PIOTR KRASUSKI
departament zarządzania EFS w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego
Wraz z początkiem nowej perspektywy finansowej zmieniły się metody, za pomocą których Europejski Fundusz Społeczny będzie wyrównywał szanse edukacyjne dzieci i młodzieży w Polsce. W ciągu najbliższych siedmiu lat najwięcej środków, prawie 700 mln euro, przeznaczono na organizację zajęć wyrównawczych i specjalistycznych, które z jednej strony będą wyrównywać dysproporcje w osiągnięciach uczniów, zaś z drugiej strony rozwijać tzw. kompetencje kluczowe niezbędne do funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie i gospodarce. Oferta zajęć dodatkowych dla uczniów może być połączona z działaniami na rzecz zwiększenia uczestnictwa uczniów w tych zajęciach, np. poprzez wynajęcie autobusu, który rozwiezie dzieci do domów po popołudniowych zajęciach. Pomoc finansowa z EFS ma także przyczynić się do upowszechnienia edukacji przedszkolnej. W ramach Poddziałania 9.1.1 będą mogły być tworzone tzw. ośrodki przedszkolne. Na ten cel zarezerwowano 231 mln euro. Ponadto szczególnym wsparciem zostanie objęte szkolnictwo zawodowe. Szkoły zawodowe będą mogły starać się o nowoczesne materiały dydaktyczne, w tym podręczniki, realizować projekty rozwojowe służące poprawie jakości kształcenia (również w formie zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych).
Dlatego też znacznie mniej środków przeznaczono na stypendia. Będą je mogli otrzymać uczniowie uzdolnieni, zwłaszcza w zakresie nauk ścisłych, których sytuacja materialna stanowi barierę w dalszym rozwoju edukacyjnym, a których zainteresowania i potrzeby wykraczają poza zakres systemu oświaty, np. stypendium może zostać przeznaczone na sfinansowanie dojazdu i udziału w zajęciach uniwersyteckich.
Stypendia będą przyznawane w ramach regionalnych komponentów Programu Kapitał Ludzki.
O tym, kto otrzyma stypendium, zadecydują specjalne komisje powołane przez samorządy województw. Komisje ocenią koncepcję rozwoju, wezmą także pod uwagę średnią ocen ucznia, w szczególności średnią z przedmiotów ścisłych, wyniki egzaminów i sprawdzianów zewnętrznych, osiągnięcia w olimpiadach i konkursach szczebla co najmniej wojewódzkiego, a także inne, np. preferowani mogą być uczniowie pochodzący z obszarów wiejskich. Szczegółowe kryteria zostaną określone w regulaminach, których opracowanie przewidywane jest na przełomie roku.
Uczeń nie będzie musiał przedstawiać faktur. Przewiduje się natomiast konieczność składania przez uczniów, rodziców bądź nauczycieli sprawozdań zawierających m.in. ogólne zestawienie wydatków poniesionych w związku z osiągnięciami edukacyjnymi ucznia. Stypendia będą przyznawane na okres nie krótszy niż 12 miesięcy.
WNIOSEK
Regionalizacja stypendiów oznacza, że w dużej mierze samorządy województw będą mogły same ustalić zasady ich przyznawania. Muszą jednak zachować pewne, wspólne dla całego kraju zasady określone przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
JG