Jest to odrębny akt prawny, którego zakres przedmiotowy obejmuje sprawy dotychczas regulowane w ustawie – Prawo o ruchu drogowym i aktach wykonawczych wydanych na jej podstawie.
Zakres i cel nowej ustawy
Uregulowane zostały wymagania dla osób kierujących pojazdami silnikowymi, tramwajowymi i motorowerami. Określono warunki, tryb i zasady uzyskiwania dokumentów stwierdzających posiadanie uprawnień do kierowania pojazdami oraz warunki i zasady szkolenia osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami.
Ponadto nowa ustawa zawiera rozwiązania dotyczące nadzoru nad ośrodkami szkoleniowymi oraz Wojewódzkimi Ośrodkami Ruchu Drogowego, a także nad instruktorami oraz egzaminatorami. Wprowadzono okres próbny dla młodych kierowców oraz specjalne kursy reedukacyjne, które odwlekają utratę prawa jazdy w przypadku popełnienia określonej liczby wykroczeń drogowych. Jednocześnie projekt proponuje uchylenie odpowiednich przepisów w ustawie – Prawo o ruchu drogowym odnoszących się do ww. zakresu zagadnień.
Zobacz: Jak uzyskać prawo jazdy
Celem nowej ustawy jest uporządkowanie procesu związanego z uzyskiwaniem uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi poprzez stworzenie odpowiedniego systemu nadzorującego nad kierowcami, ośrodkami szkoleniowymi, instruktorami oraz egzaminatorami. Dzięki wprowadzonym zmianom w ruchu drogowym będą uczestniczyli kierujący o wyższych kwalifikacjach, co powinno przełożyć się na zmniejszenie liczby wypadków i poprawę bezpieczeństwa na polskich drogach. Nowy akt prawny dostosuje ustawodawstwo krajowe do prawa Unii Europejskiej.
Nowe regulacje
Nadrzędnym celem nowej ustawy jest zmniejszenie wykroczeń i wypadków wśród osób w wieku 18 – 24 lat. Ta grupa kierowców posiadająca prawo jazdy krócej niż dwa lata najczęściej bierze udział w wypadkach drogowych. W okresie ostatnich 10 lat zaobserwowano tendencję wzrostową (o 10 %) udziału tych osób jako sprawców wypadków. Dlatego dla nowych kierowców wprowadzono dwuletni okres próby, podczas którego młodzi kierowcy będą pod szczególnym nadzorem. Celem nowego przepisu jest uwrażliwienie kierowcy na zwrócenie szczególnej uwagi na zachowanie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
Zobacz: Rejestracja samochodu przez Internet
Okres próbny przedłużany jest po popełnieniu dwóch wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym, wtedy młody kierowca bierze udział w specjalnym kursie reedukacyjnym. Prawo jazdy straci po popełnieniu trzech wykroczeń lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w ruchu drogowym.
W krajach, w których zastosowano podobne regulacje zaobserwowano zmniejszenie liczby wypadków z młodymi kierowcami od ok. 20 do 50 %.
Po pozytywnym przejściu okresu próbnego kierowca, który uzyska liczbę 24 punktów karnych zobowiązany będzie wziąć udział w kursie reedukacyjnym z zakresu bezpieczeństwa w ruchu drogowym, którego cena będzie wynosiła ok. 200 złotych Prawo jazdy zostanie cofnięte osobie, która w okresie 5 lat od dnia skierowania jej na kurs reedukacyjny, uzyska ponownie 24 punkty. W przypadku utraty dokumentu, jego odzyskanie jest możliwe po spełnieniu wszystkich wymagań stawianych osobom ubiegającym się o uprawnienie do kierowania pojazdem.
W przypadku, gdy kierowca prowadził pojazd w stanie nietrzeźwości, w stanie po użyciu alkoholu lub po użyciu środka działającego podobnie jak alkohol, kierowany jest on dodatkowo na kurs reedukacyjny w zakresie profilaktyki przeciw¬alkoholowej. Jego koszt to także maksymalnie 200 złotych.
Zobacz: Stłuczka i co dalej?
