W Polsce będzie mogła funkcjonować nowa instytucja prawna - Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej (EUWT). Jest to ponadnarodowe ugrupowanie mające osobowość prawną, którego zadaniem jest wspieranie i ułatwia- nie współpracy terytorialnej w Unii Europejskiej. Od 9 stycznia przyszłego roku zacznie obowiązywać ustawa z 7 listopada 2008 r. o europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej (Dz.U. nr 218, poz. 1390).
Członkami tych ugrupowań będą głównie samorządy terytorialne, ale mogą być nimi także państwa członkowskie oraz inne podmioty publiczne, np.: uniwersytety i szkoły wyższe, państwowe i samorządowe instytucje kultury, publiczne muzea, placówki naukowe itp. W ramach EUWT polskie samorządy, wraz z partnerami innych państw UE, będą mogły realizować wspólne przedsięwzięcia o charakterze ponadnarodowym, korzystając z unijnych środków finansowych. Istotą tych ugrupowań nie jest prowadzenie działalności gospodarczej, ale ułatwienie współpracy terytorialnej między ich członkami.
Decyzję o przystąpieniu Polski do EUWT będzie podejmowała Rada Ministrów w formie uchwały, w przypadku członkostwa samorządu terytorialnego - będzie to uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. O uczestnictwie w ugrupowaniu samorządu terytorialnego lub podmiotu publicznego będzie decydował minister spraw zagranicznych.
Konieczna zgoda
Uchwała o przystąpieniu do ugrupowania jednostki samorządu terytorialnego oraz decyzja o przystąpieniu do ugrupowania podmiotu prawa publicznego wchodzą w życie po uzyskaniu odpowiedniej zgody. Na przystąpienie do ugrupowania jednostki samorządu terytorialnego lub podmiotu prawa publicznego zgodę wyraża, w drodze decyzji, minister spraw zagranicznych w uzgodnieniu z ministrem spraw wewnętrznych, ministrem finansów oraz ministrem właściwym do spraw rozwoju regionalnego, w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania uchwały lub decyzji w sprawie przystąpienia do europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej. W przypadku przesłania wraz z uchwałą lub decyzją, o których mowa, dokumentów sporządzonych w języku obcym załącza się ich poświadczone tłumaczenie na język polski.
Rejestr ugrupowań
Utworzony zostanie Rejestr Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej, który będzie prowadzony przez ministra właściwego do spraw zagranicznych. Ugrupowania, które będą miały siedzibę statutową na terytorium Polski, będą podlegały wpisowi do rejestru. Wraz z wpisem ugrupowanie nabędzie osobowość prawną. Zgłoszenia ugrupowania do rejestru dokonywać ma osoba upoważniona przez członków ugrupowania.
Do zgłoszenia Rejestru Europejskich Ugrupowań Współpracy Terytorialnej dołącza się:
• konwencję i statut ugrupowania;
• uchwały albo decyzje członków ugrupowania o przyjęciu statutu;
• upoważnienia do dokonywania czynności związanych z wpisaniem ugrupowania do rejestru;
• zgody na przystąpienie każdego z członków do ugrupowania.
Jeżeli zgłoszenie do rejestru nie będzie spełniało wszystkich wymogów, minister spraw zagranicznych będzie wzywał osobę upoważnioną do dokonywania czynności związanych z wpisaniem ugrupowania do rejestru do usunięcia braków w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania z pouczeniem, że nieusunięcie braków w terminie będzie skutkowało odmową wpisu do rejestru. Trzeba pamiętać, że jeżeli dokumenty złożone do rejestru są sporządzone w języku obcym, dołącza się ich poświadczone tłumaczenie na język polski.
Wpis do rejestru, odmowa wpisu do rejestru, zmiany w rejestrze oraz wykreślenie ugrupowania z rejestru następują w drodze decyzji. Wystąpienie członka z ugrupowania lub rozwiązanie ugrupowania w wyniku uchwały jego członków zgłaszane będzie do rejestru dyrektor ugrupowania.
Konwencja i statut ugrupowania oraz ich zmiany podlegają ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej - Monitor Polski B. Ogłoszenia dokonuje minister spraw zagranicznych. Członkowie ugrupowania mającego siedzibę statutową poza terytorium Polski, działający na podstawie prawa polskiego, muszą poinformować ministra spraw za- granicznych o konwencji oraz o rejestracji i opublikowaniu statutu tego ugrupowania.
Środki finansowe
Bez finansowego wkładu ze strony Wspólnoty Europejskiej ugrupowanie mające siedzibę statutową na terytorium Polski może wykonywać działania, o których mowa w art. 6 rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1783 /1999 (Dz.Urz. UE L 210 z 31 lipca 2006 r.), czyli polegające np. na:
• rozwoju transgranicznej działalności o wymiarze gospodarczym, społecznym i środowiskowym poprzez wspólne strategie na rzecz zrównoważonego rozwoju terytorialnego, zapobieganie zagrożeniom i działalność mają- ca na celu ochronę środowiska w wyraźnym wymiarze,
• ustanowieniu i rozwoju współpracy transnarodowej, w tym współpracy dwustronnej między regionami nadmorskimi,
• wzmocnieniu skuteczności polityki regionalnej.
Ugrupowanie prowadzi rachunkowość na zasadach określonych w ustawie z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Również na podstawie tych samych przepisów badane będą sprawozdanie finansowe europejskich ugrupowań współpracy terytorialnej. Skarb Państwa nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania ugrupowania, którego członkiem jest Polska. Podobnie jednostki samorządu terytorialnego, państwowe osoby prawne oraz samorządowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania ugrupowania, którego są członkiem.
Rozwiązanie ugrupowania
Statut Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej musi określać zasady likwidacji ugrupowania w przypadku:
• rozwiązania ugrupowania w wyniku uchwały jego członków,
• wykreślenia ugrupowania z rejestru ze względu na prowadzenie przez ugrupowanie działalności naruszającej przepisy państwa członkowskiego dotyczące porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego, zdrowia publicznego lub moralności publicznej lub naruszającej interes publiczny państwa członkowskiego (art. 13 rozporządzenia (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT) - Dz.Urz. UE L 210),
• wykreślenia np. na podstawie nakazu sądu rozwiązującego europejskie ugrupowania współpracy terytorialnej (art. 14 rozporządzenia (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT) - Dz.Urz. UE L 210).
Zbigniew Kornat
gp@infor.pl
Podstawa prawna
• Ustawa z 7 listopada 2008 r. o Europejskim Ugrupowaniu Współpracy Terytorialnej (Dz.U. nr 218, poz. 1390).
• Rozporządzenia (WE) nr 1082/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z 5 lipca 2006 r. w sprawie Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT) (Dz.Urz. UE L 210 z 31 lipca 2006 r.).