Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) na lata 2007-2013 został oficjalnie zaakceptowany przez Komisję Europejską 24 lipca br., ale już wcześniej ruszył nabór wniosków do części jego działań wdrażanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Od 15 marca br. przyjmowane są wnioski dotyczące działania „Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW)”, od 25 czerwca - „Renty strukturalne” (nabór już zakończono), od 16 lipca - „Grupy producentów rolnych”, a od 1 sierpnia - „Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż rolne”.
Zapowiedziano już także, że w kolejnych miesiącach rozpocznie się nabór wniosków do działań: „Ułatwianie startu młodym rolnikom”, „Modernizacja gospodarstw rolnych”, „Zwiększenie wartości dodanej” oraz „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej”.
Pozostałe działania, m.in. rolnośrodowiskowe oraz wdrażane przez samorządy wojewódzkie, mają szansę ruszyć dopiero na początku przyszłego roku.
Część działań wdroży samorząd
Samorządy województw będą wdrażać sześć działań z trzech różnych osi PROW.
Pierwsze działanie jest częścią Osi nr 1 „Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego”. Dotyczy ono poprawiania i rozwijania infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa i składa się z dwóch schematów „Scalanie gruntów” oraz „Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi”.
W przypadku pierwszego schematu beneficjentem będą starostowie, a drugiego - wojewódzkie zarządy melioracji i urządzeń wodnych.
Samorządy powiatowe oraz zarządy melioracji i urządzeń wodnych będą mogły liczyć na 100-proc. dofinansowanie opracowania projektów scaleniowych oraz zagospodarowanie poscaleniowe.
Kolejne dwa działania wdrażane przez marszałków są częścią 3 Osi „Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej”.
Celem pierwszego z nich - „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej” - jest poprawa podstawowych usług komunalnych na obszarach wiejskich (m.in. budowa infrastruktury technicznej). Beneficjentami będą gminy i jednostki organizacyjne samorządu wykonujące określone w działaniu zadania. Mogą one liczyć na dofinansowanie w wysokości 75 proc. kosztów kwalifikowanych.
Drugie działanie to znana już z Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich” oś „Odnowa i rozwój wsi”. Pomoc będzie można tu uzyskać na następujące przedsięwzięcia:
• budowę, przebudowę, remont lub wyposażenie obiektów:
- pełniących funkcje publiczne, społeczno-kulturalne, rekreacyjne i sportowe,
- służących promocji obszarów wiejskich, w tym propagowaniu i zachowaniu dziedzictwa historycznego, tradycji, sztuki oraz kultury,
• kształtowanie obszaru przestrzeni publicznej,
• budowę, remont lub przebudowę publicznej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych, sportowych lub społeczno-kulturalnych,
• zakup obiektów charakterystycznych dla tradycji budownictwa w danym regionie, w tym budynków będących zabytkami, z przeznaczeniem na cele publiczne,
• odnawianie, eksponowanie lub konserwację lokalnych pomników historycznych, budynków będących zabytkami i miejsc pamięci,
• kultywowanie tradycji społeczności lokalnej oraz tradycyjnych zawodów.
O środki z tego działania będą mogły ubiegać się gminy, instytucje kultury, dla których organizatorem jest jednostka samorządu terytorialnego, kościoły lub związki wyznaniowe oraz organizacje pozarządowe. Poziom dofinansowania to 75 proc. kosztów kwalifikowanych.
Pozostałe trzy działania są częścią ostatniej osi PROW dotyczącej wdrażania programu LEADER. Będą to:
• lokalne strategie rozwoju,
• współpraca międzyregionalna i międzynarodowa,
• nabywanie umiejętności, aktywizacja i koszty bieżące lokalnych grup działania.
Beneficjentem we wszystkich trzech przypadkach są Lokalne Grupy Działania, a w przypadku małych projektów z działania „Lokalne strategie rozwoju” także osoby fizyczne i prawne oraz organizacje pozarządowe i jednostki organizacyjne związków wyznaniowych i kościołów, posiadające siedzibę na obszarze działania LGD. Poziom wsparcia wyniesie od 20 do 80 proc. kosztów.
