Jedną z podstawowych zasad regulujących proces budowlany i wpływających na sposób interpretacji norm prawnych jest wspomniana zasada wolności zagospodarowania terenu, w tym jego zabudowy (art. 6 ust. 2 ustawy z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; dalej: ustawa o planowaniu).
Choć decyzja o ustaleniu warunków zabudowy uregulowana została w ustawie o planowaniu, to dla pełnego określenia jej zastosowania konieczne jest odwołanie się również do ustawy z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (dalej: Prawo budowlane), ponieważ właśnie te ustawy tworzą pewną funkcjonalną całość normującą proces inwestycyjny.
Decyzja o warunkach zabudowy wymagana jest w sytuacji zmiany:
• zagospodarowania terenu w przypadku braku planu miejscowego,
• sposobu użytkowania obiektu lub jego części.
Konieczność wystąpienia ze stosownym wnioskiem o ustalenie warunków zabudowy stanie się aktualna tylko wtedy, jeśli skutkiem planowanej budowy obiektu budowlanego lub innych prac budowlanych będą zmiany zagospodarowania terenu albo sposobu użytkowania obiektu.
Ustawodawca w ustawie o planowaniu nie zdefiniował pojęcia innych niż budowa robót budowlanych. Natomiast definicja budowy zawarta została w art. 3 pkt 7 Prawa budowlanego, zgodnie z którym do robót budowlanych zalicza się budowę oraz prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego.
Prace polegające np. na wybiciu otworu drzwi określić można więc mianem przebudowy, która definiowana jest jako wykonanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych paramentów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość lub liczba kondygnacji (art. 3 pkt 7a Prawa budowlanego).
Przed określeniem, czy dana inwestycja wymaga uzyskania decyzji o warunkach zabudowy, należy także rozważyć wzajemną zależność obowiązku uzyskania decyzji ustalającej warunki zabudowy i decyzji pozwolenia na budowę. Zależność ta przejawia się w tym, że w każdym przypadku, gdzie przepisy Prawa budowlanego wymagają pozwolenia na budowę, konieczne będzie wcześniejsze uzyskanie ustalenia warunków zabudowy.
Natomiast tylko w odniesieniu do niektórych inwestycji (np. boiska szkolne) wymagane jest uzyskanie decyzji ustalającej warunki zabudowy, mimo braku wymogu uzyskania pozwolenia na budowę (por. Z. Niewiadomski, Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, Warszawa 2004, s. 471–474).
To stanowisko potwierdza częściowo również treść art. 50 ust. 2 ustawy o planowaniu, z którego wynika, że nie jest wymagane uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy m.in. w przypadkach, kiedy stosowne przepisy nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę. Dla przykładu, prace takie jak: wykonanie otworu drzwi lub poszerzenie otworu istniejącego wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, a więc w konsekwencji konieczne jest wcześniejsze uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy.
Choć zaprezentowana zasada przedstawiająca zależność pomiędzy obowiązkiem uzyskania obu typów decyzji jest dyskusyjna i nie w każdym przypadku stosowana jest przez organy administracji architektoniczno-budowlanej, to w przypadku inwestycji polegającej np. na wybudowaniu schodów betonowych, bez względu na fakt wybicia otworu drzwi zewnętrznych, należy uznać, że dochodzi do zmiany zagospodarowania terenu, co stanowi samodzielną przesłankę do przyjęcia, że decyzja o warunkach zabudowy jest obligatoryjna. Oczywiście decyzja taka nie będzie konieczna, jeżeli teren inwestycji znajduje się w granicach obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Z ORZECZNICTWA
Nawet wybicie okna w miejscu, gdzie okno to pierwotnie istniało i następnie zostało zamurowane, należy traktować jako przebudowę obiektu budowlanego, która wymaga uzyskania pozwolenia na budowę.
Wyrok NSA z 29 czerwca 2000 r., sygn. akt II SA/Gd 414/98
Kazimierz Pawlik
Podstawy prawne:
• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. nr 80, poz. 717, ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 220, poz. 1413)
• Ustawa z 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118, ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 31, poz. 206)