Zakres proponowanych zmian
Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS
W dniu 5 lipca 2018 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz niektórych innych ustaw. Projekt tej ustawy skierowała do Sejmu na początku marca br. Rada Ministrów. Podstawowym celem projektu było wyeliminowanie niespójności legislacyjnych i wdrożenie usprawnień dla rozwoju PPP w Polsce.
Oprócz nowelizacji ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym ustawa nowelizująca zakłada zmiany w ustawie o drogach publicznych.
Podstawową zmianą w tym zakresie jest wprowadzenie do ustawy śródmiejskiej strefy płatnego parkowania. Tego typu strefa ustalana będzie na obszarach zgrupowania intensywnej zabudowy funkcjonalnego śródmieścia, które stanowi faktyczne centrum miasta lub dzielnicy w mieście o liczbie ludności powyżej 100 000 mieszkańców, jeżeli spełnione są warunki, o których mowa w 13b ust. 2, a ustanowienie strefy płatnego parkowania może nie być wystarczające do realizacji lokalnej polityki transportowej lub polityki ochrony środowiska.
Do warunków, o których mowa powyżej, ustawodawca zalicza znaczny deficyt miejsc postojowych, potrzeby organizacji ruchu, zwiększenie rotacji parkujących pojazdów samochodowych, realizację lokalnej polityki transportowej, w szczególności ograniczenie dostępności tego obszaru dla pojazdów samochodowych lub wprowadzenie preferencji dla komunikacji zbiorowej.
Opłata za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania pobierana będzie za postój w wyznaczonym miejscu, w określone dni lub codziennie, w określonych godzinach lub całodobowo. Podkreślić należy, iż jest to istotna różnica w porównaniu z dotychczasowymi strefami płatnego parkowania, w których opłaty mogą być pobierane wyłącznie w dni robocze, do których – w związku z ukształtowaną linią orzeczniczą – nie zalicza się sobór. Tym samym w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania opłaty będą mogły być pobierane także w weekendy i dni ustawowo wolne od pracy.
Ustalenie śródmiejskiej strefy płatnego parkowania, w tym ustalenie wysokości opłaty za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania, wymagać będzie uprzedniego przeprowadzenia przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) analizy, która określi:
1) rotację parkujących pojazdów samochodowych w planowanej śródmiejskiej strefie płatnego parkowania;
2) zakładany poziom rotacji parkujących pojazdów samochodowych w planowanej śródmiejskiej strefie płatnego parkowania, z uwzględnieniem różnych poziomów wysokości opłat za postój w tej strefie.
Śródmiejska strefa płatnego parkowania – podobnie jak dotychczasowe strefy płatnego parkowania – ustalane będą przez radę gminy (radę miasta) na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), zaopiniowany przez organy zarządzające drogami i ruchem na drogach.
Zmianie ulec mają także wytyczne dotyczące ustalania przez radę miny (radę miasta) wysokości opłat za parkowanie. Zgodnie z uchwalonymi przepisami opłata za pierwszą godzinę postoju pojazdu samochodowego nie może przekraczać:
a) w strefie płatnego parkowania – 0,15% minimalnego wynagrodzenia, w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847 oraz z 2018 r. poz. 650) – co przy płacy minimalnej na obecnym poziomie 2.100 zł daje kwotę 3,15 zł;
b) w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania – 0,45% minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa powyżej - – co przy płacy minimalnej na obecnym poziomie 2.100 zł daje kwotę 9,45
Ustalając stawkę opłaty za postój w strefie śródmiejskiej rada gminy (rada miasta) będzie zobowiązana brać pod uwagę wyniki przeprowadzonych analiz, o których mowa powyżej.
Nie ulegną przy tym zmianie zasady ustalania stawek za kolejne godziny postoju. Zgodnie z niezmienionym art. 13b ust. 5 ustawy o drogach publicznych stawki opłat mogą być zróżnicowane w zależności od miejsca postoju. Przy ustalaniu stawek uwzględnia się progresywne narastanie opłaty przez pierwsze trzy godziny postoju, przy czym progresja nie może przekraczać powiększenia stawki opłaty o 20% za kolejne godziny w stosunku do stawki za poprzednią godzinę postoju. Stawka opłaty za czwartą godzinę i za kolejne godziny postoju nie może przekraczać stawki opłaty za pierwszą godzinę postoju.
Kolejna zmiana dotyczy wysokości opłat dodatkowych za nieuiszczenie opłaty za postój w strefie płatnego parkowania lub śródmiejskiej strefie płatnego parkowania. Dotychczas opłata dodatkowa wynosiła 50 zł. W uchwalonej przez Sejm ustawie zaproponowano, aby opłata ta wynosiła 10% minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, co przy obecnym wynagrodzeniu minimalnym na poziomie 2.100 zł daje kwotę 210 zł.
