Zdarzenia, z zaistnieniem których należy łączyć powstanie obowiązku podatkowego mogą mieć różnorodny charakter, tytułem przykładu może to być osiągnięcie dochodu z określonych źródeł, przyjęcie spadku czy zawarcie umowy pożyczki. Wystąpienie zdarzenia określonego ustawą podatkową powoduje, że można wskazać, kto jest w danej sytuacji podatnikiem, co podlega opodatkowaniu, jaka jest podstawa opodatkowania i wreszcie wedle jakich stawek należy obliczyć podatek.
Najważniejszą cechą obowiązku podatkowego pozwalającą na odróżnienie go od zobowiązania podatkowego jest jednak brak konkretyzacji co do wysokości podatku, terminu oraz miejsca jego zapłaty. Oznacza to, że obowiązek ma charakter abstrakcyjny, w przeciwieństwie do zobowiązania podatkowego, stanowi dopiero potencjalny nakaz zapłaty na rzecz Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego.
Potencjalność obowiązku wyraża się w tym, że może on, ale jednocześnie nie musi, przerodzić się w zobowiązanie podatkowe. Przykładowo przekształcenie obowiązku podatkowego w zobowiązanie podatkowe nie nastąpi, jeżeli podatnik skorzysta z ulgi, okaże się, że podlega zwolnieniu, poniesie stratę czy nastąpi przedawnienie prawa organu do wydania decyzji ustalającej.
Źródło: art. 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.)