Depresja klimatyczna. Czy problem dotyka Polaków?

Katarzyna Redmerska
Dziennikarka medyczno-prawna
rozwiń więcej
depresja klimatyczna / Shutterstock

Depresja klimatyczna – dlaczego zmiany klimatu mają wpływ na samopoczucie?  W związku ze zmianami klimatu zauważalny jest wzrost pogorszenia stanu zdrowia psychicznego na świecie, w tym także w Polsce. Jak zmiany klimatu wpływają na zdrowie psychiczne? Jak sobie radzić z problemem? 

W opinii specjalistów lęk przed zmianą klimatu, poczucie winy czy bezsilność to naturalne reakcje, które mogą mieć jednak poważne skutki i wywoływać m.in. depresję klimatyczną. 

W ciągu najbliższych lat z powodu zmian klimatycznych problem zdrowia psychicznego Polaków może być jeszcze bardziej dotkliwy, zwłaszcza jeśli chodzi o dzieci – wskazują eksperci z Koalicji Klimatycznej. 

Co to jest depresja klimatyczna 

Pojęcie “depresja klimatyczna” najczęściej używa się w kontekście zdrowia psychicznego w dobie kryzysu klimatyczno-ekologicznego. Mimo że zjawisko nie jest uznawane w środowisku lekarzy za jednostkę chorobową – jest to poważne i złożone zaburzenie.

Pod pojęciem „depresja klimatyczna” skrywa się cierpienie psychiczne, które ma związek z uświadomieniem sobie rozmiaru zagrożeń oraz strat, jakie niesie za sobą zmiana klimatu. Na depresję klimatyczną składa się zbiór wielu nieprzyjemnych odczuć, m.in. przygnębienie, niepokój, lęk, martwienie się, żal bądź apatia. 

Każde długotrwałe i silne odczuwanie stresu powoduje przeciążenie i może doprowadzić do depresji. Obawy związane z zagrożeniem katastrofą ekologiczną nie stanowią wyjątku. Określenie „depresja klimatyczna” coraz częściej wykorzystywane jest w mowie potocznej – stanowiąc formułę nazywającą stan kryzysu egzystencjalnego spowodowanego świadomością zagrożenia globalną katastrofą. Według naukowców adekwatność mocnych reakcji, wskazuje jednocześnie, że jest szansa uwrażliwić innych ludzi na problem negatywnego oddziaływania człowieka na środowisko. 

Polaków niepokoi zmiana klimatu 

64 proc. Polek i Polaków martwią skutki zmian klimatycznych. Wraz ze wzrostem świadomości na temat ekologii, rośnie zaangażowanie społeczeństwa, ale i także wzrasta przytłoczenie informacjami. Jak podaje raport “Climate Sentiment Index” – ponad połowa Polaków mierzy się z niepokojem wynikającym z obawy o przyszłość w dobie kryzysu klimatyczno-ekologicznego.  

Przyczyną, która wpływa na stany lękowe czy depresyjne w związku z postępującymi zmianami klimatycznymi jest obserwacja bierności ze strony decydentów. Jak podkreślają eksperci, może ona skutkować pogłębieniem się poczucia bezradności, jak i przytłoczenia skalą potrzebnych działań. Ponadto niepokoi nas sposób, w jaki przedstawia się katastrofę klimatyczną – niejednokrotnie przekaz przybiera bardzo pesymistyczne tony, zrzucając odpowiedzialność na jednostkę i nie podając jakichkolwiek środków zaradczych. 

Kogo najbardziej dotyka lęk w związku ze zmianą klimatu

Z opublikowanej w 2017 roku pracy Amerykańskiego Stowarzyszenia Psychologicznego oraz organizacji ecoAmerica wynika, że zmiany klimatu mogą znacząco wpłynąć na zdrowie psychiczne i jakość życia – wywołując lęki, zaburzenia snu, pamięci, a także okresy przedłużającego się przygnębienia. 

W grupie najbardziej narażonych są dzieci i młodzież, i to oni w przyszłości głównie odczują zmiany klimatu. Młodzi ludzie mają świadomość klimatycznych zagrożeń i wyzwań. Przytłaczają ich niepokojące informacji i brak odpowiedniej reakcji rządzących na zachodzące zmiany. 

Przeprowadzone w 2021 roku globalne badanie, którym objęto osoby w wielu 16-25 lat, wykazało, że ponad 56 proc. respondentów uważa, że „ludzkość jest skazana na zagładę”. Nie brzmi optymistycznie i najlepiej pokazuje samopoczucie młodych. 

Poziom wiedzy Polaków na temat zmian klimatu 

Na potrzeby raportu „Ziemianie atakują”, opracowywanego wspólnie z UN Global Compact, Kantar sprawdził poziom wiedzy Polaków na temat zmian klimatu i problemów środowiskowych. Badania wskazały, że Polacy mają do kwestii środowiskowych coraz bardziej wyrobiony stosunek. Wrosła liczba osób uważających, że obecne zagrożenia związane z klimatem należą do poważnych i wymagających jak najszybszej reakcji decydentów i działań społecznych. 78 proc. Polaków mówi, że Ziemia znalazła się w krytycznym momencie i że trzeba zacząć działać. Niestety w opinii ekspertów, zmiany klimatu są niespecjalnie zrozumiałe. 55 proc. Polaków ocenia swój stan wiedzy na temat problemów środowiskowych, jako przeciętny, a 32 proc. – jako duży. Jednak wyniki dziesięciopunktowego testu, które oddają faktyczny stan wiedzy, są dużo gorsze i pokazują, że na ogół jest ona bardzo mała (20 proc.), niska (43 proc.) albo umiarkowana (20 proc.).  

