Jego przeciwieństwem jest przyjęcie spadku "wprost", oznaczające rozszerzenie odpowiedzialności za długi spadkowe, bez ograniczeń wynikających ze stanu czynnego spadku. W wyniku takiego przyjęcia wierzyciel może dochodzić swego roszczenia z wartości spadku, a gdyby była ona niewystarczająca, to również z majątku osobistego spadkobiercy.
Spadkobierca może przyjąć spadek w dwojaki sposób bez ograniczenia:
- wprost lub z ograniczeniem odpowiedzialności
- z dobrodziejstwem inwentarza.
Sposób przyjęcia spadku wiąże się z określoną odpowiedzialnością za długi spadkowe, co powinno być respektowane przez organy podatkowe i ZUS.
W przypadku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonej w inwentarzu stanu czynnego spadku. Odpowiedzialność jego więc jest ograniczona tylko do uzyskanego w wyniku nabycia spadku przysporzenia.
Sąd dokonując stwierdzenia nabycia spadku powinien zarządzić spis inwentarza, jednakże w wielu przypadkach nie jest on sporządzany. Spis ma istotne znaczenie dla odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe lub składki z tytułu ubezpieczeń społecznych. W każdym przypadku kiedy spadkobierca przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza, z uwagi na własne bezpieczeństwo, powinien zadbać o sporządzenie spisu, którego przygotowanie w terminie późniejszym może napotkać szereg przeszkód niekoniecznie natury prawnej.
Sąd spadku będzie musiał wydać zarządzenie, w którym wyznaczy komornika do przygotowania spisu. Niejednokrotnie, z uwagi na ilość spraw, komornik nie jest zainteresowany sprawnym sporządzeniem spisu. W takich przypadkach organy przerzucają całą odpowiedzialność za brak spisu na spadkobiercę. Skutkiem tego jest orzekanie o odpowiedzialność pomimo, że spadek został przyjęty z ograniczeniem odpowiedzialności.
W każdym przypadku, w którym spadkobierca dysponuje spisem inwentarza, w sposób łatwy może wykazać, czy w ogóle istnieje tzw. stan czynny spadku poprzez porównanie aktywów i pasywów wchodzących w jego skład. Jeżeli z takiego prostego porównania wynika, iż pasywa przekraczają aktywa spadkowe, to odpowiedzialność spadkobiercy jest wyłączona, a organy podatkowe i ZUS nie powinny przenosić odpowiedzialności z prostego powodu - braku stanu czynnego spadku.
Źródło: Kodeks Cywilny