Czy dyrektor urzędu zatrudniający powyżej 120 pracowników musi w świetle najnowszej noweli do Kodeksu pracy wprowadzać prewencyjnie obowiązek kontroli trzeźwości pracowników i czy wobec tego powinien zakupić np. alkomat (a w przypadku innych substancji, np. testy narkotykowe)?
Czy urzędy zatrudniające powyżej 120 pracowników są zobowiązane do wprowadzenia kontroli ich trzeźwości?
Pracodawca nie ma obowiązku prawnego wprowadzania kontroli trzeźwości pracowników na podstawie nowych zasad wprowadzonych do Kodeksu pracy, jak również posiadać urządzeń do pomiaru trzeźwości. Pracodawca może wprowadzić kontrolę trzeźwości, ale jest to wyłącznie jego uprawnienie przyjmując, że kontrola taka byłaby niezbędna do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.
Podstawowym obowiązkiem każdego pracownika zatrudnionego zarówno w sektorze publicznym jak również prywatnym jest wykonywanie umówionej pracy pod kierownictwem pracodawcy na terenie zakładu pracy lub w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę. Aby w ogóle mówić o możliwości świadczenia pracy, pracownik musi przejawiać nie tylko wolę jej wykonywania ale również znajdować się w stanie gotowości do jej świadczenia. Gotowość do pracy należy rozumieć stan zarówno fizyczny, jak i psychiczny umożliwiający wykonywanie pracy sposób zarówno bezpieczny jak również pracy o należytej jakości i ilości. Stan gotowości do wykonywania pracy może ulegać zakłóceniom na skutek spożywania alkoholu, jak również substancji działających podobnie. Przez wiele lat pracodawcy nie mieli bezpośredniej możliwości weryfikowania trzeźwości pracowników z poziomu zakładu pracy. Sytuacja ta uległa jednak zmianie w związku z ustawą z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie Kodeksu pracy oraz niektórych innych ustaw.
Pracodawcy mogą mieć wątpliwości, czy ich obowiązkiem prawnym jest wprowadzenie kontroli trzeźwości, podjęcie tym samym stosownych regulacji zakładowych, jak również zakup urządzenia pomiarowego. Odnosząc się do powyższych dylematów należy zauważyć, że z konstrukcji nowych przepisów wynika, że pracodawca może, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników, innych osób lub ochrony mienia wprowadzić kontrolę trzeźwości. Skoro pracodawca może, to znaczy, że ma taką możliwość a nie obowiązek prawny. Tym samym należy przyjąć, że pracodawca nie ma obowiązku prawnego, czyli nie musi wprowadzać prewencyjnych kontroli trzeźwości pracowników, jak również dokonywać zakupu stosownych urządzeń pomiarowych. Powyższe zasady dotyczą również innych substancji działających podobnie do alkoholu.
- art. 1 ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023 poz. 240).
Sebastian Kryczka, specjalista z zakresu prawa pracy
Artykuł pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Szukasz wiarygodnych aktualności, porad i artykułów dotyczących zmian w prawie i podatkach, komentarzy ekspertów oraz indywidualnego doradztwa? INFORLEX jest dla Ciebie! Zyskaj bezpłatny dostęp do INFORLEX >>