W artykule „Compliance – czyja to odpowiedzialność?” udzieliłem odpowiedzi na pytanie: „Kto odpowiada za ten Compliance? W spółce, organizacji, jednostce samorządu terytorialnego?”.
Przypomnę, że odpowiedź brzmi: WSZYSCY. I to totalnie wszyscy: od top kierownictwa po szeregowego pracownika, współpracownika, po każdego interesariusza, odpowiadają za bycie Compliance (przestrzeganie przepisów, norm i obowiązków). Oczywiście każdy odpowiada w innym zakresie. Ale to na każdym ciąży obowiązek dbania by organizacja (spółka, inny podmiot zbiorowy, jednostka samorządu terytorialnego itd.) działała zgodnie z prawe, zasadami etyki i zobowiązaniami.
Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Samorząd i administracja. Pakiet e-booków
Następnie:
- w artykule „Compliance – rola i odpowiedzialność wspólnika, akcjonariusza w spółkach kapitałowych” opisałem rolę i odpowiedzialność wspólników lub akcjonariuszy za system Compliance.
- w artykule „Compliance – rola i odpowiedzialność członków Rady Nadzorczej” opisałem rolę i odpowiedzialność członków Rady Nadzorczej za system Compliance.
W niniejszym zaś artykule chciałbym napisać krótko o roli i odpowiedzialności członków zarządów, wspólników lub partnerów w spółkach osobowych, wójtów, burmistrzów, prezydentów itd. Czyli osób z najwyższego kierownictwa, kierującymi i reprezentującymi swe organizacje. To oni mają obowiązek i uprawnienie zajmowania się sprawami kierowanych przez siebie podmiotów i reprezentowania jej. I to oni ponoszą z tego tytułu odpowiedzialność. Jak pisałem w artykule „Czy członkom Zarządów lub Rad Nadzorczych spółek kapitałowych będzie grozić odpowiedzialność karna za brak skutecznych systemów Compliance?” członkom zarządów, podmiotów które nie wdrożą i nie będą utrzymywać skutecznego systemy Compliance będzie grozić za to odpowiedzialność karna. Przy spełnieniu pewnych warunków już nawet dziś grozi odpowiedzialność karna.
Członkowie Zarządów, Wspólnicy lub Partnerzy w Spółkach osobowych, Wójtowie, Burmistrzowie, Prezydenci itd. powinni m.in.:
- przydzielić odpowiednie zasoby w celu ustanowienia, opracowania, wdrożenia, oceny, utrzymania i doskonalenia Systemy Compliance,
- ustanowić odpowiednie polityki i procedury,
- zapewnić aby zaangażowanie na rzecz Compliance było utrzymywane w organizacji, a noncompliance i niezgodne zachowania spotykały się niezwłoczną i odpowiednią reakcją,
- włączyć odpowiednio obowiązki Compliance do zakresu odpowiedzialności wszystkich pracowników,
- wyznaczyć odpowiednią osobę na stanowisko oficera Compliance z:
- upoważnieniem i odpowiedzialnością za spójność i integralność Systemu Compliance
- mocnym i niewątpliwym wsparciem oraz bezpośrednim dostępem do organu nadzoru i najwyższego kierownictwa,
- dostępem do:
- wszystkich decydentów i możliwością uczestnictwa w procesach decyzyjnych od wczesnych etapów,
- całej organizacji i wszystkich pracowników,
- wszystkich dokumentów, informacji i danych niezbędnych do realizacji zadań,
- porad ekspertów,
- udziałem w istotnych procesach decyzyjnych z możliwością pokazania wszystkich ich konsekwencji dla Compliance
- zapewnić by funkcja Compliance była niezależna i nie była zagrożona możliwością powstania konfliktu interesów,
- dawać przykład stosując się i aktywnie wspierając oficera Compliance i system Compliance
- zapewnić właściwą komunikację w organizacji i na zewnątrz.
Jeżeli nie uda się wdrożyć systemu Compliance w organizacji lub zostanie on wdrożony wadliwie to jest to ZAWSZE odpowiedzialność najwyższego kierownictwa. Nie ważne czy wynikało to z ich działania lub zaniechania, wybory nieodpowiedniej osoby na stanowisko oficera Compliance, nie zapewnienia właściwych zasobów, błędów w komunikacji itd. Niezależnie od powodów to jest ZAWSZE odpowiedzialność najwyższego kierownictwa.
Brak sukcesu we wdrożeniu lub utrzymaniu Systemu Compliance oznacza, że Członkowie Zarządów, Wspólnicy lub Partnerzy w Spółkach osobowych, Wójt, Burmistrz, Prezydent itd nie wykonał lub nienależycie wykonał jeden lub kilka ze swoich obowiązków.
Przypomnę, że powołanie osoby odpowiedzialnej za system Compliance nie zwalnia członków Zarządów, Wspólników lub Partnerów w Spółkach osobowych, Wójtów, Burmistrzów, Prezydentów itd. z odpowiedzialności. Wdrożenie i utrzymanie systemy Compliance to nadal ich obowiązek.
Oczywiście nie należy wdrażać systemów Compliance ze strachu przed odpowiedzialnością. Systemu Compliance wdraża się w celu uczynienia organizacji lepszymi, bardziej etycznymi oraz mniej narażonymi na różne ryzyka prawne w tym np. fraudy. Dlatego należy wdrażanie systemów Compliance traktować jako inwestycję, a nie koszt czy uciążliwy obowiązek.
Na zakończenie przypominam, że za 19 miesięcy wchodzi w życie Dyrektywa o Sygnalistach. Pytanie ile samorządów terytorialnych i dużych przedsiębiorców zaczęło już wdrażać kanały zgłaszania nieprawidłowości i podejmowania działań następczych (czyli ważne elementy systemów Compliance)?