Problem: Czy gmina może posiadać koncesję na wydobywanie kopalin pospolitych przez gminy na gruntach stanowiących własność komunalną?
MŚ informuje: Złoża kopalin są cennym, nieodnawialnym składnikiem środowiska i jako takie podlegają szczególnej ochronie. Przepisy prawa geologicznego i górniczego nie dopuszczają wydobywania kopalin w innym trybie i formie niż na podstawie koncesji, z uwagi na potencjalne zagrożenie dla środowiska, a w szczególności naruszające w wielu przypadkach zasady ochrony powierzchni ziemi, ochrony gruntów rolnych lub leśnych oraz samych złóż kopalin.
Z kolei przepisy ustawy o samorządzie gminnym w art. 7 ust. 1 określają, jakie rodzaje działalności stanowią zadania własne gmin. Wśród tych zadań nie wymienia się wydobywania kopalin ze złóż. Ta sama ustawa przewiduje również w art. 9 ust. 2, iż gmina oraz inna komunalna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Przepisy tej ustawy wyjaśniają jednocześnie, co należy rozumieć przez zadania użyteczności publicznej. Są to zadania własne gminy, wymienione w powołanym wyżej art. 7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. Wydobywanie kopalin ze złóż, jak przedstawiono wcześniej, nie jest zadaniem należącym do katalogu działań własnych gmin ani też nie jest prowadzone, jak wymaga definicja użyteczności publicznej, w celu nieprzerwanego zaspokajania zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych. O ile budowa i naprawa dróg gminnych oraz dróg wewnętrznych o nawierzchni gruntowej są zadaniami własnymi gminy, o tyle prowadzenie działalności polegającej na wydobywaniu kopaliny w celu realizacji opisanych wcześniej zadań własnych nie jest wykonywaniem takich zadań.
Rozwiązania problemów, które zgłaszają samorządy gminne, należy szukać nie na gruncie przepisów prawa geologicznego i górniczego. Ograniczenia związane z wydobywaniem kopalin przez gminy nie wynikają z przepisów prawa geologicznego i górniczego, lecz jedynie z ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Zgodnie z tą ostatnią działalność koncesjonowaną może podjąć przedsiębiorca posiadający wpis do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym albo do Ewidencji Działalności Gospodarczej (na podstawie odpowiedzi na interpelację nr 4478).
RL