Jak walczyć z depresją klimatyczną 

Można spróbować indywidualnej psychologicznej terapii. Jak podkreślają jednak eksperci – takie działanie pomoże na chwilę i jest tylko leczeniem objawów. Najlepszym sposobem na walkę ze strachem i poczuciem beznadziei jest konkretne działanie. Wspólne protesty dodają otuchy i poczucie, że nie jesteśmy sami ze swoimi myślami i możemy razem zrobić coś dobrego dla siebie i dla planety. To też okazja, aby przedstawić swoje postulaty i powiedzieć wprost, co czujemy. 

W przeważającej opinii ekspertów wybrzmiewa to, że jedynie sensowne działania światowych liderów, są w stanie skutecznie pomóc w poprawie stanu psychicznego całych społeczeństw w związku z zagrożeniem klimatycznym. Kluczowe są tutaj działania polityczne i świadomość, że rządzący zdają sobie sprawę ze zmian klimatycznych i próbują coś zmienić w tym zakresie poprzez wprowadzanie konkretnych przepisów, jak i zdecydowanych działań. 

 

Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl

oprac. Kinga Olszacka
rozwiń więcej
Sektor publiczny
MEN i EP: Domagamy się zmian religii w szkołach zgodnie z Konkordatem [15 V 2024 r.]
16 maja 2024

15 maja 2024 r. zespół roboczy Konferencji Episkopatu Polski ds. kontaktów z Rządem RP w sprawie lekcji religii spotkał się z przedstawicielami Ministerstwa Edukacji Narodowej. Strona kościelna przedstawiła wątpliwości odnoszące się do projektu zmian w Rozporządzeniu o nauczaniu religii.

Nie zostałeś obsłużony na poczcie? Oto powód
16 maja 2024

W czwartek pracownicy Poczty Polskiej zdecydowali się na strajk ostrzegawczy. W niektórych urzędach pocztowych nie obsługiwano klientów. Robert Czyż, przewodniczący Związku Zawodowego Pracowników Poczty, ocenił protest jako bardzo udany.

Więcej uczniów w klasie integracyjnej od roku szkolnego 2024/2025?
16 maja 2024

Czy w szczególnych przypadkach dyrektorzy szkół będą mogli zwiększyć liczbę uczniów w klasach integracyjnych ponad określony limit? Do Ministerstwa Edukacji Narodowej wpływa wiele takich postulatów.

Noc muzeów 2024 r. Sprawdź TOP 10 propozycji w największych miastach
16 maja 2024

Noc Muzeów już w najbliższy weekend! 18 maja 2024 r. odbędzie się XX już edycja tego kulturalnego wydarzenia. Sprawdzamy najciekawsze miejsca do odwiedzenia w największych miastach. Ranking jest subiektywny.

Spadkobiercy inkasenta podatkowego nie są uprawnieni do otrzymywania wynagrodzenia prowizyjnego po jego śmierci (stanowisko RIO)
16 maja 2024

Spadkobiercy inkasenta podatkowego nie są uprawnieni do otrzymywania wynagrodzenia prowizyjnego po jego śmierci. Takie stanowisko wydała Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) w Kielcach. Poniżej szczegóły dotyczące tej sprawy.

Dopłaty bezpośrednie 2024 - termin naboru wniosków wydłużony do 1 lipca [komunikat MRiRW]
16 maja 2024

Dopłaty bezpośrednie i obszarowe za 2024 r. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) w wydanym komunikacie informuje, że termin naboru wniosków został wydłużony do 1 lipca. Natomiast na wprowadzanie zmian w deklaracjach bez konsekwencji finansowych rolnicy mają czas do 16 lipca.

Nadchodzi reforma finansowania JST. Dochody samorządów będą wyższe i niezależne od zmian w podatkach
16 maja 2024

Rząd pracuje nad reformą finansowania samorządów. Dochody jednostek samorządu terytorialnego (JST) mają zyskać większą autonomię i niezależność budżetu od zmian w podatkach. Reforma ma polegać na naliczaniu dochodów samorządów z PIT i CIT jako procentu od dochodów podatników z terenu danej jednostki, a nie procentu należnego podatku z tego terenu.

1010 zł dla osoby samotnie gospodarującej, 823 zł dla osoby w rodzinie. Od 1 stycznia 2025 roku wzrosną kryteria dochodowe w pomocy społecznej
15 maja 2024

Taka jest propozycja przyjęta przez Radę Ministrów. Wzrost kryteriów dochodowych oznaczałby też podwyżkę maksymalnej kwoty zasiłku stałego.

Wielkie zmiany w ortografii. Co nas czeka od 2026 roku?
15 maja 2024

Rada Języka Polskiego ogłosiła, że uchwaliła zmiany zasad ortografii w języku polskim. Czeka nas prawdziwa rewolucja. Zmiany będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. 

Od 14 czerwca trzeba mieć nowy sprzęt. Inaczej przepadnie 1200 zł dotacji
15 maja 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska wprowadza zmiany w programie "Czyste Powietrze". Jak podkreśla resort, zmiany mają ochronić beneficjentów przed nieodpowiednimi inwestycjami i zbyt wysokimi rachunkami.

pokaż więcej
Proszę czekać...