Wniesienie odwołania od decyzji administracyjnej powoduje, co do zasady, przejście uprawnienia do merytorycznego rozpoznania sprawy na organ odwoławczy. Uprawnienie do rozpoznania sprawy nie przechodzi na organ II instancji wyłącznie w przypadku zastosowania trybu tzw. samokontroli na podstawie art. 32 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Zgodnie z wyrokiem WSA w Bydgoszczy z 20 stycznia 2015 r. (sygn. akt II SA/Bd 1185/14), organ odwoławczy powinien rozpoznać merytorycznie jednocześnie wszystkie odwołania dotyczące tej samej decyzji administracyjnej i zakończyć postępowanie odwoławcze jedną decyzją.
Po pełnej analizie stanu faktycznego i prawnego sprawy powinna zostać wydana decyzja administracyjna kończąca postępowanie w II instancji. Ustawodawca w art. 138 § 1–2 k.p.a. wskazał za możliwe rozstrzygnięcia, które może podjąć organ odwoławczy. W orzecznictwie podkreśla się, że, co do zasady, postępowanie to powinno zostać zakończone decyzją merytoryczną, tj. albo decyzją utrzymującą w mocy skarżoną decyzję w oparciu o art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a., albo decyzją uchylającą decyzję w całości lub w części i w tym zakresie orzekającą co do istoty sprawy na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a.
Zgodnie z art. 138 § 2 k.p.a., wydanie decyzji kasacyjnej, tj. uchylającej decyzję organu I instancji i przekazującej sprawę temu organowi do ponownego rozpoznania, jest możliwe, jeśli decyzja wydana została z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. W ocenie WSA w Kielcach wyrażonej w wyroku z 29 września 2011 r. (sygn. akt II SA/Ke 491/11) istotne znaczenie ma zastosowanie w powyższym przepisie spójnika „a”, który wskazuje na konieczność spełnienia obu przesłanek. Dla wydania decyzji kasacyjnej konieczne jest zatem ustalenie, że organ I instancji, z naruszeniem przepisów postępowania, nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego w takim zakresie, że jego nieprzeprowadzenie miało istotny wpływ na treść wydanej przez ten organ decyzji.
Zgodnie z zasadą merytorycznego rozpoznania sprawy, także w postępowaniu odwoławczym organ II instancji powinien w przypadku stwierdzenia braków postępowania wyjaśniającego przed organem I instancji najpierw podjąć próbę samodzielnego ustalenia poszczególnych okoliczności na podstawie art. 136 k.p.a. Jednak w świetle wyroku WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 28 stycznia 2015 r. (sygn. akt II SA/Go 785/14) organ odwoławczy nie może przeprowadzić uzupełniającego postępowania dowodowego, jeżeli jego zakres wskazuje, że to dopiero na etapie postępowania odwoławczego doszłoby do ustalenia istotnych dla sprawy okoliczności. Prowadziłoby to bowiem do naruszenia zasady dwuinstancyjności postępowania, zgodnie z którą sprawę administracyjną należy merytorycznie rozpoznawać zarówno w I, jak i w II instancji, nie zaś tylko w ramach postępowania odwoławczego. W takim przypadku postępowanie odwoławcze powinno zostać zakończone właśnie decyzją kasacyjną.
Przeczytaj w INFORLEX.PL Sektor publiczny cały artykuł: W jakich okolicznościach organ powinien wydać decyzję kasacyjną
Dowiedz się co powinna zawierać treść decyzji kasacyjnej.