Warunki uzyskania pomocy
Gminy, które chcą ubiegać się o pomoc z działania „Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej”, mogą zapoznać się już z zasadami i trybem przyznawania pomocy. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi przygotowało już bowiem projekt rozporządzenia w tej sprawie (jest dostępny na stronie www.minrol.gov.pl). Precyzuje on m.in. wysokość i zakres pomocy, a także tryb i terminy rozpatrywania wniosków, zawierania umów i wypłaty środków.
Zgodnie z projektem, o dofinansowaniu zdecyduje liczba punktów przyznawana na podstawie następujących kryteriów:
• dochód podatkowy gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca:
- 4 punkty, gdy wyniesie nie więcej niż 50 proc. średniej wojewódzkiej,
- 3 punkty (od 50 proc. do 75 proc. średniej),
- 2 punkty (od 75 proc. do 100 proc. średniej),
- 0 punktów, gdy przekroczy 100 proc. średniej w województwie.
• bezrobocia w powiecie:
- 2 punkty, gdy jest wyższe od średniej w województwie,
- 1 punkt, gdy równe ze średnią,
- 0 punktów, gdy niższe od średniej,
• kryterium regionalne - max. 2 punkty,
• wnioskowana kwota dofinansowania:
- 1 punkt, gdy wynosi nie więcej niż 50 proc. kosztów kwalifikowalnych operacji,
• wskaźnik zwodociągowania gminy, przy projektach dotyczących gospodarki wodnej:
- do 25 proc. - 3 punkty,
- od 25 proc. do 50 proc. - 2 punkty,
- od 50 proc. do 75 proc. - 1 punkt,
• wskaźnik zwodociągowania gminy, przy projektach dotyczących gospodarki ściekowej:
- powyżej 80 proc. - 3 punkty,
- od 50 proc. do 80 proc. - 2 punkty,
- poniżej 50 proc. - 1 punkt.
W przypadku wnioskodawców z taką samą liczbą punktów o kolejności zdecyduje niższa wartość dochodu podatkowego gminy przypadająca na 1 mieszkańca. Natomiast w przypadku tej samej liczby punktów i identycznej wartości dochodu podatkowego zdecyduje kolejność zarejestrowania poprawnie wypełnionego wniosku.
Jest to pierwszy projekt rozporządzenia dotyczący przyznawania pomocy samorządom z przeznaczonych dla nich działań PROW. Nad kolejnymi projektami rozporządzeń resort rolnictwa już pracuje.
Wypłaty dla rolników jeszcze w tym roku
Na realizację PROW przeznaczono łącznie ponad 17,2 mld euro, z czego 13,2 mld euro będzie pochodzić z budżetu Unii Europejskiej.
Najwięcej środków zarezerwowano na modernizację gospodarstw rolnych i przetwórstwa (pierwsza oś) - 42 proc. (ponad 5 mld 390 mln euro), na programy rolnośrodowiskowe, ochronę środowiska i zalesienie (druga oś) - 32 proc. (4 mld 436 mln euro), a na poprawę warunków życia na terenach wiejskich (trzecia oś) - 20 proc. środków (2,5 mld euro). Wnioskodawcy programu LEADER (czwarta oś) mogą liczyć na 8 proc. (787,5 mln euro).
Pierwsze pieniądze z PROW mają trafić do rolników i producentów rolnych już pod koniec bieżącego roku. Na środki przeznaczone dla samorządów trzeba poczekać do 2008 r.
O środki z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich będą mogli się ubiegać m.in. starostowie, gminy i jednostki organizacyjne samorządu. Dofinansowanie będzie można przeznaczyć m.in. na budowę infrastruktury technicznej, budowę i modernizację obiektów oraz terenów publicznych pełniących funkcje społeczno-kulturalne, a także scalanie gruntów.
WIOLETTA KĘPKA