Przez pół roku rząd polski będzie przewodniczył pracom Rady Unii Europejskiej. Co to oznacza? Przede wszystkim to, że Polska będzie gospodarzem większości unijnych wydarzeń, organizatorem spotkań, będzie nadawała kierunek polityczny całej Unii. Biorąc pod uwagę historię z ostatnich dziesięcioleci, fakt ten ma niezwykle symboliczny charakter. Decyzją rządu polskiego głównymi priorytetami w ramach sprawowanej funkcji będzie praca nad:
● Wieloletnimi Ramami Finansowymi 2014–2020,
● stosunkami z państwami wschodnimi,
● rynkiem wewnętrznym,
● wzmocnieniem zewnętrznej polityki energetycznej UE,
● wspólną polityką bezpieczeństwa i obrony,
● wykorzystaniem kapitału intelektualnego Europy.
To, czy Polska odniesie sukces, będzie zależało od trzech rzeczy:
1) skuteczności w budowaniu koalicji z innymi państwami,
2) sprawności organizacyjnej (logistycznej), a także
3) wypracowania korzystnych decyzji w ramach przyjętych priorytetów.
Organizacja spotkań w ramach polskiej prezydencji nie będzie jednak spoczywała wyłącznie na administracji rządowej. Decyzją polskiego rządu prace w ramach przewodnictwa będą się odbywały w różnych częściach kraju. Miastami goszczącymi spotkania wysokiego szczebla będą: Sopot, Wrocław, Kraków, Poznań, Warszawa, Lublin, Białystok oraz Katowice. W związku z tym beneficjentami spodziewanego sukcesu promocyjnego, a co za tym idzie gospodarczego, będą polskie miasta, którymi mogą się zainteresować potencjalni inwestorzy. Powstaje zatem pytanie, w jaki sposób polskie jednostki samorządowe mogą skorzystać na spotkaniach? Jakie działania do tej pory zostały podjęte?
Wrocław i Sopot stawiają na kulturę
W ramach Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji we Wrocławiu w dniach 8–11 września br. odbędzie się Europejski Kongres Kultury (dalej: EKK). Jego ideą jest połączenie teorii i praktyki kulturalnej poprzez pokazanie bogactwa kulturalnego Europy, związków kultury z ekonomią i polityką, a także wykorzystywanie kultury do przeprowadzenia zmian społecznych. Jednym z założeń projektu jest refleksja nad przyszłością kultury w Europie. Punktem wyjścia do tych rozważań mają być specjalnie przygotowane prace prof. Zygmunta Baumana oraz Anny Zeidler-Janiszewskiej. Organizacją, która koordynuje przeprowadzenie EKK, jest Narodowy Instytut Audiowizualny.
Na kulturę stawia również Sopot. W ramach programu „Otwarty kurort kulturalny” władze miasta planują przeprowadzenie happeningów, wystaw, koncertów, które będą skierowane do mieszkańców oraz przybyłych turystów. Chcąc wykorzystać maksymalnie możliwości promocji wśród europejskich VIP-ów, władze Sopotu i Krakowa zdecydowały się wspólnie promować się w II połowie 2011 r. Na początku maja list intencyjny w tej sprawie podpisali prezydenci Jacek Majchrowski oraz Jacek Karnowski.
Śląsk wspiera inicjatywy oddolne
Na Śląsku stworzono specjalną witrynę www.slask2011.pl. Jest to platforma informacji na temat zbliżającej się prezydencji. Władze samorządowe przeprowadziły także kilka konkursów na temat polskiego przewodnictwa, np. Uniszkoła (dotyczący programu współpracy ze szkolnymi klubami europejskimi oraz szkołami), Uniblog czy Unimatorzy (poświęcony przygotowaniom scenariuszy zajęć lekcyjnych dotyczących polskiej prezydencji). Działania skierowane są także bezpośrednio do społeczności lokalnej. Na serwisie internetowym można zamieszczać fotografie prezentujące w ciekawy sposób okolicę zamieszkania, oddające jej specyficzny klimat i/lub prezentujące charakterystyczne dla niej elementy krajobrazu. Z kolei w marcu na gmachu budynku Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach przeprowadzono iluminację świetlną przedstawiającą barwy europejskie.
W przypadku miast leżących w regionach przygranicznych szczególne znaczenie może mieć współpraca transgraniczna z sąsiadami. Poza Katowicami może to także dotyczyć Białegostoku. W ramach podejmowanych działań paradyplomatycznych jednostki samorządowe mają szansę na zdynamizowanie swojej aktywności międzynarodowej, na którą często nie ma jasnej koncepcji.
Od unii lubelskiej do Unii Europejskiej
Kolejnym polskim miastem, które będzie gościło polityków i urzędników europejskich, będzie Lublin. Ideą przewodnią organizowanych spotkań w tym mieście będzie Partnerstwo Wschodnie i wiążąca się z tą tematyką kwestia granic w Europie, która ostatnio jest przedmiotem wielu rozmów na poziomie europejskim. Lublin jako miasto – kandydat do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury 2016 – zamierza zorganizować trzy duże wydarzenia: „Mindware. Technologie dialogu”, Międzynarodowy Festiwal „Konfrontacje Teatralne” oraz Międzynarodowy Festiwal „Najstarsze Pieśni Europy. Tradycja i awangarda”.
Szansa, której nie można zmarnować
Z pewnością dla miast, w których odbędą się spotkania w ramach polskiego przewodnictwa, to duży zaszczyt, powód do dumy, doskonała szansa na promocję. Sami zainteresowani nie chcą na razie zbyt dużo mówić, co planują. Zapewniają jednak, że zdają sobie sprawę z szansy, jaką mają. Warto jednak, aby w związku z Europejskim Rokiem Wolontariatu władze miast wykorzystały potencjał organizacji pozarządowych, włączyły społeczność lokalną do obchodów, wykorzystały tę okazję do edukacji europejskiej. Z drugiej strony, niezwykle istotne jest także zaangażowanie ośrodków naukowych oraz środowisk eksperckich. To właśnie naukowcy i specjaliści znający meandry europejskich rozwiązań mogą pomóc i doradzić polskim samorządowcom.
Wyzwanie, jakie stoi przed administracją publiczną w związku z organizacją prezydencji, wymaga zaangażowania ze strony specjalistów. Perspektywa wspólnych korzyści dla uczestników wydaje się zachętą wystarczającą do pracy na rzecz polskiego przewodnictwa w Radzie Unii Europejskiej.