Projekt budżetu 2026: rząd planuje wzrost subwencji i dotacji dla samorządów o ponad 6 proc.; najwięcej środków dla gmin

Iga Leszczyńska
rozwiń więcej
budżet, finanse, jst / Projekt budżetu 2026: rząd planuje wzrost subwencji i dotacji dla samorządów o ponad 6 proc.; najwięcej środków dla gmin / Shutterstock

W projekcie budżetu państwa na 2026 r. rząd planuje przekazać jednostkom samorządu terytorialnego ponad 87,7 mld zł w formie subwencji i dotacji. To o 6,7 proc. więcej niż rok wcześniej. Najwięcej środków ma trafić do gmin.

Wśród kompetencji Rady Ministrów znajduje się m.in. uchwalanie projektu budżetu państwa. Stanowi o tym art. 146 Konstytucji RP. Zaś zgodnie z art. 141 ustawy z 27 października 2009 r. o finansach publicznych, Rada Ministrów uchwala projekt ustawy budżetowej i wraz z uzasadnieniem przedkłada go Sejmowi w terminie do dnia 30 września roku poprzedzającego rok budżetowy. Budżet państwa to kluczowy dokument zarządzania finansami publicznymi. Obejmuje nie tylko dochody i wydatki, ale także plany finansowe funduszy, agencji i innych państwowych jednostek. Jego celem jest zapewnienie jawności i kontroli przepływu środków publicznych.

9 października 2025 r. w Sejmie rozpocznie się pierwsze czytanie projektu budżetu na 2026 r. oraz ustawy okołobudżetowej. Jednym z ważniejszych elementów planu finansowego są wydatki na subwencje i dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego (JST).

Nowy system finansowania samorządów

W projekcie ustawy budżetowej na 2026 r. zaplanowano 52,7 mld zł na subwencje ogólne dla samorządów, co oznacza wzrost o 6,7 proc w porównaniu z rokiem 2025. Zmiany wynikają z nowej ustawy o dochodach JST z 1 października 2024 r., która przebudowała system finansowania samorządów. Zgodnie z nowymi zasadami, dochody podatkowe (udziały w PIT i CIT) staną się głównym źródłem dochodów gmin, powiatów i województw, a subwencje z budżetu państwa mają charakter uzupełniający.

Polecamy: Dochody jednostek samorządu terytorialnego. Nowe rozwiązania

Dotacje dla samorządów: ponad 35 mld zł na zadania bieżące i inwestycje

W projekcie budżetu zaplanowano 35,06 mld zł dotacji dla samorządów: 31,75 mld zł na zadania bieżące i 3,3 mld zł na inwestycje. 99,5 proc. dotacji dla JST zaplanowane jest w budżetach wojewodów.

Jak wynika z projektu, najwięcej środków, bo prawie 23,27 mld zł, które stanowią 66,4 proc. całości, trafi do gmin. Z tej kwoty:

  • 14,9 mld zł zostanie przeznaczone na zadania rodzinne, w tym świadczenia rodzinne, fundusz alimentacyjny i zasiłki dla opiekunów,
  • 4,8 mld zł zostanie przeznaczone na pomoc społeczną, w tym dożywianie i utrzymanie ośrodków pomocy,
  • 2,6 mld zł zostanie przeznaczone na zadania obronne, w tym programy ochrony ludności i budowę infrastruktury obronnej,
  • 717 mln zł zostanie przeznaczone na zadania administracji publicznej (ewidencja ludności, dowody osobiste, działalność urzędów stanu cywilnego).

Projekt ustawy budżetowej na rok 2026: powiaty i województwa

W projekcie przewidziano, że powiaty otrzymają 9,35 mld zł, co stanowi 26,7 proc. wszystkich dotacji. W tym:

  • 4,5 mld zł zostaną przeznaczone na bezpieczeństwo publiczne i ochronę przeciwpożarową,
  • 1,95 mld zł zostaną przeznaczone na zadania pomocy społecznej,
  • 1,3 mld zł zostaną przeznaczone na zadania obronne, w tym programy dla klas mundurowych i obrony cywilnej.

Samorządy województw dostaną 2,44 mld zł, co stanowi 7 proc. dotacji zaplanowanych dla JST. Samorządy dostaną je głównie na ochronę zdrowia (1,23 mld zł) oraz transport i łączność (854 mln zł).

Polecamy: Kalendarz 2026

Sektor publiczny
Projekt budżetu 2026: rząd planuje wzrost subwencji i dotacji dla samorządów o ponad 6 proc.; najwięcej środków dla gmin
08 paź 2025

W projekcie budżetu państwa na 2026 r. rząd planuje przekazać jednostkom samorządu terytorialnego ponad 87,7 mld zł w formie subwencji i dotacji. To o 6,7 proc. więcej niż rok wcześniej. Najwięcej środków ma trafić do gmin.

