Od masowego przekształcenia użytkowania wieczystego pod lokalami i domami minął już ponad rok. Mimo tego, temat gruntowego uwłaszczenia nadal wzbudza spore zainteresowanie. Trudno się temu dziwić, wziąwszy pod uwagę fakt, z jak ogromną i skomplikowaną operacją mamy do czynienia. Warto pamiętać, że pewne wątpliwości odnośnie gruntowego uwłaszczenia mają nie tylko osoby posiadające lokal lub dom wybudowany na gruncie, który należał do samorządu. Masowe przekształcenie użytkowania wieczystego we własność dotyczy również wielu działek należących wcześniej do Skarbu Państwa. Przepisy dotyczące takich gruntów nieco różnią się od regulacji związanych z przekształceniem samorządowych działek. Właśnie dlatego postanowiliśmy omówić specyficzne aspekty związane z uwłaszczeniem się na państwowym gruncie (stanowiącym wcześniej własność Skarbu Państwa).
Polecamy: Tarcza antykryzysowa – Samorząd i administracja. Pakiet e-booków
Główne zasady przekształcenia nie zależą od właściciela
W ramach wstępu, warto podkreślić, że przekształcenie użytkowania wieczystego gruntów należących wcześniej do samorządu oraz Skarbu Państwa jest regulowane przez tę samą ustawę. Mowa o ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe w prawo własności tych gruntów (Dz. U. 2018 poz. 1716). Wspomniany akt prawny wskazuje, że podstawowe zasady przekształcenia gruntów samorządowych i państwowych (należących wcześniej do Skarbu Państwa) są bardzo podobne. „Pewne różnice dotyczą kilku kwestii. Jedną z nich jest bonifikata przysługująca przy jednorazowym wniesieniu sumy opłat przekształceniowych” - wyjaśnia Leszek Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.
Warto wiedzieć, że różnice pomiędzy sposobem przekształcenia państwowego i samorządowego gruntu dotyczą także podmiotu wydającego odpowiednie zaświadczenie. W przypadku działek należących wcześniej do Skarbu Państwa, wspomniany dokument przygotowuje starosta. Jego działania powinny być nadzorowane przez wojewodę jako organ wyższego stopnia w sprawie przekształcenia użytkowania wieczystego gruntów należących wcześniej do Skarbu Państwa. Wyjątek dotyczy gruntów kontrolowanych poprzednio przez Agencję Mienia Wojskowego lub Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa. W przypadku takich działek, zaświadczenie przekształceniowe wydaje dyrektor oddziału terenowego KOWR lub dyrektor oddziału regionalnego AMW.
Skarb Państwa zapewnia taką bonifikatę jak samorząd …
Trzeba nadmienić, że zróżnicowanie wysokości, jaką ma bonifikata przy byłych gruntach Skarbu Państwa oraz gruntach samorządów wzbudzało pewne kontrowersje. Ustawa z 20 lipca 2018 r. w odniesieniu do byłych gruntów państwowych ustala stawki bonifikaty za jednorazowe wniesienie sumy opłat przekształceniowych. Jeżeli chodzi o działki samorządowe, to swobodę w zakresie stawek bonifikaty pozostawiono władzom gmin.
Ustawowe stawki bonifikaty dotyczącej gruntów Skarbu Państwa przedstawiają się następująco:
- 60% - jeśli nowy współwłaściciel lub właściciel gruntu wniósł opłatę jednorazową w roku przekształcenia
- 50% - jeżeli nowy współwłaściciel lub właściciel gruntu wniósł opłatę jednorazową w drugim roku po przekształceniu
- 40% - gdy nowy współwłaściciel lub właściciel gruntu wniósł opłatę jednorazową w trzecim roku po przekształceniu
- 30% - jeśli nowy współwłaściciel lub właściciel gruntu wniósł opłatę jednorazową w czwartym roku po przekształceniu
- 20% - jeżeli nowy współwłaściciel lub właściciel gruntu wniósł opłatę jednorazową w piątym roku po przekształceniu
- 10% - gdy nowy współwłaściciel lub właściciel gruntu wniósł opłatę jednorazową w szóstym roku po przekształceniu
Kontrowersyjne wydawało się przede wszystkim ustalenie limitu wysokości, jaką może osiągać bonifikata na poziomie 60%. Przeciwko takiemu rozwiązaniu protestowali przede wszystkim mieszkańcy tych miast, które uchwaliły bardzo wysokie bonifikaty dotyczące przekształcenia swoich gruntów (rzędu 90% - 99%). Najlepszy przykład stanowi Warszawa, której władze próbowały obniżyć wcześniej zadeklarowaną bonifikatę (98%) i w ramach sprawiedliwości zrównać ją ze stawką dotyczącą gruntów Skarbu Państwa (do 60%).
W odpowiedzi na opisywaną sytuację i apele części samorządowców, ustawodawca postanowił wprowadzić rozwiązanie, które wyklucza dyskryminację byłych użytkowników wieczystych działek należących do Skarbu Państwa. Mowa o artykule 9 ustęp 3a ustawy z 20 lipca 2018 r. Wspomniany przepis obliguje wojewodę do niezwłocznego podniesienia państwowej bonifikaty jeśli w danej gminie zaczęła obowiązywać samorządowa bonifikata na wyższym poziomie. Przykładem takiego mechanizmu wyrównywania bonifikat jest sytuacja dotycząca Warszawy. „Pod koniec marca 2019 r. wojewoda mazowiecki wydał zarządzenie, które podwyższyło bonifikatę dotyczącą gruntów Skarbu Państwa w Warszawie do poziomu przewidzianego dla byłych użytkowników wieczystych samorządowych działek” - podsumowuje Leszek Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl
Źródło: Leszek Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl