STAN FAKTYCZNY
Konkurs zorganizowany przez burmistrza miasta w lipcu 2005 r. na stanowisko dyrektora zespołu szkół nie wyłonił kandydata. W tej sytuacji organ prowadzący szkołę na podstawie art. 36a ust. 4 ustawy o systemie oświaty wystąpił do kuratora oświaty, informując o zamiarze powierzenia stanowiska dyrektora wskazanej osobie, która pracowała w szkole jako nauczyciel, zaś poprzednio piastowała stanowisko dyrektora szkoły. Mimo że w stosunku do kandydatury kurator zgłosił zastrzeżenia burmistrza miasta, powierzył tej osobie stanowisko dyrektora na sześć miesięcy, tj. od 1 sierpnia 2005 r. do 31 stycznia 2006 r. Przeprowadzony w styczniu 2006 r. ponowny konkurs nie wyłonił kandydata na dyrektora, w związku z czym zarządzeniem z 25 stycznia 2006 r. burmistrz ponownie na podstawie art. 36a ust. 4a powierzył tej samej osobie stanowisko dyrektora zespołu szkół. Wojewoda dolnośląski rozstrzygnięciem nadzorczym z 27 lutego 2006 r. stwierdził nieważność zarządzenia, gdyż powołany przepis przewiduje możliwość powierzenia tego stanowiska wicedyrektorowi, zaś nauczycielowi tylko wówczas, gdy w szkole takiego stanowiska nie ma.
UZASADNIENIE
Po rozpoznaniu skargi wojewody śląskiego, który domagał się stwierdzenia nieważności zarządzenia burmistrza, wojewódzki sąd administracyjny uznał zasadność stanowiska wojewody. Sąd wskazał - powołując się na przepis art. 36a ust. 1 ustawy o systemie oświaty - iż stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza się, o ile organ sprawujący nadzór pedagogiczny nie zgłosi w terminie 14 dni od przedstawienia kandydata umotywowanych zastrzeżeń (ust. 2). Zdaniem sądu, nie można nie dostrzegać, że stanowisko wicedyrektora (czy wicedyrektorów) szkoły tworzy się tylko po to, by wesprzeć działania kierującego daną placówką oświatową. Z istoty swej funkcji wicedyrektor wykonuje obowiązki ciążące na dyrektorze szkoły w sytuacjach takich jak jego choroba czy długotrwały urlop. Jednocześnie o tym, że uprawnienie prowadzącego szkołę wynikające wprost z przepisu powinno zostać zrealizowane w sytuacjach szczególnych, świadczy to, iż powierzenie obowiązków dyrektora szkoły ustawodawca ograniczył ramami czasowymi. Ponieważ w zespole szkół jest trzech wicedyrektorów, powierzenie pełnienia czynności na stanowisku dyrektora szeregowemu nauczycielowi stanowiło istotne naruszenie art. 36a ust. 4a ustawy o systemie oświaty i skutkować powinno stwierdzeniem nieważności zarządzenia.
Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 2 października 2007 r. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania WSA we Wrocławiu.
Jako uzasadnienie rozstrzygnięcia NSA podał, iż w postępowaniu sądowo-administracyjnym, wszczętym skargą wojewody dolnośląskiego, osoba powołana na stanowisko dyrektora była uczestnikiem na prawach strony. Stanowi o tym przepis art. 33 par. 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.). Z tej pozycji procesowej wynikają uprawnienia do otrzymania odpisu skargi (art. 47 par. 1) oraz zawiadomienia o terminie rozprawy - art. 91 par. 2 powołanej ustawy. Tymczasem o terminie rozprawy poprzedzającej wydanie wyroku zostali powiadomieni tylko wojewoda dolnośląski i burmistrz miasta. Nie została natomiast powiadomiona i nie brała udziału w sprawie osoba pełniąca obowiązki dyrektora, mimo że była uczestnikiem postępowania.
Wydanie w tych warunkach wyroku, stwierdzającego nieważność zarządzenia sprawia, iż postępowanie przed sądem I instancji dotknięte było nieważnością z powodu niezapewnienia uczestnikowi postępowania możności obrony swych praw. Niezależnie od tego NSA wskazał, iż art. 36a ust. 4a ustawy o systemie oświaty zawiera sformułowanie o charakterze fakultatywnym. Ustawodawca, określając sposób działania organu prowadzącego, nie użył określenia powierza lub powinien powierzyć, lecz wyraził to słowami może powierzyć. Uznając ten przepis za jasny sąd uchylił się od jego interpretacji, co nie pozostało bez wpływu na wynik sprawy, a co podniesiono w skardze kasacyjnej.
SYGN. AKT I OSK 591/07
MICHAŁ FOLCHOLC