Wprawdzie kodeks pracy nie definiuje pojęcia warunków szczególnie uciążliwych, jednak przyjmuje się, iż przez to pojęcie rozumieć należy warunki pracy, w których występują czynniki szkodliwe lub uciążliwe dla zdrowia pracownika, a do takich niewątpliwie należą wysokie temperatury. Szczegółowe zasady zapewniania przez pracodawcę napojów określa rozporządzenie Rady Ministrów z 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów. Zgodnie z tym rozporządzeniem pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym m.in. przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia powyżej 25°C oraz zatrudnionym na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C. Napoje powinny być wydawane pracownikom w dniach wykonywania prac uzasadniających ich wydawanie oraz powinny być dostępne dla pracowników w ciągu całej zmiany roboczej. Dodatkowo w razie spełnienia określonych w rozporządzeniu warunków napoje winny być wzbogacone w sole mineralne i witaminy.
Obowiązek zapewnienia zimnych napojów to nie jedyna powinność ciążąca na pracodawcy w czasie upałów. Jest on także zobowiązany zapewnić w pomieszczeniach pracy odpowiednią temperaturę oraz zabezpieczyć te pomieszczenia przed niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem. Wprawdzie przepisy o ogólnym bezpieczeństwie i higienie pracy nie przewidują maksymalnej temperatury w pomieszczeniach pracowniczych, jednakże wydaje się, iż pracodawca winien zapobiegać sytuacji, gdy temperatury w takich pomieszczeniach powodują uciążliwość pracy. Natomiast zabezpieczenie pomieszczeń pracy przed nasłonecznieniem winno nastąpić przez zamontowanie przez pracodawcę np. rolet lub żaluzji. Pracodawca obowiązany jest ponadto zapewnić odpowiednią wentylację pomieszczeń pracy spełniającą wymogi określone w ogólnych przepisach bhp. Warto zaznaczyć, iż klimatyzacja lub wentylacja nie może powodować przeciągów, wyziębienia lub przegrzewania pomieszczeń pracy.
Trzeba też pamiętać, że w zależności od osoby pracownika (np. młodociany, kobieta w ciąży, karmiąca piersią), rodzaju wykonywanej pracy i szczegółowych warunków atmosferycznych, na pracodawcy ciążyć mogą dodatkowe obowiązki związane z upałami.
AGNIESZKA SIWY
radca prawny Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy, oddział Gdańsk