Właściwy organ może tym samym z urzędu wydać decyzję o wygaśnięciu trwałego zarządu w odniesieniu do nieruchomości lub jej części w razie stwierdzenia, że:
1) nieruchomość nie została zagospodarowana zgodnie z decyzją o ustanowieniu trwałego zarządu;
2) jednostka organizacyjna nie zawiadomiła właściwego organu o oddaniu nieruchomości lub jej części w najem,
3) nieruchomość jest wykorzystywana niezgodnie z jej przeznaczeniem określonym w decyzji,
4) sposób korzystania z nieruchomości pogarsza stan środowiska w stopniu zagrażającym życiu, zdrowiu lub mieniu;
5) przeznaczenie nieruchomości w planie miejscowym uległo zmianie, która nie pozwala na dalsze wykorzystywanie nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób, a jednostka organizacyjna nie ma możliwości zmiany sposobu wykorzystywania nieruchomości;
6) nieruchomość stała się zbędna na cel określony w decyzji o ustanowieniu trwałego zarządu.
Zobacz: Wywłaszczenie nieruchomości na cele budowy
Wygaśnięcie trwałego zarządu jest równoznaczne z wypowiedzeniem umów najmu, dzierżawy lub użyczenia z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jeżeli nieruchomość, w stosunku do której wygasł trwały zarząd, była wynajęta, wydzierżawiona lub użyczona.
Decyzja o wygaśnięciu trwałego zarządu przysługującego jednostkom organizacyjnym:
1) resortu obrony narodowej - wymaga zgody wojewody, wydanej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw obrony narodowej;
2) resortu spraw wewnętrznych i administracji - wymaga zgody wojewody, wydanej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych;
3) resortu sprawiedliwości - wymaga zgody wojewody, wydanej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw sprawiedliwości;
4) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Agencji Wywiadu - wymaga zgody wojewody, wydanej w porozumieniu odpowiednio z Szefem Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Szefem Agencji Wywiadu,
5) Centralnego Biura Antykorupcyjnego - wymaga zgody wojewody, wydanej w porozumieniu z Szefem Centralnego Biura Antykorupcyjnego.
Wydanie decyzji o wygaśnięciu użytkowania nie może następować w sposób automatyczny. Jest to bowiem akt uznaniowy. Trwały zarząd jest formą prawną władania nieruchomością przez jednostkę organizacyjną. W treści tego prawa mieści się uprawnienie do korzystania z nieruchomości w celu prowadzenia działalności przez użytkownika, a w szczególności także do jej oddania (lub jej części) w najem, dzierżawę albo użyczenie. Sam fakt zawarcia umowy najmu, dzierżawy czy użytkowania nieruchomości nie stanowi podstawy do wydania decyzji o wygaśnięciu użytkowania w rozumieniu art. 210 ust. 1 u.g.n. Jeżeli jednak użytkownik nie zawiadomi o takiej umowie albo uprzednio nie uzyska na nią zgody, organ może wydać decyzję o wygaśnięciu.
Naruszenie art. 43 ust. 2 pkt 3 pozostaje aktualne także w przypadku zmiany treści umów przez użytkownika. Art. 46 ust. 2 pkt 2 zawiera bowiem swoistą sankcję za nieprzestrzeganie podstawowych obowiązków związanych z użytkowaniem (art. 210 ust. 1 u.g.n.).
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 listopada 2007 r. I OSK 1502/2006
Podstawa prawna:
Ustawa kodeks cywilny ( Dz.U z 1964 Nr 16 poz 93 ze zm.)