Parlament zakończył w piątek prace nad ustawą wprowadzającą pracę zdalną na stałe do Kodeksu pracy.
Praca zdalna w 2023 r.
"Praca zdalna funkcjonowała do tej pory na mocy przepisów covidowych, dzisiaj zostaje wprowadzona do Kodeksu pracy. Zostaje wprowadzona definicja pracy zdalnej, możliwość pracy zdalnej, hybrydowej. To są bardzo dobre rozwiązania potrzebne do funkcjonowania państwa, ale także wspierające politykę prorodzinną" – powiedziała minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg w Sejmie po zakończonych głosowaniach.
Praca zdalna – dla kogo?
Pracodawca będzie musiał uwzględnić wniosek o pracę zdalną złożony przez:
• pracownika–rodzica dziecka m.in. legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności,
• pracownicę w ciąży,
• pracownika wychowującego dziecko do 4. roku życia,
• pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
– Pracodawca będzie mógł takiemu pracownikowi odmówić pracy zdalnej tylko jeżeli jej wykonywanie nie będzie możliwe ze względu na rodzaj pracy albo organizację pracy. O przyczynie odmowy pracodawca będzie musiał poinformować pracownika – podkreśla minister rodziny Marlena Maląg.
Praca zdalna okazjonalna
Praca zdalna okazjonalna będzie udzielana na wniosek pracownika (niewiążący, pracodawca będzie mógł odmówić jego uwzględnienia) w wymiarze 24 dni w roku kalendarzowym. Z uwagi na jej szczególny charakter, nie będą stosowane niektóre przepisy dotyczące pracy zdalnej (np. obowiązek zapewnienia materiałów i narzędzi pracy).
Kontrola trzeźwości pracownika w 2023 r.
Zwróciła uwagę, że w ustawie tej wprowadzono też możliwość kontroli trzeźwości pracowników. "To jest ewenement w polskich przepisach prawa. (...) To dobre rozwiązanie, stawiające na bezpieczeństwo i odpowiedzialność w miejscu pracy" – zauważyła Maląg.
Kontrola trzeźwości pracowników
W Kodeksie pracy zostanie wprowadzony zakaz dopuszczania do pracy pracownika nietrzeźwego lub będącego pod wpływem tzw. narkotyków.
Nietrzeźwość pracownika będzie mogła być stwierdzona na dwa sposoby:
• w razie uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu albo pił alkohol w pracy (np. zatacza się) – badanie trzeźwości będzie mogła przeprowadzić policja (dotyczy to wszystkich pracowników),
• w przypadku określonych w przepisach wewnątrzzakładowych kategorii pracowników pracodawca będzie mógł przeprowadzić samodzielną, prewencyjną kontrolę trzeźwości nawet gdy pracownik nie okazuje oznak bycia pod wpływem alkoholu.
Analogiczne zasady będą stosowane do sprawdzania czy pracownik nie jest pod wpływem narkotyków.
Samodzielna, prewencyjna kontrola trzeźwości pracowników przez pracodawcę
Kontrolą trzeźwości przeprowadzaną samodzielnie pracodawca będzie mógł objąć tylko takich pracowników, których praca stwarza zagrożenie dla życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub dla mienia (jakiegokolwiek, nie tylko mienia pracodawcy).
Będzie to prewencyjna kontrola, tj. taka, która będzie przeprowadzana co do zasady wobec pracowników niewykazujących oznak nietrzeźwości. Będzie ona również mogła być przeprowadzana samodzielnie przez pracodawcę, w przypadku gdy pracownicy objęci tą kontrolą będą wykazywali oznaki nietrzeźwości.
Na żądanie pracodawcy lub pracownika będzie mogła być wezwana policja, aby przeprowadziła badanie stanu trzeźwości pracownika.
Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupy pracowników objętych taką kontrolą i sposób jej przeprowadzania pracodawca będzie ustalał w akcie wewnątrzzakładowym np. regulaminie pracy lub obwieszczeniu.
Analogiczne zasady postępowania będą obowiązywały w przypadku kontroli na obecność w organizmach pracowników środków działających podobnie do alkoholu (narkotyków).
Kontrola trzeźwości na pracy zdalnej
– Nie wydaje się możliwe, by pracownicy wykonujący pracę zdalną spełniali przesłanki objęcia kontrolą trzeźwości lub kontrolą na obecność środków działających podobnie do alkoholu. Kontrole takie można przeprowadzić, gdy są niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia. Gdyby jednak pracownicy wykonujący pracę zdalną spełnili przesłanki zawarte w projektowanych przepisach, mogą zostać objęci odpowiednią kontrolą, bo to pracodawca będzie ustalał grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą i sposób jej przeprowadzenia – wskazuje minister Marlena Maląg.
Co to jest przemoc ekonomiczna i cyberprzemoc
W piątek Sejm uchwalił też nowelizację ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Regulacja zakłada m.in. uwzględnienie w przepisach przemocy ekonomicznej i cyberprzemocy, rozszerza też krąg osób objętych ochroną na byłych partnerów i dzieci będące świadkami przemocy domowej.
Wiceminister rodziny, pełnomocniczka rządu ds. równego traktowania Anna Schmidt oceniła, że jest to "rewolucyjna zmiana, oczekiwana nie tylko przez osoby, które tej przemocy doznają, ale także ekspertów, którzy na co dzień pracują z osobami doznającymi przemocy".
"To szereg bardzo ważnych rozwiązań, przede wszystkim dwie nowe kategorie pojęciowe przemocy – ekonomiczna i cyberprzemoc. Żyjemy dziś w cyfrowym świecie, lwia część naszego życia społecznego przeniosła się do internetu, do sieci. (...) Tam dochodzi również do przemocy – to wszelkiego rodzaju zjawiska stalkingu, hejtowania, publikowania różnych zdjęć – szczególnie dotyka to kobiet i młodych dziewcząt" – podkreśliła Schmidt.