Poakcesyjny Program Wsparcia Obszarów Wiejskich stwarza gminom wyjątkową okazję, by nauczyły się inaczej myśleć o polityce społecznej, a także przygotowuje je do sięgnięcia po środki unijne na integrację społeczną i wyrównywanie szans. Cennym wkładem będzie też Baza Dobrych Praktyk, z której będą mogły korzystać wszystkie gminy.
Gminy, które nie opracowały jeszcze strategii rozwiązywania problemów społecznych, będą mogły wykorzystać tylko 1/3 przewidzianych dla nich środków, i to tylko, jeżeli przygotują lokalny plan działania. Jednak na skonstruowanie i ewentualne zweryfikowanie danych gminy mają dwa lata, do końca trwania PPWOW, czyli do końca 2009 roku. Ale im szybciej gmina przygotuje strategię i plan, tym szybciej otrzyma pomoc finansową. I szybciej będzie mogła zrealizować projekt rozwiązania problemu społecznego na swoim terenie.
Przed dofinansowaniem
PPWOW jest adresowany głównie do samorządów gminnych wiejskich i miejsko-wiejskich. Bezpośrednimi jednak beneficjentami są:
• ludzie starsi,
• dzieci i młodzież,
• rodziny z dziećmi.
Tylko projekty skierowane do tych trzech grup beneficjentów otrzymają dofinansowanie.
Zanim jednak gmina otrzyma pieniądze, to musi opracować własną strategię rozwiązywania problemów społecznych. Powinna ona być opracowana po konsultacjach z liderami społecznymi, z organizacjami pozarządowymi i z jak najszerszą grupą mieszkańców gminy. Na jej podstawie należy zaplanować konkretny projekt usług społecznych, na który gmina otrzyma dofinansowanie. W ten sposób ma zostać przygotowany szereg działań, które w trwały i skuteczny sposób zmienią sytuację określonych grup wykluczonych z wszelkich form zarobkowania i innych źródeł utrzymania oraz zabezpieczenia materialnego.
Należy podkreślić, że program PPWOW nie jest działaniem typowym dla pomocy społecznej. Chodzi w nim przede wszystkim o integrację, a nie o działania ograniczające się do osób w trudnej sytuacji życiowej.
Przewidywana jest np. ścisła współpraca z organizacjami pozarządowymi, o ile takie będą istnieć na terenie gminy. Istnieć będzie możliwość zlecania im przez gminę wykonania niektórych zadań.
W każdym z 13 województw, uczestniczących w Programie Integracji Społecznej PPWOW, powołany będzie tzw. komitet doradczy. W jego skład wchodzić będą przedstawiciele organizacji pozarządowych, posłowie, radni oraz osoby będące autorytetem w zakresie polityki społecznej i wykluczenia społecznego oraz liderzy regionalni.
Pierwsze pieniądze dla gmin z PPWOW zostaną wypłacone dopiero, gdy konsultanci regionalni zweryfikują gminne strategie pomocy społecznej oraz pomogą gminom w opracowaniu planów działania w zakresie PPWOW.
INFORMACJE O PROGRAMIE
Więcej informacji o PPWOW można znaleźć na stronach internetowych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej: www.mpips.gov.pl. Na tej witrynie internetowej będą także zamieszczane cyklicznie aktualne informacje o programie.
Trzy grupy beneficjentów
Gmina i autorzy strategii muszą pamiętać, że pomoc ma być bezpośrednio skierowana do trzech grup społecznych, czyli: ludzi starszych, dzieci i młodzieży oraz rodzin z dziećmi.
