Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu, przedłożony przez ministra aktywów państwowych. 13 stycznia 2022 r. Sejm uchwalił ustawę o ochronie odbiorców gazu. Za ustawą o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych głosowało 441 posłów, nikt nie głosował przeciw, a wstrzymał się jeden poseł.
Do końca 2023 r. ochrona szpitali, szkół, żłobków, przedszkoli i domów dziecka
Rząd chce objąć gazową ochroną taryfową m.in. szpitale, szkoły, żłobki, przedszkola czy domy dziecka. Chodzi o to, by instytucje te płaciły za gaz według takich samych stawek, jak odbiorcy indywidualni. Ochrona ta funkcjonowałaby do końca 2023 r. Jednocześnie, w 2022 r. zamrożone zostaną ceny gazu dla klientów taryfowanych, a dla sprzedawców gazu wprowadzony zostanie mechanizm rekompensat. Ponadto, rząd chce zagwarantować ochronę taryfową wszystkim mieszkańcom spółdzielni oraz wspólnot – także w przypadku, gdy spółdzielnia lub wspólnota dotychczas nie wystąpiła o objęcie ich taką ochroną.
Cena gazu dla samorządów - szczegóły projektu rządowego
- Do końca 2023 r. ochroną taryfową objęte zostaną m.in. szpitale, szkoły, żłobki, przedszkola czy domy dziecka. Oznacza to, że instytucje te będą płaciły za gaz według takich stawek, jak odbiorcy indywidualni.
- Zamrożone zostaną ceny paliw gazowych na poziomie cen zawartych w taryfie sprzedawcy z urzędu, ustalonej na okres 1 stycznia – 31 grudnia 2022 r.
- Cena ta ma charakter ceny maksymalnej, co oznacza, że wobec odbiorców, którzy wcześniej zawarli umowę z dostawcą, przewidującą niższą cenę, stosuje się tą niższą cenę do czasu wygaśnięcia umowy.
- W przypadku, gdyby w trakcie 2022 r. doszło do obniżek cen i przedsiębiorcy zaczęliby oferować ceny niższe niż w taryfie sprzedawcy z urzędu, to zastosowanie będą miały niższe ceny.
- Zaproponowane rozwiązania wykluczają możliwość podwyższenia cen i stawek taryfowych paliwa gazowego w 2022 r. Sprzedawcy gazu, którzy nie zastosują się obowiązku stosowania zamrożonych cen i stawek, będą podlegać karze pieniężnej w wysokości nie niższej niż 1 mln zł i nie wyższej niż 15% przychodu ukaranego przedsiębiorstwa. - W projekcie ustawy jednoznacznie potwierdzona została konieczność ochrony taryfowej odbiorców gazu ziemnego w budynkach wielolokalowych.
- Chodzi o tych odbiorców, którzy nie zawarli indywidualnych umów kompleksowych lub umów zakupu gazu ziemnego z przedsiębiorstwami energetycznymi.
- Ochrona taryfowa zagwarantowana zostanie wszystkim mieszkańcom spółdzielni oraz wspólnot – także w przypadku, gdy spółdzielnia lub wspólnota dotychczas nie wystąpiła o objęcie ich taką ochroną. - Dla sprzedawców gazu, którzy prowadzą sprzedaż do odbiorców taryfowych, rząd przygotował system rekompensat na poziomie ok. 10 mld zł. Przełoży się to na niższe rachunki dla odbiorców na równowartość tej kwoty.
- Skarb Państwa obejmie gwarancją zobowiązania sprzedawcy z urzędu paliw gazowych z tytułu obligacji lub kredytów, zaciągniętych na rynku krajowym lub zagranicznym do 1 stycznia 2026 r.
Ochrona spółdzielni socjalnych
W czasie prac w Sejmie posłowie zagłosowali za zgłoszoną podczas drugiego czytania poprawką przewidującą objęcie ochroną także spółdzielni socjalnych w ich podstawowej działalności, czyli wspierania np. osób z niepełnosprawnościami, dotkniętych kryzysem bezdomności czy wykluczeniem.
Podwyżki cen gazu dla samorządów - szczegóły ustawy
Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych zakłada, że z zatwierdzanych przez prezesa URE taryf na gaz - obok gospodarstw domowych, które korzystają z nich obecnie - korzystać będą mogli także inni wymienieni odbiorcy.
