W sprawie czytelnika znajdują zastosowanie przepisy art. 11 i art. 12 oraz art. 17-20 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym na etapie uchwalania przez gminę studium a następnie planu zagospodarowania przestrzennego. W przypadku gdy plan zostanie już uchwalony z naruszeniem interesu prawnego czytelnika, przysługuje mu skarga w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym.
W celu określenia polityki przestrzennej gminy, w tym lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzania studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium sporządza burmistrz. Nie jest ono aktem prawa miejscowego.
Burmistrz po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium dokonuje czynności wymaganych prawem, m.in.: ogłasza o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania studium, określając formę, miejsce i termin składania wniosków i termin nie krótszy niż 21 dni od ogłoszenia; ogłasza o wyłożeniu projektu studium do publicznego wglądu; wyznacza w ogłoszeniu termin, w którym osoby zainteresowane mogą wnosić uwagi dotyczące projektu studium, nie krótszy niż 21 dni od zakończenia okresu wyłożenia studium; przedstawia radzie gminy do uchwalenia projekt studium wraz z listą nieuwzględnionych uwag. Studium uchwala rada, decydując w sprawie wniesionych do niego uwag.
W celu ustalenia przeznaczenia terenów oraz określenia sposobów ich zagospodarowania i zabudowy, rada gminy podejmuje uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jest to akt prawa miejscowego. Sporządza go burmistrz i dokonuje prawem wskazanych czynności, m.in.: ogłasza o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od ogłoszenia; rozpatruje wnioski w terminie nie dłuższym niż 21 dni od upływu terminu ich składania; ogłasza o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu i wykłada ten projekt na co najmniej 21 dni; wyznacza w ogłoszeniu termin, w którym osoby zainteresowane mogą wnosić uwagi dotyczące projektu planu, nie krótszy niż 14 dni od zakończenia okresu wyłożenia planu; rozpatruje uwagi w terminie nie dłuższym niż 21 dni od upływu terminu ich składania; wprowadza zmiany do projektu planu miejscowego, wynikające z rozpatrzenia uwag, a następnie w niezbędnym zakresie ponawia uzgodnienia; przedstawia radzie gminy projekt planu miejscowego wraz z listą nieuwzględnionych uwag. Pisemne uwagi do projektu planu miejscowego może wnieść każdy, kto kwestionuje ustalenia przyjęte w projekcie planu. Plan miejscowy uchwala rada gminy po stwierdzeniu jego zgodności z ustaleniami studium, rozstrzygając jednocześnie o sposobie rozpatrzenia uwag do projektu planu. Po podjęciu uchwały dotyczącej miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego możliwe jest już tylko dochodzenie praw na drodze sądowo-administracyjnej przez wniesienie skargi. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem interes prawny skarżącego musi wynikać z normy prawnej. Nie może to być interes faktyczny (wyrok WSA w Białymstoku II SA/Bk 763/05, wyrok NSA W-wa OSK 1563/04, wyrok NSA sygn. akt OSK 476/04).
EKSPERT WYJAŚNIA
Zgodnie z art. 11 ustawy, podmiotom zainteresowanym, które nie zgadzają się z postanowieniami projektu studium, przysługuje prawo wniesienia uwag w terminie nie krótszym niż 21 dni od zakończenia okresu wyłożenia projektu studium. Powinni więc państwo sprawdzić, kiedy upływa termin wyłożenia i wnieść do burmistrza uwagi na piśmie lub drogą elektroniczną (jeśli w gminie działa system poczty elektronicznej). Burmistrz albo uwzględni stanowisko czytelnika, albo jako nieuwzględnione przekaże z projektem radzie. Ta może je jeszcze uwzględnić i dokonać zmian w projektowanym studium. Gdyby jednak uwagi spółki nie zostały uwzględnione w tej procedurze, to może ona przedłożyć swoje racje na etapie uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W pierwszej fazie, czyli po podjęciu przez radę uchwały o przystąpieniu do uchwalenia miejscowego planu, spółka może składać wnioski do planu (w terminie 21 dni od ogłoszenia o tym fakcie przez burmistrza). Burmistrz ma obowiązek rozpatrzenia ich w terminie 21 dni od upływu terminu do ich składania. Burmistrz sporządza plan, w którym uwzględni, bądź nie, wnioski zainteresowanych podmiotów.
Następnie wykłada projekt planu na nie krócej niż 21 dni i wyznacza nie krótszy niż 14-dniowy termin do wnoszenia uwag. Następnie ma 21 dni na ich rozpatrzenie. Po upływie tego terminu przedkłada radzie projekt oraz niezatwierdzone uwagi. Rada może uznać uwagi za zasadne i postanowić o dokonaniu zmian w projekcie. Wtedy procedury w tej części projektowanego planu należy powtórzyć.
Jeżeli i ta procedura nie powiedzie się i uwagi spółki nie zostaną uwzględnione w uchwalonym miejscowym planie zagospodarowania, spółka może wnieść skargę na uchwałę rady gminy do miejscowo właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego. Spółka musi jednak wykazać interes prawny (naruszony uchwałą) w oparciu o konkretny przepis prawa. Skarga musi być oparta o naruszenie konkretnego przepisu prawa, np. naruszenie prawa własności. Przed wniesieniem skargi do sądu należy wezwać organ do usunięcia naruszenia. Dopiero po otrzymaniu odpowiedzi na wezwanie lub po upływie terminu do jej otrzymania można wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Od wyroku tego sądu przysługuje skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Gdyby i w ten sposób nie doszło do uchylenia uchwały rady gminy w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, spółce przysługuje wniosek o odszkodowanie do gminy w związku niemożnością korzystania z nieruchomości w dotychczasowy sposób lub z dotychczasowym przeznaczeniem. Można też żądać nieruchomości zamiennej.
NA CO TRZEBA ZWRÓCIĆ UWAGĘ
n W czasie procedury uchwalania studium i planu zainteresowani mogą wnosić wnioski i uwagi.
n Obowiązującą uchwałę można zaskarżyć do sądu administracyjnego.
n Z tytułu niemożności korzystania z nieruchomości wolno żądać odszkodowania od gminy.
ALEKSANDRA MARSZAŁEK
aplikantka radcowska, doktorantka z Uniwersytetu Śląskiego
PODSTAWA PRAWNA
n Artykuły 11, 12, 17-20, 36, 37 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003 r. (Dz.U. nr 80, poz. 717 ze zm.).
n Art. 101 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (t.j. z 2001 r. Dz.U. nr 142, poz. 1591 ze zm.).