząca Jury, Anna Wileczek, zauważa, że na liście dwudziestu nominowanych do MSR 2024 znalazły się dobrze już osadzone w komunikacji młodzieży słowa, takie jak: sigma, GOAT, rizz, slay, delulu czy bambik. „Osiągnęły status jednostek – jak mówią młodzi - „mainstreamowych” i ze względu na pragmatyczną przydatność do szybkiej waloryzacji osób lub zjawisk pozostaną na długo. (…) Ale to humor jest jedną z odwiecznych motywacji do kreowania nowych znaczeń wśród młodzieży, także w socialmediowych społecznościach. Coraz częściej jednak ludyczność produkowanych znaczeń jest celem samym w sobie. Wystarczającym powodem jest bowiem absurd, groteskowość, karykaturalność, wpadające w ucho brzmienie, skojarzone niekiedy z utworem muzycznym, lub kształt graficzny wyrazu, aby znalazły się „w wiralowym trendzie” jednostki, takie jak azbest, czemó, glamur lub fe!in.”

Z kolei Marek Łaziński zwraca uwagę, że tegoroczne zgłoszenia nasuwają pytanie o funkcje języka i wypowiedzi. „Podstawowa funkcja komunikacyjna, odnosząca się do rzeczywistości, jest w slangu zawsze mniej ważna niż w języku ogólnym, ustępuje często miejsca funkcji ekspresywnej, wyrażającej emocje oraz funkcji integrującej rozmówców jako członków wspólnoty”.

Zachęcamy do zapoznania się z wszystkimi komentarzami Jury Plebiscytu.

Jak zagłosować teraz na swoje ulubione słowo?

Swój głos można oddać na stronie plebiscytu sjp.pwn.pl. Czas na oddanie głosu jest tylko do 30 listopada 2024 (do godz. 12:00). Szczegóły plebiscytu można znaleźć w Regulaminie. 

Wyniki plebiscytu PWN poznamy już w pierwszej połowie grudnia. Wtedy dowiemy się, które słowo podbiło Wasze serca.  Młodzieżowe Słowo Roku 2024 czeka na Twój wybór!

Plebiscyt MSR 2024 wspierają: Mecenas Plebiscytu marka Doritos i Partner Główny, Fundacja PZU.