Ustawa nowelizująca przewiduje ponadto, iż środki uzyskane z opłat za postój pojazdów samochodowych w śródmiejskiej strefie płatnego parkowania, w wysokości nie mniejszej niż 65% tych opłat, oraz środki z opłat dodatkowych, pobranych z tytułu nieuiszczenia opłaty, w strefie śródmiejskiej, gmina przeznaczać będzie wyłącznie na sfinansowanie poprawy publicznego transportu zbiorowego, budowę lub przebudowę infrastruktury pieszej lub rowerowej lub zieleń i zadrzewienia w gminie. Środki te mają być gromadzone na wydzielonym rachunku bankowym.
Przepisy przejściowe w ustawie nowelizującej przewidują, iż strefa płatnego parkowania ustalona na podstawie przepisów dotychczasowych staje się strefą płatnego parkowania w rozumieniu przepisów znowelizowanych. Tym samym rady gmin nie będą musiały podejmować w tym zakresie nowych uchwał. Nowe uchwały dotyczyć będą zatem wyłącznie stref śródmiejskich, o ile rady miast zdecydują się na ich wprowadzenie
Uchwalone zmiany – o ile nie zostaną zmienione przez Senat – mają wejść w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy nowelizującej.
Uzasadnienie zmian
Jak wynika z uzasadnienia rządowego projektu ustawy nowelizującej jednym z powtarzających się postulatów w debacie publicznej o polityce transportowej i ochronie środowiska jest kwestia opłat za parkowanie w miastach. Obecny limit opłat, określony w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych wynoszący 3 zł za pierwszą godzinę parkowania, obowiązuje od 2003 r. Jednocześnie od 2003 r. przeciętne wynagrodzenie wzrosło z ok. 2200 zł do ok. 4050 zł (dane ZUS), a minimalne wynagrodzenie wzrosło z 824 zł do 2000 zł, przy równoczesnym dynamicznym wzroście liczby samochodów (przykładowo w województwie mazowieckim na koniec 2005 r. było zarejestrowanych 1 903 977 a na koniec 2015 r. już 3 170 356 samochodów osobowych).
Zdaniem projektodawców wzrost dochodów oraz upowszechnienie posiadania samochodów sprawiają, że obowiązujący limit opłat za parkowanie w strefie płatnego parkowania nie spełnia już swojej pierwotnej funkcji, której miał służyć 14 lat temu. W związku z tym konieczne staje się urealnienie wysokości opłat za parkowanie.
Jednocześnie jedną z głównych przesłanek projektowanej zmiany jest ograniczenie ruchu kołowego w centrach miast i dzielnicach największych miast, co ograniczy emisję szkodliwych substancji.
Projektodawcy podkreślając, że podniesienie limitu opłat za parkowanie nie oznacza automatycznego podniesienia tych opłat, w ścisłych centrach miast i dzielnicach dużych miast. Podniesienie opłat za parkowanie uzależnione od decyzji samorządów. To władze gminy (miasta) – jak wskazują projektodawcy - powinny ocenić jaki poziom opłat jest właściwy, a także czy celowe jest pobieranie opłat w dni wolne od pracy. Dochody z opłat za parkowanie będą jak dotychczas trafiać do budżetów tych gmin (miast), nie zaś do budżetu państwa.
Projektodawcy wskazują również, iż umożliwienie podniesienia samorządom opłat za parkowanie ma także szerszy wymiar ekonomiczny. Wyższy poziom opłat spowoduje wzrost wykorzystania i tym samym opłacalności kubaturowych obiektów parkingowych w miastach. Bardziej zasadne stanie się poniesienie przez samorządy istotnych nakładów finansowych na budowę takich obiektów, co w efekcie pozwoli na ograniczenie miejsc postojowych na ulicach i placach miejskich i zapewnienie ich w nowo budowanych lub istniejących parkingach kubaturowych z korzyścią dla przestrzeni miejskiej i jej użytkowników. Nakłady takie będą mogły być ponoszone bezpośrednio z budżetu miast, ale również przez wykorzystanie formuły PPP. Ta formuła może okazać się bardziej atrakcyjna gdyż wyeliminuje zaangażowanie finansowe miast w przypadku odpowiedniego poziomu opłacalności tego typu inwestycji dla sektora prywatnego.
Umożliwienie ewentualnego podwyższania opłaty za parkowanie – zdaniem projektodawców - pozwoli miastom na takie kształtowanie polityki taryfowej, aby w jej efekcie zwiększyć wykorzystanie transportu publicznego i innych przyjaznych środowisku środków transportu, zwiększyć rotację istniejących miejsc parkingowych, wdrożyć skutecznie systemy wspólnego użytkowania samochodów osobowych (car-sharing), zwiększyć opłacalność inwestycji parkingowych a przede wszystkim zmniejszyć natężenie ruchu w ścisłych centrach miast a tym samym zmniejszyć zanieczyszczenie powietrza.
Co dalej?
Uchwalona przez Sejm ustawa została 6 lipca 2018 roku przekazana do Senatu, gdzie została skierowana do Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Już wkrótce okaże się czy zaproponowane przez Sejm rozwiązania w całości spotkają się z aprobatą Senatu.
Maciej Kiełbus
prawnik w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie prawa administracyjnego, w szczególności prawa samorządowego
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl