W 2011 roku Fundacja „Instytut Badań nad Demokracją i Przedsiębiorstwem Prywatnym” Krajowej Izby Gospodarczej przeprowadziła badanie przyjazności inwestycyjnej gmin. Objęło ono 67 samorządów, spośród 72 uczestników tegorocznego konkursu „Gmina Fair Play – Certyfikowana Lokalizacja Inwestycji”.
Badania przeprowadzone w 2011 roku miały odmienny charakter od wcześniejszych. Do 2010 roku w trakcie konkursu badano tylko inwestorów, którzy rozpoczęli realizację inwestycji budowlanych. Tego typu podejście pomijało przedsiębiorców, którzy zrealizowali inwestycje w maszyny i urządzenia oraz inwestycje w kapitał ludzki. W roku 2011 w badaniach zostali uwzględnieni wszyscy inwestorzy, którzy zrealizowali dowolny rodzaj inwestycji. Podczas badania wykorzystano dane o przedsiębiorstwach pochodzących z dwóch baz danych:
1) KOMPASS – dla przedsiębiorstw dużych i
2) Bazy PKT – dla przedsiębiorstw małych i średnich.
Gminy nie miały żadnego wpływu na dobór próby.
Podczas realizacji badań zaobserwowano, że małe, lokalne firmy chętniej udzielały informacji niż przedsiębiorstwa duże, w jakich często problemem było znalezienie osoby, która mogłaby przeprowadzić ocenę. Odpowiedzi udzieliło 959 respondentów (380 kobiet i 579 mężczyzn) reprezentujących przedsiębiorstwa działające w gminach. Wśród respondentów:
● 50% stanowiły firmy usługowe,
● 27% – handlowe,
● 13% – produkcyjne,
● 6% – budowlane,
● 2% – rolnicze,
● 2% – transportowe.
Badane firmy miały zasięg lokalny (36%), regionalny (24%), krajowy (25%) i międzynarodowy (15%). Stosowano dwie skale pomiaru:
1) od -5 do +5 dla zagadnień, które mogły mieć wymiar pozytywno-negatywny i
2) od 0 do 10 dla pytań o wydźwięku pozytywnym.
Przedsiębiorcom zadano pytania dotyczące:
● oceny klimatu inwestycyjnego w gminie,
● sprawności urzędu gminy w zakresie obsługi biznesu i inwestorów,
● wsparcia gminy dla rozwoju biznesu,
● przejrzystości gospodarki gminnej, a także
● promocji i marketingu gminy.
Polityka inwestycyjna gmin
Na wykresie 1 przedstawiono wyniki w zakresie oceny klimatu inwestycyjnego w gminach w skali od –5 do +5. Pierwszy wykres pokazuje subiektywne oceny przedsiębiorców pogrupowane dla poszczególnych grup gmin, a drugi według województw.
Badania wykazały, że ocena klimatu inwestycyjnego dokonana przez przedsiębiorców jest odwrotnie proporcjonalna do wielkości gminy: im mniejsza gmina, tym wyższa ocena klimatu inwestycyjnego. Wynik ten można łączyć ze znacznie większą dostępnością do urzędników samorządowych i władz gminy dla potencjalnych inwestorów. Pomimo to we wszystkich ocenianych kategoriach gmin klimat inwestycyjny był oceniany pozytywnie, najwyżej w małych gminach wiejskich o specyfice rolniczej.
Przedstawione na wykresie 2 wyniki oceny klimatu inwestycyjnego dotyczą jedynie województw, w których badano co najmniej dwie gminy. Wyniki wskazują, że w ocenie inwestorów i biznesu we wszystkich województwach funkcjonuje pozytywny klimat inwestycyjny. Trzy najwyższe oceny uzyskały województwa: podlaskie, wielkopolskie i mazowieckie. Wyniki najsłabiej ocenionych regionów mogą wynikać z ich nie najlepszej kondycji ekonomicznej.
Kategoria „Sprawność urzędu gminy” składała się z trzech podkategorii:
1) sprawności, z jaką gmina rozwiązuje sprawy i problemy przedsiębiorców związane z prowadzeniem biznesu.
2) możliwości podejmowania nowych przedsięwzięć gospodarczych na terenie gminy,
3) kwalifikacji i podejścia pracowników urzędu gminy do inwestora i biznesu.
Na wykresie 3 i 4 przedstawiono wyniki średnie, pogrupowanie według kategorii gmin i według województw.
Uzyskane dane potwierdziły wcześniej obserwowaną zależność, że im mniejsza gmina, tym większa sprawność urzędu gminy. Z kolei do województw, w których sprawność urzędów gminy jest oceniana najwyżej przez inwestorów, można zaliczyć województwa: podlaskie, wielkopolskie, dolnośląskie i mazowieckie. Należy zwrócić uwagę, że w skali od -5 do +5 sprawność administracyjna gmin wszystkich kategorii i wszystkich województw została oceniona pozytywnie i to zdecydowanie powyżej punktu neutralnego równego zero.