Mają to być: podmioty zapewniające świadczenie opieki zdrowotnej, jednostki organizacyjne pomocy społecznej, noclegownie i ogrzewalnie, jednostki organizacyjne wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, podmioty systemu oświaty, uczelnie i instytucje prowadzące działalność dydaktyczną i naukowo-badawczą, podmioty prowadzące żłobki i przedszkola, kościoły i inne związki wyznaniowe, podmioty prowadzące działalność kulturalną oraz archiwalną, a także ochotnicze straże pożarne. Z ochrony taryfowej będą mogły skorzystać także inne niż uczelnie instytucje, które tworzą system szkolnictwa wyższego i nauki i realizują zadania polegające na działalności dydaktycznej i naukowo - badawczej.
Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie automatycznie zostaną objęte taryfami. Zarządcy mają składać oświadczenia, w których deklarują, jaką część kupowanego przez nich gazu trafia na cele inne niż mieszkaniowe. Część ta będzie wyłączona z taryfowania.
Ustawa wyklucza podwyżki cen gazu w 2022 r.
Ustawa wyklucza możliwość podwyższenia cen i stawek taryfowych gazu w 2022 r. Przewiduje, że ceny paliw gazowych zostaną zamrożone na poziomie cen zawartych w taryfie tzw. sprzedawcy z urzędu, ustalonej na okres 1 stycznia – 31 grudnia 2022 r.
UWAGA! Cena ta ma charakter ceny maksymalnej, co oznacza, że wobec odbiorców, którzy wcześniej zawarli umowę z dostawcą, przewidującą niższą cenę, stosuje się tę niższą cenę do czasu wygaśnięcia umowy.
Kary dla sprzedawców gazu
Sprzedawcy gazu, którzy nie zastosują się do obowiązku stosowania zamrożonych cen i stawek, będą podlegać karze pieniężnej w wysokości nie niższej niż 1 mln zł i nie wyższej niż 15 proc. przychodu.
Rekompensaty dla sprzedawców gazu
Jednocześnie ustawa przewiduje, że sprzedawcom gazu do odbiorców objętych taryfami będzie przysługiwać rekompensata - różnica między faktyczną ceną zakupu a ceną sprzedaży według taryfy. W przypadku sprzedawcy z urzędu rekompensata to różnica między cenami cennikowymi na 1 stycznia 2022 r. a jego taryfą.
Źródła finansowania - Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny
W Ocenie Skutków Regulacji szacuje się, że łączny koszt z tytułu rekompensat nie przekroczy 10 mld zł w 2022 r. Rekompensaty będą wypłacane przez Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, do którego w 2022 r. trafi 40 proc. środków ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 w 2022 r. oraz środki z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.
Zapasy
Według ustawy, Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych będzie mogła - na wniosek Skarbu Państwa - kupować gaz ziemny do utrzymywania zapasów, będzie mogła też świadczyć tzw. usługi biletowe w zakresie tworzenia oraz utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu.
Zabezpieczenia
Zakłada się również przedłużenie rozwiązania z jednej z tzw. ustawy COVID-owej, umożliwiającego wprowadzenie innych niż finansowe zabezpieczeń dla obrotu giełdowego.
Pożyczki
Ustawa wprowadza możliwość przeznaczenia środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na udzielanie pożyczek sprzedawcy z urzędu gazu, dla zdobycia środków na zagwarantowanie ciągłości świadczenia usług odbiorcom w gospodarstwie domowym, a przedsiębiorcy realizującemu w 2021 r. obowiązek obliga giełdowego na potrzeby zakupu i rozliczenia zobowiązań związanych z zakupem gazu i jego rozliczeniem, usług przesyłania i dystrybucji usług dystrybucji, usług regazyfikacji i magazynowania. Łączna kwota należności z tytułu kapitału pożyczek nie będzie mogła w przekroczyć 20 mld zł.
Gwarancje
Dodatkowo gwarancjami Skarbu Państwa objęte zostaną w 100 proc. kredyty zaciągane i obligacje emitowane przez sprzedawcę z urzędu i przedsiębiorstwo realizujące obligo giełdowe na potrzeby obrotu gazem. Gwarancje mają obowiązywać do 1 stycznia 2026 r. W sumie te gwarancje mogą sięgnąć 30 mld zł. (PAP)
artykuł opracował Tomasz Król