Postanowieniem z dnia 7 marca 2017 r. (sygn. II SAB/Po 10/17) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odrzucił skargę radnego rady miasta na bezczynność tejże rady miasta w przedmiocie podjęcia uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu burmistrza.
Powyższe orzeczenie zapadło w następującym stanie faktycznym i prawnym.
Skarżący będący jednocześnie radnym wniósł na podstawie art. 101a ustawy o samorządzie gminnym do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu skargę na bezczynność rady miasta polegającą na niepodjęciu uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu burmistrza.
Polecamy: Gazeta Samorządu i Administracji
Skarżący zarzucił radzie miasta naruszenie – oprócz przepisów statutu gminy – również szeregu przepisów Kodeksu wyborczego oraz ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne poprzez błędne niestwierdzenie uchwałą rady miejskiej wygaśnięcia mandatu burmistrza prowadzącego działalność gospodarczą, gdy tymczasem prowadzenie działalności gospodarczej przez burmistrza powoduje z mocy prawa skutek prawny w postaci wygaśnięcia mandatu a uchwała stwierdzająca wygaśnięcie mandatu przez radę stanowi jedynie akt o charakterze deklaratoryjnym, który rada ma obowiązek podjąć.
W związku z powyższymi zarzutami skarżący wniósł o zobowiązanie rady miasta do podjęcia uchwały stwierdzającej wygaśnięcie mandatu burmistrza.
W uzasadnieniu skargi skarżący wskazał, iż naruszenie jego interesu prawnego przez bezczynność organu polega na tym, że odmawiając podjęcia uchwały, rada miasta uniemożliwiła mu wykonywanie mandatu radnego.
Postanowieniem z dnia 7 marca 2017 r. (sygn. II SAB/Po 10/17) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odrzucił skargę radnego uznając ją za niedopuszczalną.
Zdaniem WSA w Poznaniu istota prowadzonego postępowania sądowoadministracyjnego sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy skarga na bezczynność organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w podjęciu uchwały w przedmiocie wygaśnięcia mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest w ogóle dopuszczalna.
Oceniając regulacje wynikające z przepisów ustawy o samorządzie gminnym oraz Kodeksu wyborczego WSA w Poznaniu udzielił odpowiedzi negatywnej na tak postawione pytanie.
W uzasadnieniu orzeczenia Sąd wskazał, że choć w niniejszej sprawie zastosowanie znajdzie przepis art. 492 § 2 zdanie 1 Kodeksu wyborczego (wskazujący na właściwość rady gminy do podjęcia uchwały w sprawie wygaśnięcia mandatu wójta), co z kolei sugerowałoby ze zastosowanie znajdzie przepis art. 101a ustawy o samorządzie gminnym, to jednak przepisy te nie będą miały zastosowania, do tego rodzaju uchwał, ze względu na konieczność uwzględnienia przy ich wykładni także art. 98a ustawy o samorządzie gminnym.
Zobacz: Postępowanie administracyjne
Zgodnie bowiem z ustępem 1 tego ostatniego przepisu, jeżeli właściwy organ gminy, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 383 § 2 i 6 oraz art. 492 § 2 i 5 ustawy, o której mowa w art. 24b ust. 6 (tj. Kodeksu wyborczego), oraz art. 5 ust. 2 i 3 ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, w zakresie dotyczącym odpowiednio wygaśnięcia mandatu radnego, wygaśnięcia mandatu wójta, odwołania ze stanowiska albo rozwiązania umowy o pracę z zastępcą wójta, sekretarzem gminy, skarbnikiem gminy, kierownikiem jednostki organizacyjnej gminy i osobą zarządzającą lub członkiem organu zarządzającego gminną osobą prawną, nie podejmuje uchwały, nie odwołuje ze stanowiska lub nie rozwiązuje umowy o pracę, wojewoda wzywa organ gminy do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni. W razie bezskutecznego upływu terminu określonego w ust. 1, wojewoda, po powiadomieniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wydaje zarządzenie zastępcze, o czym stanowi ust. 2 tego przepisu.
Zdaniem WSA w Poznaniu, analiza art. 98a ustawy o samorządzie gminnym prowadzi do wniosku, iż ustanawia on wyczerpującą regulację dotyczącą reagowania na bezczynność organów gminy w zakresie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu wójta, bądź radnego i co za tym idzie jako lex specialis wyłącza stosowanie w stosunku do tego rodzaju bezczynności organów samorządu terytorialnego art. 101a tej ustawy.
Jak wskazał Sąd, w sytuacji tego rodzaju bezczynności organów gminy jedynym skutecznym środkiem zmierzającym do usunięcia stanu niezgodnego z prawem, jakim jest sprawowanie mandatu wójta, bądź radnego przez osobę, w stosunku do której winno być podjęta uchwała o wygaśnięciu tegoż mandatu jest wydanie we właściwym trybie odpowiedniego zarządzenia zastępczego przez wojewodę, a skutku przywrócenia stanu zgodnego z prawem nie pozwoli osiągnąć orzeczenie sądu administracyjnego wydane na podstawie art. 101a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, albowiem procesując w przedmiocie skargi na bezczynność organu stanowiącego gminy sąd nie będzie uprawniony do merytorycznej oceny zaistnienia bądź braku przesłanek do stwierdzenia wygaśnięcia mandatu, której to oceny władny będzie dokonać dopiero rozpoznając skargę na zarządzenie zastępcze, wojewody, względnie na uchwalę stwierdzająca wygaśnięcie mandatu.
Kolejnym argumentem na potwierdzenie powyższej tezy, który wskazał WSA w Poznaniu jest kwestia zaskarżania uchwał stwierdzających wygaśnięcie mandatu wójta bądź radnego, która uregulowana została przez ustawodawcę odrębnie odpowiednio w art. 493 i art. 388 Kodeksu wyborczego, a tym samym do zaskarżania uchwał podjętych w tym przedmiocie nie stosuje się art. 101 ustawy o samorządzie gminnym, co także wskazuje, że do bezczynności w zakresie podejmowania tego rodzaju uchwał nie znajdzie zastosowania odsyłający przecież do art. 101 ustawy, art. 101a tej samej ustawy.
WSA w Poznaniu podkreślił przy tym, iż art. 98a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym skonstruowany jest w sposób, który wprost odnosi się do niepodjęcia przez właściwy organ gminy uchwały stwierdzającej wygaśniecie mandatu wójta bądź radnego, co oznacza, iż hipotezą zawartej w nim normy objęta jest zarówno sytuacja, gdy organ gminy podejmie uchwałę o odmowie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu, jak i sytuacja gdy organ gminy nie podejmie jakiejkolwiek uchwały i to niezależnie od tego, czy było to skutkiem odmowy przyjęcia zgłoszonej pod obrady uchwały stwierdzającej wygaśniecie mandatu, czy też skutkiem braku procedowania przez radę gminy nad tego rodzaju uchwałą.
Podsumowując, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wskazał, że w świetle wskazanej wyżej regulacji bez znaczenia prawnego pozostaje, czy rada gminy formalnie podejmie uchwałę odmawiającą stwierdzenia wygaśnięcia mandatu burmistrza, czy też w inny sposób (na przykład przez niepodejmowanie żadnych działań) da wyraz woli nie stwierdzania wygaśnięcia mandatu. Zdaniem Sądu okoliczność ta dodatkowo bowiem uzasadniania przyjęcie, iż bezczynność rady gminy w tym zakresie nie podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego, albowiem rodzi ona z mocy skutki prawne o jakich mowa w art. 98a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, ustanawiającym swoiste środki jej zwalczania, a polegające na powstaniu po stronie organu nadzoru (wojewody) uprawnienia do zainicjowania postępowania zmierzającego do wydania przez ten organ zarządzenia zastępczego.
Postanowienie jest prawomocne.
Mateusz Karciarz
prawnik, doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem prawa samorządowego
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl