Szczegółowy sposób klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego, w tym rodzaje zobowiązań zaliczanych do tytułów dłużnych, zawiera rozporządzenie Ministra Finansów z 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (dalej: rozporządzenie o tytułach dłużnych).
Problem zakresu umów jednostek sektora finansów publicznych wykazywanych w części uzupełniającej D sprawozdania Rb-Z, zawieranych na okres dłuższy niż 6 miesięcy oraz o terminie płatności przypadającym na lata następne, związany jest z nieprecyzyjnym opisem części D oraz brakiem dostatecznych objaśnień w instrukcji sporządzania sprawozdań. Przepis § 10 ust. 1 załącznika nr 9 rozporządzenia Ministra Finansów z 4 marca 2010 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (dalej: rozporządzenie w zakresie operacji finansowych) wskazuje jedynie sposób obliczania wartości zobowiązania. Ponadto stanowi, że w tej części nie ujawnia się zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek oraz papierów wartościowych. Natomiast nie pozwala na jednoznaczne określenie zakresu danych, które podlegają wykazaniu w tej części sprawozdania.
Pojawiające się w praktyce wątpliwości wraz ze wskazówkami prawidłowego wykazywania danych ilustrują przykłady.
PRZYKŁAD 1
Czy umowa nienazwana wykupiona przez bank i wykazana w części A sprawozdania Rb-Z jako kredyt lub pożyczka powinna być jednocześnie ujęta w części D tego sprawozdania?
Wykazanie umowy nienazwanej wykupionej przez bank w sprawozdaniu Rb-Z
Umowa nienazwana wykupiona przez bank i wykazana w części A sprawozdania nie powinna być ujmowana w części uzupełniającej D sprawozdania Rb-Z.
Sprawozdanie Rb-Z to sprawozdanie statystyczne, a jego dane wykorzystywane są do liczenia wskaźników zadłużenia i stanowią istotne informacje dla jednostek sektora finansów publicznych. Dane wykazane w częściach A i D sprawozdania nie podlegają sumowaniu i w zasadzie nie ma ograniczeń, aby umowa znalazła się w obu jego częściach. Przy sporządzaniu sprawozdania należy kierować się zasadą rzetelności i przejrzystości zapisów oraz konsekwentnie przyjmować definicję poszczególnych tytułów dłużnych (§ 10 ust. 4 rozporządzenia w zakresie operacji finansowych). Dlatego też, jeśli jednostka sektora finansów publicznych umowę nienazwaną o przedłużonym terminie płatności wykazała w części A sprawozdania, nie powinna już jej wykazywać w części uzupełniającej D.
PRZYKŁAD 2
Jednostka sektora finansów publicznych 1 kwietnia 2012 r. zawarła umowę na roboty budowlane z terminem wykonania 30 grudnia 2013 r. Płatność natomiast określono na 30 dni po wystawieniu faktury, tj. w styczniu 2014 r. Jaki dokument będzie podstawą wykazania zobowiązania – umowa czy faktura? Jaką należy wskazać datę zaciągnięcia zobowiązania, rozpoczęcia i zakończenia spłaty – na podstawie umowy czy faktury?
Dokument będący podstawą wykazania zobowiązania
Faktura jest podstawą wykazania zobowiązania, a umowa powinna być wykazywana w zaangażowaniu wydatków w sprawozdaniu Rb-28S.
Nie podlegają zaliczeniu do kredytów i pożyczek zobowiązania wynikające z nieprzyjętych od dostawcy przez bank tzw. kredytów kupieckich (§ 2 ust. 1 pkt 2 instrukcji sporządzania sprawozdań stanowiącej załącznik nr 9 do rozporządzenia w zakresie operacji finansowych). Przez „zobowiązanie” należy rozumieć wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki (art. 3 ust. 1 pkt 20 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości; dalej: uor). Powstanie zobowiązania nie ma zatem związku z datą wystawienia faktury ani też z terminem płatności zobowiązania czy też jego wymagalności, tylko z datą wykonania usługi. To właśnie dopiero fakt wykonania usługi powoduje po stronie dłużnika (jednostki sektora finansów publicznych) obowiązek wykonania świadczenia (zapłaty). Do czasu więc otrzymania faktury rozliczającej faktyczne i rzeczywiście poniesione koszty za wykonane roboty budowlane, zaciągnięte zobowiązanie stanowi zaangażowanie środków i wykazuje się je w sprawozdaniu Rb-28S, ale jako zaangażowanie z uwzględnieniem miesiąca/roku, którego dotyczy, a nie jako zobowiązanie. Nieprecyzyjne zapisy w instrukcji sporządzania sprawozdań z rozporządzenia w zakresie operacji finansowych prowadzą do błędnych wniosków powodujących niejednokrotnie wykazywanie w części D sprawozdania Rb-Z kwot, które nie stanowiły jeszcze zobowiązań, a jedynie zaangażowanie wydatków budżetowych przyszłych okresów. Zgodnie z wyjaśnieniem Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu z 29 września 2011 r. należy przyjąć, że kryteriów zaliczenia do zobowiązań wykazywanych w sprawozdaniu Rb-Z (nawet wykazywanych tylko w części D) nie spełnia zobowiązanie płatne po 30 dniach od wystawienia faktury, nawet jeżeli w tym przypadku data zapłaty przypada na rok następny. Data zawarcia umowy na roboty budowlane nie wyznacza dla zamawiającego terminu, od którego liczony jest upływ terminu wykonania zobowiązania (obowiązku wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości).
Więcej w Rachunkowość Budżetowa. Zamów prenumeratę!
Nie masz czasu na śledzenie częstych zmian w przepisach, a musisz szybko rozwiązać problemy, które pojawiają się w rozliczaniu finansów Twojej jednostki?
Znajdź rozwiązania swoich aktualnych problemów!
Rachunkowość Budżetowa - wydanie elektroniczne