Działalność towarzystw budownictwa społecznego skupia się przede wszystkim na budowie domów mieszkalnych i ich eksploatacji na zasadach najmu w celu zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób fizycznych spełniających określone ustawowo warunki.
Osoby te mogą w drodze umowy z TBS zobowiązać się do częściowego ponoszenia kosztów budowy lokali mieszkalnych, których mają być w przyszłości najemcami. Koszty te ponoszą poprzez wpłatę określonej kwoty partycypacji. Wynosi ona do 30% kosztów budowy danego lokalu. Kwota partycypacji podlega zwrotowi na rzecz najemcy bądź jego następców prawnych w przypadku zakończenia najmu i opróżnienia lokalu (z czym mamy do czynienia w tym przypadku).
WAŻNE!
Kwota partycypacji podlega zwrotowi na rzecz najemcy bądź jego następców prawnych w przypadku zakończenia najmu i opróżnienia lokalu.
Zasady zwrotu kwoty partycypacji, w tym sposób określenia jej wysokości, szczegółowo określają przepisy ustawy z 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Kwota ta powinna odpowiadać kwocie stanowiącej odsetek aktualnej wartości odtworzeniowej lokalu równy udziałowi wniesionej przez najemcę kwoty partycypacji w kosztach budowy (art. 29a ust. 3 ww. ustawy). Zatem wszystkie odmienne metody wyliczenia kwoty podlegającej zwrotowi (w oparciu o wskaźnik inflacji lub waloryzację) opisane w innych przepisach uznać należy za nieprawidłowe i niedopuszczalne, choćby nawet kwota partycypacji podlegająca zwrotowi wyliczona w oparciu o aktualną wartość odtworzeniową lokalu była wyższa niż uiszczona przez najemcę. Konkretnie oznacza to, że do wyliczenia kwoty partycypacji nie mają zastosowania przepisy ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) oraz Kodeksu cywilnego w zakresie przepisów o najmie.
Należy również uznać, że ustawodawca świadomie posługuje się dwoma odmiennymi wskaźnikami niezbędnymi do wyliczenia kwoty partycypacji:
l kosztem budowy lokalu mieszkalnego (przy wpłacie tej kwoty przez najemcę),
l aktualną wartością odtworzeniową lokalu (przy zwrocie tej kwoty).
Na uwagę zasługuje też fakt, iż TBS nie może odmówić uprawnionym podmiotom zwrotu kwoty partycypacji albo dokonać jej pomniejszenia w celu zabezpieczenia jakichkolwiek wierzytelności względem najemcy. Służy ona bowiem tylko i wyłącznie realizacji celu, jakim jest współuczestnictwo w kosztach budowy mieszkań.
Zwrot kwoty może być natomiast odroczony w czasie, jeżeli powiązany jest z zawarciem umowy najmu danego lokalu z następnym najemcą. Jednak i w tym przypadku okres od opróżnienia lokalu do momentu zwrotu kwoty partycypacyjnej nie może łącznie przekroczyć 12 miesięcy. Warto zauważyć, że TBS może jednak uzależnić zawarcie umowy najmu opróżnionego lokalu mieszkalnego od wniesienia przez nowego najemcę kwoty partycypacji w wysokości wypłaconej poprzedniemu najemcy (art. 29a ust. 5 ww. ustawy).
Ewentualne należności z tytułu najmu lokalu istniejące w dniu jego opróżnienia mogą być zabezpieczone kaucją, ustanawianą w drodze umowy przez jej strony (art. 32 ww. ustawy).
Tomasz Leszczyński
referendarz sądowy
l art. 27-33 ustawy z 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1070; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 251, poz. 1844
l art. 691 w zw. z art. 922 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 557