Decyzją z 1982 roku Zarząd Zagospodarowania Terenami dokonał na podstawie art. 35 ust. 1 i 2 ustawy o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości wywłaszczenia nieruchomości, której właścicielami na dzień wydania decyzji byli K. S. i Z.S. Do wypłacenia odszkodowania z tego tytułu jednak nie doszło. Z.S. w umowie darowizny przeniosła własność nieruchomości na swojego syna P.S. – Skarżącego.
W 2016 roku Skarżący wszczął postępowanie przed prezydentem Miasta w przedmiocie ustalenia oraz wypłacenia odszkodowania z tytułu trwałego ograniczenia prawa własności nieruchomości. Dyrektor Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ umorzył postępowanie z powodu jego bezprzedmiotowości. Organ I instancji zakwestionował legitymację czynną Skarżącego do występowania w sprawie. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie wskazał, że w myśl art. 128 ust. 1 u.g.n. roszczenie odszkodowawcze przysługuje ,,osobie wywłaszczonej”, tj. takiej, która w dniu wydania decyzji była właścicielem przedmiotowej nieruchomości. Podkreślił przy tym, że niemożność przeniesienia w drodze umowy cywilnoprawnej uprawnienia o charakterze publicznoprawnym, gdyż jest to ze swojej istoty niedopuszczalne.
Zobacz: Zadania
Skarżący wniósł odwołanie do Wojewody, zarzucając rozstrzygnięciu naruszenie prawa poprzez zebranie niewystarczającego materiału dowodowego w sprawie oraz błędne przyjęcie, że odszkodowanie przysługuje wyłącznie osobie, która w dniu ograniczenia prawa własności byłą właścicielem albo użytkownikiem wieczystym. Wojewoda uchylił decyzję organu I instancji i zarzucił jej nieprawidłowe przeprowadzenie postępowania dowodowego i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. Dyrektor Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego GEOPOZ podtrzymał swoją decyzję i ponownie umorzył postępowanie ze względu na jego bezprzedmiotowość. Wojewoda, rozpoznając ponownie odwołanie Skarżącego w niniejszej sprawie, utrzymał tym razem w mocy decyzję Dyrektora GEOPOZ-u.
Skarżący wniósł od powyższego rozstrzygnięcia skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, domagając się uchylenia zaskarżonej decyzji. Powołał się na naruszenie art. 129 ust. 5 pkt 3 u.g.n. P.S. wskazał, że na podstawie umowy cesji posiada legitymację czynną do żądania wypłacenia odszkodowania. W ocenie Skarżącego uprawnionym do odszkodowania może być aktualny właściciel nieruchomości.
WSA w Poznaniu stwierdził, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Sąd przychylił się do wykładni przepisów dokonanej przez organy I i II instancji. Powołał się na utrwalone w orzecznictwie i doktrynie stanowisko, że ,,osobą wywłaszczoną” jest podmiot będący właścicielem nieruchomości w chwili wydania decyzji wywłaszczeniowej. W przedmiotowej sprawie uprawnionymi do żądania odszkodowania byli K.S. i Z.S. WSA w Poznaniu podzielił ponadto pogląd, że odszkodowanie to nie ma charakteru cywilnoprawnego. Wobec braku odesłania do przepisów Kodeksu cywilnego nie ma podstaw do zastosowania instytucji cywilnoprawnych na gruncie prawa administracyjnego. Uprawnienie do odszkodowania za wywłaszczenie ma charakter publicznoprawny, co skutkuje niemożnością jego przeniesienia na inny podmiot. Zarzut dokonania cesji roszczenia odszkodowawczego Sąd uznał za bezpodstawny. Uzasadniając swoje stanowisko powołał się na utrwalony w doktrynie pogląd, w myśl którego publiczne prawa podmiotowe mają charakter osobisty i w zasadzie nie podlegają sukcesji. Nie można się powoływać na publiczne prawa podmiotowe osoby trzeciej. Publiczne prawa podmiotowe nie są zbywalne. Oznacza to, że nie można się ich skutecznie zrzec, a wszelkie oświadczenia o rezygnacji z publicznego prawa podmiotowego nie mają mocy prawnej.
Sąd zaznaczył, iż wyjątkiem od powyższej zasady jest sukcesja uniwersalna, w wyniku której dochodzi do wejścia w ogół praw i obowiązków poprzednika prawnego o charakterze majątkowym. Jeżeli zatem nie doszło do wypłaty odszkodowania, to sukcesor prawny jest uprawniony do dochodzenia roszczenia. W przedmiotowej sprawie doszło jednak jedynie do nabycia własności oznaczonej nieruchomości. Konkludując, Sąd uznał, że odszkodowanie może przysługiwać tylko osobie, która doznała uszczerbku w związku z wywłaszczeniem, czyli ówczesnemu właścicielowi.
Piotr Kołodziejczak
radca prawny w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, Partner, specjalizuje się w zakresie realizacji projektów inwestycyjnych, sporach sądowych, opracowywania i opiniowania umów
Maciej Szczubełek
asystent w Kancelarii Prawnej Dr Krystian Ziemski & Partners w Poznaniu, interesuje się prawem cywilnym
Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu
www.ziemski.com.pl
Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl