Tomasz Siemoniak
sekretarz stanu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
Istotą związków gmin i powiatów posiadających własną osobowość prawną jest wspólne wykonywanie zadań publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego. Nie ograniczono kategorii zadań publicznych, które może wykonywać związek. Członkowie związku - przekazując związkowi zadanie publiczne - określają tym samym zakres jego działania. Statut związku jest zatem obligatoryjnym źródłem zadań związku. Gminy lub powiaty nie mogą wykonywać zadań, które przekazały do realizacji związkowi.
Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku w dzienniku urzędowym województwa, stając się zadaniami samego związku. Podkreślenia wymaga, iż związek przekazane zadania wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Gminy przekazują związkom swoje kompetencje w celu wspólnego wykonywania swoich zadań. Przykładowo, scedowanie na związek kompetencji w zakresie uchwalania planów gospodarki odpadami dla gmin (jak i dla powiatów) członkowskich nie powoduje, iż związek uzyskuje uprawnienie do uchwalenia jednego wspólnego planu dla całości obszaru jego funkcjonowania. Treść przekazanych kompetencji nie ulega modyfikacji. Zmiana dotyczy wyłącznie organu właściwego do ich wykonywania. W takiej sytuacji związek będzie mógł uchwalić indywidualne plany gminne (lub powiatowe) dla poszczególnych członków, a także będzie mógł je ujednolicić. W efekcie powyższych działań powstaną odrębne plany gospodarki odpadami uchwalone dla poszczególnych członków, które jednak funkcjonalnie mogą tworzyć wspólną całość. Związek będzie mógł np. koordynować poszczególne plany.
Rozdział 3 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. z 2007 r. nr 39, poz. 251 ze zm.) przewiduje uchwalanie planów gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym oraz wskazuje podmioty właściwe do ich opracowania. W myśl rozwiązań przewidzianych w przedmiotowej ustawie podmiotami tymi są organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa nie wskazuje organów właściwych do uchwalenia planów gospodarki odpadami. Zgodnie z zasadą domniemania kompetencji należy przyjąć, iż jest to uprawnienie organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego. Art. 14 ust. 11 i 12 ustawy o odpadach przesądza jedynie o właściwościach organów wykonawczych gmin i powiatów tworzących związek, które - w trybie współpracy - mogą opracować projekt wspólnego planu. Dodatkowo, jeżeli członkowie przekażą związkowi kompetencje uchwałodawcze w tym zakresie, zgromadzenie związku, jako organ stanowiący, będzie mogło podjąć odpowiednie rozstrzygnięcia (na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 4195).
ZK
Podstawa prawna
• Rozdział 7 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.).
• Rozdział 7 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592 ze zm.).