Nadzór nad komisjami dotyczy kwestii proceduralnych, tj. zgodności czynności podejmowanych przez komisje z przepisami ustawy - Karta Nauczyciela i przepisami w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Nie obejmuje on merytorycznej oceny dorobku nauczyciela dokonanej przez komisję. Odczucia nauczyciela, oparte na subiektywnej ocenie spełniania przez niego wymagań do uzyskania stopnia awansu zawodowego, iż rozstrzygnięcie komisji jest niesprawiedliwe, zwykle nie stanowią podstawy do stwierdzenia nieważności prac komisji.
Nieprawidłowy skład komisji
Organ właściwy do nadania stopnia awansu zawodowego powołuje komisję kwalifikacyjną (egzaminacyjną), w składzie ustalonym zgodnie z art. 9g ustawy - Karta Nauczyciela. W przypadku ubiegania się o stopień nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, do oceny dorobku nauczyciela powoływani są m. in. eksperci z listy ekspertów prowadzonej przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
Przepisy rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli określają, jakie wymagania muszą spełniać eksperci wchodzący w skład komisji powoływanej dla danego nauczyciela. Kryteria, na podstawie których ustalono te wymagania, są następujące:
• typ i rodzaj szkoły, w której nauczyciel jest zatrudniony,
• nauczany przez nauczyciela przedmiot lub rodzaj prowadzonych zajęć,
• zajmowane stanowisko.
Równie istotne jak udział w pracach komisji właściwych ekspertów jest quorum, tj. minimalna liczba członków komisji, niezbędna do powzięcia wiążącego werdyktu. Zgodnie z par. 13 ust. 1 rozporządzenia komisje podejmują rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków.
Unieważnienie prac komisji
Stwierdzenie przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny (lub w przypadkach określonych przepisami przez ministra) nieprawidłowego składu komisji, z uwagi na brak quorum lub powołanie nieodpowiednich ekspertów, skutkuje unieważnieniem jej prac.
Informacje o kwalifikacjach ekspertów oraz zajmowanym przez nich stanowisku, pozwalająca na stwierdzenie, czy spełniali wymagania do powołania w skład danej komisji, powinny znaleźć się w protokole z posiedzenia. Lista ekspertów, zawierająca te informacje, zamieszczona jest na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Działanie niezgodne z kompetencjami
Przepisy regulujące uzyskiwanie przez nauczycieli kolejnych stopnia awansu zawodowego precyzyjnie określają kompetencje podmiotów biorących udział w postępowaniu do dokonywania poszczególnych czynności. W związku z tym członkowie komisji nie mogą podejmować czynności zarezerwowanych dla organu.
Niewłaściwe uzasadnienie rozstrzygnięcia przez komisję
Protokół z przebiegu pracy komisji kwalifikacyjnej (egzaminacyjnej) powinien odzwierciedlać przebieg całego postępowania. Szczególnie istotne są zapisy mówiące o pytaniach zadanych nauczycielowi, informacje o udzielonych przez niego odpowiedziach oraz uzasadnienie rozstrzygnięcia komisji.
Zgodnie z orzecznictwem sądowym przez informację o udzielonych odpowiedziach należy rozumieć wiadomość o treści udzielonych przez nauczyciela odpowiedziach, a nie ich ocenę dokonaną przez komisję. Natomiast, jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 25 kwietnia 2007 r. (II SA/Wa 2412/06) w uzasadnieniu rozstrzygnięcia komisji nie wystarczy stwierdzić, że działania nauczyciela nie uzyskały akceptacji komisji, ale należy wykazać, z jakich przyczyn tak się stało i jakie konkretne wady tkwiły w podjętych przez nauczyciela działaniach, odnosząc się do całości materiału w sprawie oraz dokładnie przeanalizować przedstawiony przez nauczyciela dorobek zawodowy pod kątem wymagań zawartych w postanowieniach par. 8 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.
PRZYKŁAD
WEZWANIE DO UZUPEŁNIENIA BRAKÓW W DOKUMENTACJI
Podczas posiedzenia komisji egzaminacyjnej nauczyciel został wezwany do dostarczenia dokumentu potwierdzającego posiadanie kwalifikacji do nauczania wychowania fizycznego.
Działanie komisji naruszyło przepis par. 11 ust. 1 i 2 rozporządzenia w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli. Komisja egzaminacyjna nie jest uprawniona do przeprowadzenia analizy formalnej wniosku i wezwania nauczyciela do uzupełnienia braków. Zgodnie z tymi przepisami kompetencja ta należy do organu prowadzącego szkołę.
PRZYKŁAD
WADLIWE UZASADNIENIE ROZSTRZYGNIĘCIA KOMISJI
W protokole, w części dotyczącej informacji o udzielonych przez nauczyciela odpowiedziach, znalazły się zapisy, że nauczyciel nie udzielił logicznej i przekonującej odpowiedzi, nie był w stanie rzeczowo odpowiedzieć na zadane pytanie. Natomiast w części dotyczącej uzasadnienia oceny stwierdzono, że nauczyciel nie uzyskał wymaganej liczby punktów, a tym samym nie spełnił wymagań kwalifikacyjnych na stopień nauczyciela dyplomowanego. Odpowiedzi są niespójne ze złożoną dokumentacją.
Protokół nie zawiera informacji o udzielonych przez nauczyciela odpowiedziach, bowiem powyższe stwierdzenia nic nie mówią o treści udzielonych odpowiedzi, są ogólnikową ich oceną. W uzasadnieniu natomiast nie wskazano, których wymagań nauczyciel nie spełnił i dlaczego, nie podano powodów uznania odpowiedzi za niespójne z dokumentacją.
MONIKA SZYMOŃSKA
gp@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 9g, art. 9h ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.).
• Par. 10, par. 11 ust. 1-2, par. 13 ust. 1, par. 14 ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej i sportu z 1 grudnia 2004 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. nr 260, poz. 2593 z późn. zm.).