Kontrakt socjalny to pisemna umowa zawarta przez pracownika socjalnego zatrudnionego w ośrodku pomocy społecznej lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, z osobą ubiegającą się o pomoc, określająca uprawnienia i zobowiązania stron umowy, w ramach wspólnie podejmowanych działań zamierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej, wzmocnienia aktywności i samodzielności życiowej, zawodowej lub przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu.
Zawarcie kontraktu socjalnego nie jest możliwe z każdą osobą ubiegającą się o pomoc. Zakłada się bowiem, że nie należy zawierać kontraktu socjalnego z osobami:
1. których oświadczenia są wadliwe,
2. które ubiegają się o pomoc w związku ze zdarzeniami losowymi,
3. które funkcjonują prawidłowo w środowisku, ale wymagają czasowo wsparcia ze względu na przejściowe kłopoty finansowe,
4. które nie posiadają możliwości podjęcia działań w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji rodziny np. osoby przewlekle chore.
Kontrakt socjalny – zakres działań
Istotną kwestią jest to, iż działania w kontrakcie socjalnym muszą być podejmowane wspólnie przez pracownika i osobę ubiegającą się o pomoc. Kontrakt socjalny ma bowiem określać uprawnienia i zobowiązania obu stron, zmierzające do zmiany trudnej sytuacji klienta.
Wzór kontraktu socjalnego określa Minister Pracy i Polityki Społecznej w rozporządzeniu.
Kontrakt socjalny składa się z dwóch części i określa sposób współdziałania między:
1. osobą/rodziną a pracownikiem socjalnym w zakresie rozwiązywania trudnej sytuacji życiowej (część I A i II A),
2. osobą a pracownikiem socjalnym w celu wzmocnienia aktywności i samodzielności życiowej, zawodowej lub przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu (część I B i II B).
Zobacz serwis: Opieka społeczna
Zgodnie ze wzorem, działania wynikające z formularza kontraktu socjalnego obejmują:
1. ocenę sytuacji życiowej osoby/rodziny opartą na wywiadzie środowiskowym,
2. przyczyny trudnej sytuacji życiowej,
3. określenie możliwości osoby/ rodziny pozwalające na rozwiązanie trudnej sytuacji życiowej,
4. określenie ograniczeń osoby/rodziny lub barier w środowisku powodujących utrudnienia w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej,
5. ustalenie celu głównego i celów szczegółowych umożliwiających rozwiązanie trudnej sytuacji,
6. zaplanowanie działań w określonych terminach niezbędnych dla osiągnięcia zakładanych celów.
Zobacz również: Forum
Realizacja ustaleń zawartych w kontrakcie socjalnym podlega ocenie w ściśle określonym terminie.
W przypadku trudności w negocjowaniu kontraktu socjalnego, rozstrzygnięcia kwestii spornych może dokonać kierownik ośrodka pomocy społecznej.
Podstawa prawna:
- Ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 182).