Dnia 30 lipca 2020 r. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok w połączonych sprawach I FSK 42/20 i I FSK 128/20, w których oddalił skargi kasacyjne organów podatkowych, stwierdzając, że – w określonych przypadkach - zawieszenie biegu terminu przedawnienia na skutek wszczęcia postępowania przygotowawczego w sprawie przestępstwa skarbowego może stanowić nadużycie prawa.
Podstawą rozważań NSA był art. 70 par 6 pkt 1 Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiązało się z niewykonaniem tego zobowiązania. Wyrok stanowi kontrolę uprzednich rozważań WSA we Wrocławiu, który orzekł, że wszczęcie postępowania karnego skarbowego i poprawne zawiadomienie podatnika o tym fakcie, nie zawsze wywołuje skutek w postaci zawieszenia biegu terminu przedawnienia.
Polecamy: Seria poradników z prawa pracy
Sąd wskazał przy tym, że bezpodstawne wszczęcie postępowania karnego skarbowego w istocie korzystnego dla organów podatkowych, nie może być równolegle niekorzystne dla podatnika. Każde bowiem wszczęcie takiego postępowania winno podlegać przede wszystkim merytorycznej kontroli sądowej i instancyjnej. Wszczęcie postępowania karnego skarbowego dla pozoru, zasadniczo w celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia stanowi zatem nadużycie prawa przez organy państwowe. Niekiedy postępowanie takie jest wszczynane krótko przed upływem ustawowego terminu przedawnienia, a po jego wszczęciu nie zostają wykonane żadne czynności poza zawiadomieniem podatnika o zawieszeniu biegu terminu przedawnienia. W związku z powyższym, WSA we Wrocławiu wyraził opinię, że rolą sądu jest przeciwdziałanie nadużyciom prawa, przede wszystkim w sytuacji, gdy takiego działania dopuszcza się organ. NSA zgadzając się ze stanowiskiem WSA we Wrocławiu oddalił skargi kasacyjne. NSA stanął na stanowisku, że niedopuszczalne jest instrumentalne wszczynanie postępowań karnych skarbowych przez organy podatkowe tylko dlatego, aby przerwać bieg przedawnienia zobowiązań podatkowych.
Wydany wyrok ma istotne znaczenie w tematyce wygaszenia należności podatkowych wskutek ich przedawnienia. Istotne będą zwłaszcza tezy i szczegóły sporządzonego uzasadnienia orzeczenia, z uwagi na wielość w praktyce funkcjonowania organów, sytuacji w których wystąpić może okoliczność instrumentalnego traktowania instytucji karnych-skarbowych finansowego postępowania przygotowawczego. Co ważne również – w kontekście tez i wniosków wyroku – orzeczenie może być istotne w sytuacji, gdy wszczęte uprzednio postępowanie przygotowawcze finansowego organu, zostało następnie umorzone (niezależnie od przyczyn).
Paweł Kaźmierczak
doradca podatkowy w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zagadnieniach opodatkowania jest podatkiem od towarów i usług oraz procedury podatkowej.
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl