Zasady wynagradzania i wymagania kwalifikacyjne pracowników samorządowych określają dwa rozporządzenia. Pierwsze odnosi się do osób zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz.U. z 2005 r. nr 146, poz. 1223 ze zm.), drugie do pracowników jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2005 r. nr 146, poz. 1222 ze zm.).
Wspomniane wyżej rozporządzenia określają tabele wynagrodzenia zasadniczego pracowników samorządowych. Pierwsze z nich zawiera tabelę miesięcznych stawek wynagrodzenia zasadniczego, natomiast drugie - tabelę punktowych rozpiętości dla poszczególnych kategorii zaszeregowania. Na podstawie tabeli punktowych rozpiętości, a także najniższego wynagrodzenia zasadniczego ustalonego przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego i wartości jednego punktu ustalonego przez pracodawcę w porozumieniu z wymienionym organem, pracodawca ustala miesięczne stawki wynagrodzenia zasadniczego.
Aby umożliwić dokonanie podwyżek wynagrodzeń dla pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach, dla których tabela zawiera konkretne kwoty wynagrodzenia zasadniczego, rząd musi znowelizować rozporządzenie i określić nową tabelę podwyższonych kwot wynagrodzenia zasadniczego. Nie oznacza to jednak obligatoryjnego podwyższenia wynagrodzeń co roku. Wymienione wyżej przepisy nie przewidują mechanizmu automatycznego wzrostu indywidualnych wynagrodzeń. Dlatego też nawet wprowadzenie w zasadach wynagradzania podwyższonej tabeli stawek wynagrodzenia zasadniczego nie stanowi podstawy do automatycznego podwyższenia wynagrodzenia pracownika.
Z uwagi na to, że dla pracowników jednostek organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego pracodawca ustala miesięczne stawki wynagrodzenia zasadniczego, sporządzenie tabeli podwyższonych stawek wynagrodzenia zasadniczego nie wymaga zmiany rozporządzenia Rady Ministrów. Leży to w gestii pracodawcy w porozumieniu z organem stanowiącym jednostki samorządu terytorialnego.
Kontrowersje budzą często wynagrodzenia szefów jednostek samorządu (wójtów burmistrzów, prezydentów miast, starostów czy marszałków). Wpływ na ich wysokość, chociaż w bardzo ograniczonym stopniu, mają odpowiednio rady lub sejmik. Chociaż pensja wójtów dwóch różnych gmin niejednokrotnie może różnić się o kilkaset albo nawet kilka tysięcy zł, to pamiętajmy, że wynagrodzenie jest w końcu wynikiem głosowania. Polem do nadużyć może być ustalanie dodatku specjalnego - od 20 do 40 proc. zsumowanych wynagrodzeń zasadniczego plus dodatek funkcyjny. Tu pojawiają się różnice w wynagradzaniu. Skala wydatków szefów jednostek samorządu terytorialnego w związku z pełnioną funkcją uzasadnia podwyższenie ich wynagrodzeń lub zastosowania nagród rocznych za osiągane wyniki finansowe budżetu (często przecież będące wynikiem indywidualnej kreatywności).
Andrzej Bielewicz
adwokat, szef zespołu radców prawnych Urzędu Gminy w Kartuzach
PODSTAWA PRAWNA
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2005 r. nr 146, poz. 1222 ze zm.).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w urzędach gmin, starostwach powiatowych i urzędach marszałkowskich (Dz.U. z 2005 r. nr 146, poz. 1223 ze zm.).