Przepisy ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych zaliczają świadczenie pielęgnacyjne wraz z zasiłkiem pielęgnacyjnym do świadczeń opiekuńczych.
Podmioty uprawnione do otrzymania świadczenia pielęgnacyjnego
Świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje:
● matce albo ojcu,
● innym osobom, na których, zgodnie z przepisami ustawy z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ciąży obowiązek alimentacyjny,
● opiekunowi faktycznemu dziecka
– jeżeli nie podejmują oni lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o niepełnosprawności, które musi łącznie zawierać wskazania: konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji, albo nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Od 1 stycznia 2010 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie innej niż spokrewniona w pierwszym stopniu, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, w przypadku gdy nie ma osoby spokrewnionej w pierwszym stopniu albo gdy osoba ta nie jest w stanie sprawować opieki.
Czytaj także: Świadczenie pielęgnacyjne po zmianach w 2011 roku>>
Likwidacja kryterium dochodowego
Od bieżącego roku prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustalane jest niezależnie od dochodów rodziny.
PRZYKŁAD
Ojciec rezygnuje z pracy w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem. Dochód na osobę w rodzinie wynosi 650 zł. W związku z tym, że zlikwidowano kryterium dochodowe, ojcu przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, którego wysokość od 1 listopada 2009 r. wynosi 520 zł miesięcznie.
Ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego
Prawo do świadczenia jest ustalane na czas nieokreślony. Wyjątkiem jest sytuacja, w której na czas określony wydane zostało orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. Wówczas prawo do świadczenia pielęgnacyjnego ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.
Jeśli w okresie trzech miesięcy od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności osoba złoży wniosek o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, prawo to będzie ustalane począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
PRZYKŁAD
Matka zrezygnowała z pracy w celu sprawowania opieki nad dzieckiem posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności wydane na okres 2 lat (tj. od 4 stycznia 2010 r. do 3 stycznia 2012 r.). W tej sytuacji właściwy organ przyzna matce prawo do świadczenia pielęgnacyjnego do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia o niepełnosprawności.
Wywiad
Kolejną zmianą, wprowadzoną w wyniku nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych, jest wywiad – który może przeprowadzić właściwy organ w sytuacji wystąpienia wątpliwości co do spełniania kryteriów, od których zależy prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Ponadto organ ten może wystąpić do ośrodka pomocy społecznej o udzielenie informacji w tym zakresie – jeżeli okoliczności te zostały ustalone w rodzinnym wywiadzie środowiskowym, przeprowadzonym nie wcześniej niż 3 miesiące przed dniem otrzymania przez ośrodek pomocy społecznej wniosku o udzielenie informacji.
Zasady obliczania kwoty świadczenia pielęgnacyjnego
Od 1 listopada 2009 r. wysokość świadczenia pielęgnacyjnego wynosi 520 zł miesięcznie. Świadczenie przysługujące za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 świadczenia pielęgnacyjnego za każdy dzień. Należną kwotę świadczenia zaokrągla się do 10 groszy w górę.
Czytaj także: Zasiłku i dodatku pielęgnacyjnego nie uwzględnia się przy dodatku mieszkaniowym>>
Świadczenia pielęgnacyjne nie przysługują, jeżeli:
● osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
● osoba wymagająca opieki:
– pozostaje w związku małżeńskim,
– została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej z dzieckiem, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu, z wyjątkiem zakładów opieki zdrowotnej,
● osoba w rodzinie ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury na to dziecko,
● osoba w rodzinie ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego albo do świadczenia pielęgnacyjnego na to lub na inne dziecko w rodzinie,
● członek rodziny jest uprawniony za granicą do świadczenia na osobę wymagającą opieki na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Termin wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego
Wypłaty świadczeń pielęgnacyjnych należy dokonać nie później niż do ostatniego dnia miesiąca, za które zostało przyznane przedmiotowe świadczenie.
W przypadku złożenia wniosku w sprawie ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego po 10 dniu miesiąca – świadczenie za dany miesiąc wypłaca się najpóźniej do ostatniego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożono wniosek.
Czytaj także: Komu przysługują świadczenia rodzinne>>
ZAPAMIĘTAJ!
Dotychczas obowiązujące przepisy należy stosować w postępowaniach w sprawie ustalenia prawa do świadczenia pielęgnacyjnego za okresy zasiłkowe przypadające przed 1 stycznia 2010 r., rozpoczętych przed wejściem w życie nowych przepisów (tj. przed 1 stycznia 2010 r.) i niezakończonych ostateczną decyzją.
PODSTAWY PRAWNE
● Ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 219, poz. 1706)
● Ustawa z 19 listopada 2009 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z realizacją wydatków budżetowych (Dz.U. z 2009 r. Nr 219, poz. 1706)
● Ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 220, poz. 1431)
● Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 2 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz.U. Nr 105, poz. 881; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 114, poz. 950)
● Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 1 lipca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz.U. z 2009 r. Nr 114, poz. 950)