Zasoby ochrony ludności. 16 września 2025 r. weszły w życie nowe przepisy
08 paź 2025

Rozporządzenie w sprawie sposobu utrzymywania zasobów ochrony ludności przez obowiązane organy ochrony ludności weszło w życie 16 września 2025 r. Określa ono wytyczne dla wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów oraz wojewodów.

NIK: Ograniczony dostęp do opieki paliatywnej. Brakuje lekarzy, a katalog chorób jest zbyt wąski
08 paź 2025

Najwyższa Izba Kontroli alarmuje: dostęp do opieki paliatywnej i hospicyjnej w Polsce jest ograniczony przez zbyt wąski katalog chorób oraz brak lekarzy specjalistów. Mimo wzrostu finansowania świadczeń, wielu pacjentów wciąż nie może liczyć na pomoc u kresu życia. Ministerstwo Zdrowia zapowiada zmiany w przepisach.

NSA: Przychodnia musi odbierać telefony od pacjentów. Sam numer nie wystarczy – Rzecznik Praw Pacjenta przypomina o wyroku
07 paź 2025

Placówki medyczne mają obowiązek zapewnić pacjentom realny kontakt telefoniczny z rejestracją - przypomina Rzecznik Praw Pacjenta. Samo podanie numeru telefonu nie wystarcza. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że utrudniony kontakt z przychodnią może oznaczać naruszenie zbiorowych praw pacjentów. Placówki muszą tak zorganizować pracę, by pacjent mógł dodzwonić się bez zbędnej zwłoki.

60 000 bez świadczenia wspierającego przez limit 70 punktów. Krzywda stopnia umiarkowanego i lekkiego
07 paź 2025

Nadzieja dla osób niepełnosprawnych (stopień umiarkowany i lekki) na korzystne zmiany w świadczeniu wspierającym? Mają polegać na obniżeniu progu punktów w decyzji wydawanej przez WZON (tzw. poziom potrzeby wsparcia). Obecnie próg jest tak ustawiony, że preferuje co do otrzymania świadczenia wspierającego, osoby niepełnosprawne ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Było to 87 punktów w 2024 r. (teraz jest 78 punktów). W efekcie np. w październiku 2024 r. świadczenie to otrzymało tylko około 5%-6% osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (w całej puli beneficjentów).

Jak klasa społeczna wpływa na nasze podejście do psychologii? [Raport PAN: Status społeczno-ekonomiczny a psyche]
07 paź 2025

Czy nasz status społeczny wpływa na to, czy ufamy psychologom i korzystamy z terapii? Nowy raport Instytutu Psychologii PAN pokazuje, że podejście Polek i Polaków do zdrowia psychicznego w dużej mierze zależy od klasy społecznej. Dla jednych terapia to codzienność, dla innych – wciąż luksus lub powód do wstydu.

Źle dla niepełnosprawności z umiarkowanym stopniem. Nie tylko przez zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) {Opinia}
06 paź 2025

Subiektywna opinia autora tekstu o złych czasach dla osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Wynika nie tylko z tego, że do Sejmu wpłynęły niedawno dokumenty z informacją, że prawdopodobnie aż do 2028 r. zasiłek pielęgnacyjny nie będzie podwyższony (od 2019 r.!).

Proszę mi wytłumaczyć. Czym się różnimy, my emerytki z najniższą emeryturą? Tylko wiekiem 54 lat i 55 lat?
07 paź 2025

Od roku stałe pytanie stawiane rządowi przez emerytki, które nie otrzymały renty wdowiej. Bo data śmierci męża stała się przesłanką przyznawania świadczenia.

Uwaga! ZUS ostrzega przed fałszywymi SMS-ami. To próba oszustwa
06 paź 2025

Ostatnio lekarze otrzymują SMS-y z linkiem do rzekomej „aktualizacji” certyfikatu do wystawiania zwolnień lekarskich. ZUS ostrzega - to próba oszustwa!

System kaucyjny zmienia układ sił w gospodarce odpadami. Samorządy zgłaszają obawy
06 paź 2025

Od 1 października 2025 roku w Polsce działa nowy system kaucyjny, który — choć formalnie nie obejmuje gmin — realnie wpływa na funkcjonowanie samorządowych systemów gospodarowania odpadami. Samorządy obawiają się nie tylko utraty przychodów z wartościowych frakcji, ale też wzrostu kosztów i problemów z realizacją ustawowych poziomów recyklingu. Eksperci zauważają, że bez pełnego wdrożenia systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, skutki tych zmian mogą być dotkliwe. Komentarza w tej sprawie udziela mec. Bartłomiej Tkaczyk, partner w kancelarii LEGALLY.SMART.

pokaż więcej
Proszę czekać...