Członkami spółdzielni mieszkaniowej mogą zostać:
• osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych,
• osoby o ograniczonej zdolności do czynności prawnych lub nie posiadające tej zdolności, np. osoby ubezwłasnowolnione częściowo lub dziecko, które nie ukończyło 13 roku życia; osoby takie nie mogą być jednak członkami organów spółdzielni, a w walnych zgromadzeniach mogą brać udział jedynie przez swoich przedstawicieli ustawowych,
• osoby prawne, jednak nie może im przysługiwać spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego.
Sposoby uzyskania członkostwa w spółdzielni
Członkiem spółdzielni można stać się przez:
• założenie spółdzielni,
• przyjęcie do spółdzielni,
• dokonanie zmian organizacyjnych spółdzielni.
Najczęstszym sposobem nabycia członkostwa jest przyjęcie nowego członka przez organy spółdzielni. Stosunek członkostwa w spółdzielni ma charakter umowy cywilnoprawnej, ponieważ strony – spółdzielnia i nowy członek zawierają między sobą umowę wstąpienia.
Deklaracja członkowska
Deklaracja powinna zawierać jego imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania (jeżeli przystępujący jest osobą prawną - jej nazwę i siedzibę), ilość zadeklarowanych udziałów oraz dane dotyczące wkładów. W deklaracji lub odrębnym oświadczeniu można również wskazać osobę, której spółdzielnia obowiązana jest po śmierci członka wypłacić udziały. Prawo z tego tytułu nie wchodzi bowiem w skład spadku.
Komu przysługuje roszczenie o przyjęcie w poczet członków?
Jeżeli prawo odrębnej własności lokalu albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przysługuje równocześnie kilku osobom, członkiem spółdzielni może być tylko jedna z nich, chyba że przysługuje ono wspólnie małżonkom.
Prawo żądania przyjęcia w poczet członków przysługuje określonej przez ustawę lub statut spółdzielni grupie osób, w szczególności:
• małżonkowi członka - w trakcie małżeństwa, jak również po jego ustaniu lub w przypadku śmierci członka, nawet jeśli spółdzielcze lokatorskie lub własnościowe prawo do lokalu albo prawo odrębnej własności lokalu przysługiwało tylko jednemu z nich,
• małżonkowi, dzieciom i innym osobom bliskim - w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego,
• byłemu członkowi lub jego małżonkowi, dzieciom oraz innym osobom bliskim wspólnie z nim zamieszkałymi - w wypadku likwidacji lub upadłości spółdzielni, jeżeli budynek lub udział w budynku, w którym znajduje się lokal, do którego miał prawo dotychczasowy członek, nabyła inna spółdzielnia mieszkaniowa,
• dzieciom i innym osobom bliskim - w wypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego w następstwie nie złożenia w terminie przez byłych małżonków deklaracji któremu z nich przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do mieszkania.
Kto decyduje o przyjęciu nowego członka?
Zazwyczaj o przyjęciu nowych członków decyduje walne zgromadzenie spółdzielni. Jeżeli jest to inny organ, statut powinien wskazywać także organ, do którego służy odwołanie od decyzji odmawiającej przyjęcia, oraz określać terminy wniesienia i rozpatrzenia tego odwołania.