Zgodnie z ustawą zamiast karty motorowerowej będzie wydawane prawo jazdy kategorii AM uprawniające do prowadzenia motorowerów i lekkich pojazdów czterokołowych
Dla początkujących motocyklistów zostanie wprowadzona nowa kategoria – prawo jazdy A2, uprawniające do prowadzenia motocykli z silnikami o mocy do 35 kW. Aby prowadzić motocykle, młody kierowca będzie musiał najpierw zdobyć prawo jazdy na małe motocykle – A1 (w wieku 16 lat) lub A2 – jeśli skończy 18 lat. Po następnych dwóch latach będzie się mógł ubiegać odpowiednio o prawo jazdy kat. A2 lub A. Granicę minimalnego wieku niezbędnego do uzyskania prawa jazdy kat. A podniesiono z 18 do 24 lat.
Oświadczenia o stanie zdrowia, które są niezbędne do uzyskania prawa jazdy, osoba zainteresowana będzie wypełniała pisemnie pod rygorem odpowiedzialności karnej, a nie jak do tej pory ustnie podczas konsultacji z lekarzem. Wykluczy to osoby, które chcąc zdobyć prawo jazdy zatajały choroby uniemożliwiające im prawidłowe uczestnictwo w ruchu drogowym.
Prawo jazdy przestanie służyć kierowcom „dożywotnio”. Wprowadzony zostanie administracyjny okres ważności tych dokumentów - 15 lat dla praw jazdy kat. AM, A1, A2, A,B1, B, B+E; 5 lat (bądź w zależności od terminu badań lekarskich oraz psychologicznych) dla pozostałych kategorii. W ten sposób wyeliminowani z ruchu drogowego mają być m.in. kierowcy w podeszłym wieku, którym, od czasu pierwszych badań lekarskich, mógł się zdecydowanie pogorszyć stan zdrowia (np. wzrok). Wymiana dotychczasowych praw jazdy na dokumenty zgodne z wzorem unijnym zakończy się do 2032 roku, jej kosztem zostaną obarczeni obywatele.
Nowe regulacje dotyczyć będą instruktorów nauki jazdy, którzy będą oni musieli corocznie uczestniczyć w warsztatach doskonalenia zawodowego, co obecnie nie jest wymagane.
U osób poddawanych badaniu lekarskiemu i psychologicznemu sprawdzane będą przeciwwskazania do wykonywania pracy instruktora, a nie jak dotychczas do kierowania pojazdem. Kandydaci na instruktorów będą szkoleni przez posiadające poświadczenie ośrodki szkolenia kierowców. Znacznie rozszerzono katalog przestępstw eliminujących osobę z ewidencji instruktorów.
Nowe wymagania nałożono także na egzaminatorów. Podobnie jak instruktorzy będą musieli zostać poddani badaniom pod kątem przeciwwskazań do wykonywania pracy egzaminatora. Kandydaci na egzaminatora musi uczestniczyć w 20 egzaminach w charakterze obserwatora i przeprowadzić 10 egzaminów pod nadzorem. Nie będą mogli podejmować dodatkowych zajęć zarobkowych bez zgody dyrektora wojewódzkiego ośrodka ruchu drogowego i będą mieli ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej, jak osoby pełniące funkcje publiczne. Będą też składać oświadczenie majątkowe.
Zobacz: Zobacz: Co należy robić w razie wypadku drogowego.
Poprawa bezpieczeństwa
Celem zaproponowanych rozwiązań jest przede wszystkim odpowiednie przygotowanie młodych kierowców do samodzielnego uczestnictwa w ruchu drogowym poprzez ich lepsze przygotowanie oraz przez system obostrzeń i sankcji skuteczniej hamujący i ograniczający dostęp do stanowiska instruktora lub egzaminatora a także skuteczniejszy system nadzoru nad ośrodkami szkoleniowymi i WORD. Zmiany te mają także ograniczyć zjawisko korupcji.
Widoczną korzyścią ma być zmniejszenie o około 20% liczby wypadków drogowych wśród młodych wiekiem i stażem kierowców oraz poprawa bezpieczeństwa na drogach i zmniejszenie strat społecznych w wyniku wypadków drogowych.
Niestety koszty związane z wymianą prawa jazdy poniosą obywatele. Należy spodziewać się także wzrostu kosztów samych kursów prawa jazdy, które jak się szacuje i tak są zaniżone o ok.50%, co miało wpływ na niską jakoś i nie pozwala na realizację pełnego programu.
Projekt zakłada, iż ustawa wejdzie w życie po upływie roku od dnia jej ogłoszenia. Jednak szczegółowe przepisy dotyczące przekazywania informacji do centralnej ewidencji kierowców wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.