Data pewna

Tomasz Błotnicki
Of Counsel jednej z warszawskich kancelarii prawniczych
rozwiń więcej
Data pewna stanowi jedną ze szczególnych form czynności prawnych. Polega ona na urzędowym poświadczeniu dnia dokonania czynności.

Zgodnie z art. 81 § 2-3 kodeksu cywilnego czynność prawna ma datę pewną w wypadkach następujących:

1) w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym - od daty dokumentu urzędowego;

2) w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza - od daty wzmianki;

3) w razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie datę złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby.

Ponadto stosownie do art. 95 ust. 2 prawa bankowego czynność bankowa lub czynność zabezpieczająca wierzytelność ma datę pewną od daty wystawienia takiego dokumentu jak: księgi rachunkowe banków, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzone pieczęcią banku, czy wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru  należności oraz stwierdzające udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, ich wysokość, zasady oprocentowania, warunki spłaty, przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką lub zastawem rejestrowym.

Wymóg dokonania czynności w formie z datą pewną może wynikać z umowy albo z przepisów prawa. Zgodnie z art. 329 § 1 kodeksu cywilnego umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną. Również sprzedaż rzeczy z zastrzeżeniem własności na rzecz kupującego powinna mieć datę pewną, jeśli zastrzeżenie własności ma być skuteczne względem wierzycieli kupującego (art. 590 § 1 k.c.).

Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę szczególną w rodzaju daty pewnej, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej (np. skuteczność sprzedaży z zastrzeżeniem własności względem wierzycieli). Wtedy czynność jest ważna, ale nie osiąga tego konkretnego skutku.

W przypadku zawarcia umowy najmu z datą pewną, ochrona najemcy ma szerszy charakter w przypadku, jeśli przedmiot najmu zostanie zbyty przez wynajmującego. Co do zasady, w razie zbycia rzeczy najętej w czasie trwania najmu nabywca wstępuje w stosunek najmu na miejsce zbywcy; może jednak wypowiedzieć najem z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia (art. 678 § 1 k.c.) Jednakże, powyższe uprawnienie do wypowiedzenia najmu nie przysługuje nabywcy, jeżeli umowa najmu była zawarta na czas oznaczony z zachowaniem formy pisemnej i z datą pewną, a rzecz została najemcy wydana (art. 678 § 2 k.c.). 

Natomiast zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi umowa z datą pewną może posłużyć do wyłączenia odpowiedzialności z tytułu wykorzystania informacji poufnej. Stosownie do art. 156 ust. 7 pkt 4 tejże ustawy, nie stanowi wykorzystywania informacji poufnej dokonywanie transakcji stanowiącej wykonanie umowy zobowiązującej do zbycia lub nabycia instrumentów finansowych, zawartej na piśmie z datą pewną przed uzyskaniem informacji poufnej.

Ponadto, w świetle art. 8 ust. 2a pkt 1a ustawy z dnia z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, w pewnych specyficznych okolicznościach umowa dzierżawy z datą pewną może mieć pewne zastosowanie do zwolnienia cudzoziemca z obowiązku uzyskiwania zezwolenia na nabycie nieruchomości (Nie jest wymagane uzyskanie zezwolenia przez cudzoziemców, będących obywatelami państw członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego w okresach określonych przepisach w przypadku nabycia nieruchomości rolnych położonych w województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, opolskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim - po upływie 7 lat od dnia zawarcia umowy dzierżawy z datą pewną, jeżeli przez ten okres osobiście prowadzili na tej nieruchomości działalność rolniczą oraz legalnie zamieszkiwali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej).

Źródło: art. 81 Kodeksu Cywilnego w zw. z Ustawą o prawie bankowym w zw. z  ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi w zw. z ustawą z dnia z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

Sektor publiczny
Eksperci ostrzegają: Ceny kakao będą dalej rosnąć. Konsekwencje dla rynku spożywczego i kosmetycznego
29 kwi 2024

Cena kakao na rynku jest w stanie stałego wzrostu, a prognozy nie napawają optymizmem. Według raportu UCE Research i WSB Merito, do końca roku cena kakao może przekroczyć 12-13 tysięcy dolarów za tonę, a nawet zbliżyć się do 15 tysięcy dolarów. Obecnie już przekracza 11 tysięcy dolarów za tonę. Co stoi za tym trendem i jakie konsekwencje to niesie?

