Centra usług społecznych uregulowane są w prezydenckim projekcie ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych, która w listopadzie 2018 r. została skierowana do Sejmu.
Centra mają być jednostkami organizacyjnymi gminy. Centrum usług społecznych ma być całkowicie nową instytucją lokalnej polityki społecznej. W tym miejscu należy wyjaśnić czym są usługi społeczne, gdyż jest to pojęcie szersze niż usługi pomocy społecznej. Zgodnie z prezydenckim projektem ustawy do usług społecznych należą działania z zakresu:
- polityki prorodzinnej,
- wspierania rodziny,
- systemu pieczy zastępczej,
- pomocy społecznej,
- promocji i ochrony zdrowia,
- wspierania osób niepełnosprawnych,
- edukacji publicznej,
- przeciwdziałania bezrobociu,
- kultury,
- kultury fizycznej i turystyki,
- pobudzania aktywności obywatelskiej
Jak zaznaczono w uzasadnieniu do projektu ustawy: konstrukcja definicji usług społecznych została oparta na zadaniach gminy oraz powiatu (ze względu na możliwość realizacji przez centrum usług społecznych również usług społecznych z zakresu zadań powiatu, na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy gminą a powiatem), mających szeroko rozumiany charakter społeczny, określonych w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 994, z późn. zm.) oraz art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2018 r. poz. 995, z późn. zm.).
Zobacz: Pomoc społeczna
Gminy nie mają obowiązku tworzyć takiego centrum. Włodarze muszą podjąć decyzję czy jest taka potrzeba. Może ono działać w jednej gminie lub zostać utworzone co najmniej dla dwóch gmin. Omawiane w niniejszym artykule centrum będzie jednostką budżetową. Centrum usług społecznych można powołać na dwa sposoby. Pierwszy to przekształcenie ośrodka pomocy społecznej działającego na terenie danej gminy. Drugim sposobem jest utworzenie w jednej z gmin nowej jednostki organizacyjnej, odrębnej od funkcjonującego w tej gminie ośrodka pomocy społecznej. Prezydencki projekt ustawy zakłada, że na terenie kilku gmin będzie mogło działać jedno centrum usług społecznych.
Działalność centrum usług społecznych ma zapewnić szerszy dostęp mieszkańcom gminy do tego typu usług. Czy samorządy chętnie będą tworzyły tego typu centra? Warto zaznaczyć, że kilka tego typu jednostek w Polsce już funkcjonuje i należą do nich chociażby „Społeczna Warszawa” oraz Zespół Ośrodków Wsparcia w Lublinie.
Planuje się, że ustawa wejdzie w życie 1 lipca 2019 r.