W ramach PPWOW, pomoc udzielana osobom starszym obejmować będzie: usługi opiekuńcze o różnym zakresie i charakterze. Będą to m.in. środowiskowe formy opieki nad osobami w podeszłym wieku. Na terenie gminy musi nastąpić rozwój usług wspomagających i ułatwiających codzienne funkcjonowanie osób starszych. Wspierane będą usługi gastronomiczne z myślą o osobach starszych. A także transport i kształcenie ustawiczne. Rozwijane będą formy pomocy w okresowym wyręczaniu opiekunów rodzinnych. W razie potrzeby w ramach programu będą finansowane przedsięwzięcia polegające na ochronie mieszkań dających możliwość maksymalnie długiej samodzielności osób starszych. Wspierane będą różne formy samopomocy.
Druga grupa bezpośrednich beneficjentów to dzieci i młodzież. W tym przypadku będzie rozwijana sieć świetlic wiejskich. Tworzone będą kluby młodzieżowe, które będą oferować różne formy rozrywki i wypoczynku. Tworzone będą kawiarenki internetowe. Organizowana będzie sieć poradnictwa i wspierania w sytuacjach kryzysowych oraz poradnictwo zawodowe dla młodzieży. Budowane będą zastępcze formy opieki, głównie rodzinnej dla dzieci i młodzieży, której rodzice niewłaściwie wywiązują się ze swoich obowiązków rodzinnych.
Natomiast pomoc dla rodzin z dziećmi obejmować będzie m.in.:
• poradnictwo prawne, socjalne i rodzinne,
• poradnictwo pedagogiczno-psychologiczne,
• opiekę instytucjonalną nad dziećmi w wieku szkolnym i młodszym,
• miniprzedszkola,
• miniżłobki o charakterze rodzinnym.
W PPWOW przewidziano również działania służące poprawie skuteczności działania Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Baza dobrych praktyk
W 9 z 13 województw zaczął oficjalnie już funkcjonować PPWOW. PPWOW będzie trwał do końca 2009 r. W sumie co piąta polska gmina otrzyma pieniądze na rozwiązywanie ważnych problemów społecznych.
Samorządy gminne otrzymają wsparcie w projektowaniu lokalnej strategii rozwiązywania problemów społecznych. Będą one miały do dyspozycji stosunkowo dobry know-how w postaci ekspertów, szkoleń i bazy dobrych praktyk. Do dyspozycji samorządów będą wykwalifikowani konsultanci PPWOW, którzy na bieżąco mają współpracować z samorządami gminnymi.
Gminy otrzymają też wsparcie finansowe dla lepszego aktywizowania lokalnej społeczności. Uzyskają pomoc w identyfikacji lokalnych liderów, motywowaniu ich do działania oraz zachęcaniu mieszkańców do aktywnego włączenia się w rozwiązywanie problemów społecznych.
Wysokość dofinansowania zadań mających przeciwdziałać wykluczeniu społecznemu będzie zależeć m.in. od skali problemów i liczby korzystających z pomocy społecznej. Średnio będzie to około 20 tys. euro rocznie na gminę i przez cały czas trwania PPWOW, czyli do końca 2009 r. Tak więc średnio każda gmina biorąca udział w programie może otrzymać 40 tys. euro.
5 KROKÓW
JAK OTRZYMAĆ PIENIĄDZE Z PPWOW
1. Identyfikacja potrzeb
Wraz z liderami społecznymi i organizacjami pozarządowymi należy wyszukać i zidentyfikować największe problemy z zakresu pomocy społecznej.
2. Strategia
Po konsultacjach z liderami i organizacjami stworzona powinna być strategia rozwiązywania problemów społecznych.
3. Plan
We współpracy z konsultantami regionalnymi programu i na podstawie strategii stworzony powinien być lokalny plan działania.
4. Weryfikacja
Regionalni konsultanci programu weryfikować będą każdą strategie rozwiązywania problemów społecznych i lokalny plan działania.
5. Pieniądze
Po pozytywnej weryfikacji gmina otrzymuje pieniądze. Jeżeli weryfikacja była negatywna, to gmina musi usunąć błędy i nieścisłości, w porozumieniu z konsultantami i regionalnymi ekspertami programu.
ANDRZEJ OKRASIŃSKI
andrzej.okrasinski@infor.pl