Tak będzie wyglądała majówka w stolicy. Przegląd najważniejszych wydarzeń
29 kwi 2024

Zbliża się długi majowy weekend, a Warszawa szykuje się na wiele uroczystości i wydarzeń. Oto przegląd najważniejszych wydarzeń, które odbędą się w stolicy w najbliższych dniach.

Odpady budowlane i rozbiórkowe nie będą musiały być od razu segregowane. Jest projekt ustawy.
29 kwi 2024

Odpady budowlane i rozbiórkowe nie będą musiały być od razu segregowane. Zapobiegnie to wzrostowi kosztu ich odbioru oraz nielegalnemu porzucaniu śmieci. Samorządy będą też mogły otrzymać więcej środków z budżetu na likwidację nielegalnych wysypisk.

Bon energetyczny przyjęty przez rząd. Ma mieć wartość od 300 do 1200 zł
29 kwi 2024

Ustawa o bonie energetycznym została przyjęta przez Stały Komitet Rady Ministrów. Jak wynika z nowych regulacji bon energetyczny będzie świadczeniem dla gospodarstw domowych, których dochody nie przekraczają 2500 zł na osobę w gospodarstwie jednoosobowym, albo 1700 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym.

Jak zapłacić 100 zł zamiast 460 zł za bilet z Warszawy do Wiednia? Rusza wielka akcja PKP Intercity
29 kwi 2024

Ministerstwo Infrastruktury informuje o kampanii "20 tysięcy biletów na 20 lat Polski w Unii Europejskiej", która inauguruje obchody rocznicy 20-lecia obecności Polski w UE w obszarze infrastruktury. W ramach promocyjnej oferty PKP Intercity będzie można nawet za 20 proc. ceny regularnej udać się pociągiem do Wiednia, Pragi, Berlina czy Budapesztu.

Majówka z mObywatelem. Zobacz, jak wykorzystać aplikację w hotelu, pociągu czy wypożyczalni sprzętu sportowego
29 kwi 2024

W okresie majówki, kiedy większość z nas planuje odpoczynek i wyrusza w podróż, warto pamiętać o wygodnych i bezpiecznych narzędziach. Aplikacja mObywatel to nie tylko cyfrowy portfel na dokumenty, ale także wszechstronny asystent, który ułatwia codzienne życie. Dlaczego warto spędzić majówkę z mObywatelem?

Wyroby medyczne wydawane na zlecenie – zmiana przepisów od 1 września 2024 r. Wózki inwalidzkie, ortezy, soczewki okularowe, obuwie ortopedyczne i inne
29 kwi 2024

Ministerstwo Zdrowia zamierza zmienić od 1 września 2024 r. przepisy rozporządzenia w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. W tym celu powstał projekt rozporządzenia nowelizującego, opublikowany 29 kwietnia 2024 r. Jakie zmiany wynikają z tego projektu?

Bakterie na placach zabaw. Internetowa mapa pokazuje wyniki badań. Z czym ma styczność twoje dziecko?
29 kwi 2024

Naukowcy z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego opublikowali wyniki badań dotyczących obecności bakterii na lubelskich placach zabaw. W formie interaktywnej mapy dostępnej na stronie placezabawpodlupa.pl, można teraz śledzić stan mikrobiologiczny tych miejsc. Co odkryli eksperci?

Rozpoczął się prawosławny Wielki Tydzień. W najbliższą niedzielę Wielkanoc
29 kwi 2024

Rozpoczęły się obchody Wielkiego Tygodnia Męki Pańskiej w kościele prawosławnym i innych obrządków wschodnich. Wielkanoc w tym roku wypada pięć tygodni po świętach katolickich, czyli 5 maja.  

Min. edukacji B. Nowacka: dzieci korzystają z doświadczenia osób starszych. A i dzieci mogą wiele nauczyć dziadków
29 kwi 2024

Minister edukacji Barbara Nowacka: działamy na rzecz szkoły międzypokoleniowej.

pokaż więcej
Proszę czekać...