Do wymogów wskazanych przez ustawodawcę, wspólnych dla wszystkich pracowników samorządowych bez względu na podstawę prawną ich zatrudnienia ustawodawca zaliczył posiadanie:
1) obywatelstwa polskiego,
2) pełnej zdolności do czynności prawnych,
3) odpowiednich kwalifikacji zawodowych.
Pracownikiem samorządowym może być zatem osoba, która:
1) jest obywatelem polskim, z zastrzeżeniem art. 11 ust. 2 i 3
Względny warunek posiadania obywatelstwa polskiego jest pierwszą z wymienionych przez ustawodawcę przesłanek koniecznych do spełnienia przez osobę ubiegającą się o zatrudnienie w charakterze pracownika samorządowego.
Ustawodawca dopuszcza jednak możliwość zatrudnienia osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego. Zgodnie z art. 11 ust. 2 i 3 kierownik jednostki prowadzącej nabór na stanowisko pracownika samorządowego, upowszechniając informacje o wolnych stanowiskach urzędniczych, w tym kierowniczych stanowiskach urzędniczych, wskazuje stanowiska, o które poza obywatelami polskimi mogą ubiegać się:
• obywatele Unii Europejskiej oraz
• obywatele innych państw,
którym na podstawie umów międzynarodowych lub przepisów prawa wspólnotowego przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego może zostać zatrudniona na stanowisku, na którym wykonywana praca nie polega na bezpośrednim lub pośrednim udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji mających na celu ochronę generalnych interesów państwa, tylko jeżeli posiada znajomość języka polskiego potwierdzoną dokumentem określonym w przepisach o służbie cywilnej.
2) ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych
Kolejnym wymogiem wobec pracowników samorządowych jest dysponowanie przez kandydata ubiegającego się o zatrudnienie pełną zdolnością do czynności prawnych oraz korzystaniem z pełni praw publicznych.
Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się z chwilą uzyskania pełnoletniości. Jednocześnie nie mają zdolności do czynności prawnych osoby, które nie ukończyły lat 13 oraz osoby ubezwłasnowolnione całkowicie.
Natomiast skutkiem braku zdolności do czynności prawnej jest nieważność czynności prawnej dokonanej przez osobę, która nie ma zdolności do czynności prawnych. Wyjątek stanowi zawieranie umów należących do umów powszechnie zawieranych w drobnych bieżących sprawach życia codziennego, chyba że pociągają za sobą rażące pokrzywdzenie osoby niezdolnej do czynności prawnych.
Zobacz serwis: Pracownicy
3) posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku
Ostatnim w tej kategorii wymogów jest warunek posiadania kwalifikacji zawodowych wymaganych do wykonywania pracy na określonym stanowisku.
Przesłanka posiadania kwalifikacji wymaganych na danym stanowisku pracy jest oczywistą przesłanką konieczną do spełnienia przez kandydata do pracy.
Doprecyzowanie konkretnych wymaganych kwalifikacji należy każdorazowo do kierownika urzędu, w którym prowadzony jest nabór. Uzależnione powinny być one natomiast od zadań realizowanych na obsadzanym stanowisku pracy.
Wymagania wobec pracowników samorządowych z wyboru lub powołania
Odnosząc się do kategorii pracowników samorządowych wyodrębnionych według kryterium nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru lub powołania, ustawodawca rozszerzył katalog podstawowych przesłanek niezbędnych i wymaganych od kandydata ubiegającego się o pracę w samorządzie terytorialnym o przesłankę braku skazania prawomocnym wyrokiem sądu za:
• umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub
• umyślne przestępstwo skarbowe.
Przeczytaj także: Pracownicy samorządowi – rodzaje stosunku pracy
Wymagania wobec pracowników samorządowych – umowa o pracę
Warunek niekaralności za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe, jest jednym z trzech dodatkowych koniecznych do wykazania przez pracownika samorządowego zatrudnionego na podstawie umowy o pracę na stanowisku urzędniczym.
Dodatkowo osoba taka zobowiązana jest:
1) legitymować się wykształceniem średnim oraz
2) cieszyć się nieposzlakowaną opinią.
Wykształcenie średnie posiada osoba, która ukończyła:
• szkołę ponadpodstawową z wyjątkiem zasadniczych szkół zawodowych lub
• szkołę ponadgimnazjalną (np. 3-letnie licea ogólnokształcące, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, 3-letnie licea profilowane kształcące w profilach kształcenia ogólnozawodowego, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, 4-letnie technika, których ukończenie umożliwia uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminu, a także umożliwiające uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego, 2-letnie uzupełniające licea ogólnokształcące).
Osoba o nieposzlakowanej opinii w kontekście administracyjnym to natomiast taka, co do której nie istnieją w danym środowisku społecznym informacje i opinie, jakoby miała dopuścić się czynów społecznie potępianych, a więc np. nieuczciwych, niegodnych, haniebnych.
Zobacz również Forum
Wymagania wobec pracowników samorządowych - kierownik
Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie umowy o pracę na kierowniczym stanowisku urzędniczym może być natomiast osoba, która:
1) spełnia wymagania ogólne właściwe dla pracownika samorządowego,
2) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe,
3) cieszy się nieposzlakowaną opinią, a ponadto
4) posiada co najmniej 3-letni staż pracy lub wykonywała przez co najmniej 3 lata działalność gospodarczą o charakterze zgodnym z wymaganiami na danym stanowisku oraz
5) posiada wykształcenie wyższe pierwszego lub drugiego stopnia w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym.
Przeczytaj także: Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych
Podstawa prawna:
• Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U.z 2009 r., nr 50, poz. 398).