Obowiązująca od listopada zeszłego roku ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (ustawa środowiskowa), wprowadziła wiele nowych rozwiązań w zakresie realizowania inwestycji wymagających decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na ich realizację.
Wprowadzone zmiany miały na celu implementację do polskiego systemu prawa unijnych regulacji, jednakże często nadmiernie, w sposób wykraczający poza zakres obowiązku implementacji dyrektyw, komplikują one proces inwestycyjny. Jedną z takich nieuzasadnionych zmian jest nieuregulowanie przez prawodawcę w ustawie środowiskowej możliwości przenoszenia na inne podmioty praw i obowiązków wynikających z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Brak tej regulacji ma ogromną doniosłość praktyczną.
Nie ma podstawy prawnej - nie ma przenoszenia
Przed wejściem w życie ustawy środowiskowej, możliwość przenoszenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach regulował z art. 56b POŚ, zgodnie z którym, organ właściwy do wydania decyzji był obowiązany do jej przeniesienia na rzecz innego podmiotu, o ile podmiot ten przyjął zawarte w decyzji warunki, a dotychczasowy adresat decyzji wyraził zgodę na przeniesienie. Przepis ten z dniem wejścia w życie ustawy środowiskowej utracił moc obowiązującą. Zawarte w ustawie przepisy przejściowe nie przewidują możliwości stosowania go do decyzji wydanych na gruncie POŚ.
Analizowana zmiana ma niezwykłą doniosłość praktyczną, z tego względu, że zgodnie z przyjętą w prawie administracyjnym ogólną regułą, przenoszenie praw i obowiązków o charakterze publicznoprawnym, skonkretyzowanych w decyzji administracyjnej, dopuszczalne jest wyłącznie wtedy, gdy taką możliwość wyraźnie przewidują przepisy prawa. W takich przypadkach organ administracji wydaje zgodę na przeniesienie decyzji, a podmiot na który prawa i obowiązki są przenoszone, z reguły, musi zobowiązać się do ich przejęcia bez zastrzeżeń.
Z powyższego wynika, że jeśli w obowiązującej ustawie środowiskowej, prawodawca nie przewidział możliwości przenoszenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, to brak jest podstawy prawnej, a tym samym kompetencji po stronie organów administracji do rozstrzygania w tym przedmiocie. Co istotne, wydanie w takiej sytuacji decyzji przenoszącej prawa i obowiązki wynikające z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, stanowi działanie bez podstawy prawnej, co kwalifikowane jest jako naruszenie prawa skutkujące nieważnością decyzji przenoszącej (art. 156 § 1 pkt 2 Kpa).”
Nie produkujesz odpadów - nie płacisz>>
Zmiana spowolni inwestycje
Przyjęte rozwiązanie, ocenić należy krytycznie. Charakter decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przemawiałby za utrzymaniem możliwości ich przenoszenia. Wystarczy tu wskazać, że przepisy prawa w żadnym stopniu nie uzależniają możliwości wydawania przedmiotowych decyzji od indywidualnych cech ich adresatów. Jest to tym bardziej istotne, że podmiot ubiegający się o ich wydanie nie musi posiadać żadnego prawa do nieruchomości, na której planuje inwestycję. W tym aspekcie istnieje znaczne podobieństwo pomiędzy decyzjami o środowiskowych uwarunkowaniach a decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Na przenoszenie tych ostatnich decyzji prawodawca jednak wyraźnie zezwolił w art. 62 ust. 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Brak możliwości przenoszenia decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach oznacza, że jeśli dany podmiot uzyska decyzję, ale odstąpi od zamiaru realizacji inwestycji to każdy kto będzie chciał tę inwestycję zrealizować będzie musiał przeprowadzić całe postępowanie od początku. Wiązać się to będzie z wydłużeniem procesu inwestycyjnego oraz wysokimi kosztami związanymi w szczególności z koniecznością sporządzenia raportu.
Na co można przeznaczyć pieniądze z gminnego funduszu ochrony środowiska>>
Przejmowanie decyzji nadal dopuszczalne
Na marginesie powyższych rozważań wskazać należy, że niedopuszczalność przenoszenia praw i obowiązków wynikających z decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia w trybie przeniesienia decyzji nie oznacza, że te prawa i obowiązki nie mogą być przejmowane w drodze tzw. sukcesji uniwersalnej (ogólnej).
W świetle obowiązującego prawa przejęcie praw i obowiązków w tym ostatnim trybie następuje w przypadku: zbycia przedsiębiorstwa (art. 552 k.c. w zw. z art. 551 pkt 5 k.c.); kupna lub przejęcia przedsiębiorstwa państwowego (art. 40 ust.1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji) oraz w przypadku łączenia, podziału i przekształceń spółek handlowych (art. 492 § 2 k.s.h., art. 531 § 2 k.s.h. i art. 553 § 2 k.s.h.). W w/w sytuacjach nabycie praw i obowiązków wynikających z decyzji środowiskowych następuje z mocy samego prawa i nie jest uzależnione od wyrażenia zgody przez organ administracji publicznej.
Agata Legat
Dr Krystian Ziemski & Partners
Kancelaria Prawna w Poznaniu