NIK: Ograniczony dostęp do opieki paliatywnej. Brakuje lekarzy, a katalog chorób jest zbyt wąski

oprac. Tomasz Kowalski
rozwiń więcej
NIK opieka paliatywna opieka hospicyjna Ministerstwo Zdrowia zdrowie publiczne pacjenci medycyna paliatywna lekarze specjaliści system ochrony zdrowia raport NIK 2025 starzenie się społeczeństwa prawa pacjenta finansowanie NFZ hospicjum / NIK: Ograniczony dostęp do opieki paliatywnej. Brakuje lekarzy, a katalog chorób jest zbyt wąski / Shutterstock

Najwyższa Izba Kontroli alarmuje: dostęp do opieki paliatywnej i hospicyjnej w Polsce jest ograniczony przez zbyt wąski katalog chorób oraz brak lekarzy specjalistów. Mimo wzrostu finansowania świadczeń, wielu pacjentów wciąż nie może liczyć na pomoc u kresu życia. Ministerstwo Zdrowia zapowiada zmiany w przepisach.

NIK opublikowała raport z kontroli opieki paliatywnej i hospicyjnej finansowanej ze środków publicznych. Jej kontrolerzy sprawdzili m.in. dostępność do tych świadczeń, finansowanie, kadry i jakość opieki.

Zbyt wąski katalog chorób ogranicza dostęp do opieki

We wnioskach pokontrolnych NIK zwróciła uwagę, że określenie w obowiązujących przepisach prawa zamkniętego katalogu chorób uprawniających osoby dorosłe do objęcia opieką paliatywną i hospicyjną może ograniczać dostęp do tej opieki chorym u kresu życia, cierpiącym z powodu innych przewlekłych, utrudniających życie i niepoddających się leczeniu chorób. Kierownicy kontrolowanych placówek wskazywali ten element jako utrudniający prowadzenie opieki.

Według przepisów katalog ten obejmuje m.in. osoby z zaawansowanymi, nieuleczalnymi chorobami nowotworowymi, chorobami niewydolności serca, schyłkową niewydolnością oddechową lub nerek, AIDS, następstwami chorób układu nerwowego (np. stwardnienie rozsiane), kardiomiopatią czy dystrofiami mięśniowymi.

NIK podkreśliła, że w latach 2022-2024 nie podjęto skutecznych działań mających na celu rozszerzenie tego katalogu chorób.

Brakuje lekarzy specjalistów od medycyny paliatywnej

NIK wskazała też, że minister zdrowia mimo dostępu do danych NFZ (np. o liczbie pacjentów i świadczeniodawców) nie analizował ich pod kątem zapotrzebowania na personel medyczny niezbędny do udzielania świadczeń z opieki paliatywnej i hospicyjnej. A lekarzy specjalistów z tej dziedziny już brakuje. I będzie to narastający problem ze względu na starzenie się społeczeństwa i małe zainteresowanie specjalizacją (rocznie przybywa 30-40 takich specjalistów).

Tymczasem zgodnie z szacunkami konieczny był ponadstuprocentowy wzrost liczby lekarzy specjalistów w dziedzinie medycyny paliatywnej, aby zaspokoić potrzeby pacjentów.

Finansowanie rośnie, ale pieniądze nie zawsze trafiają do placówek

Najwyższa Izba Kontroli pozytywnie oceniała za to wzrost wyceny świadczeń w opiece paliatywnej i hospicyjnej. Kontrolerzy wyliczyli, że zanotowano znaczący wzrost: z 1 mld zł w 2022 r. do 1,7 mld zł w 2023 r. i 0,9 mld zł w I półroczu 2024 r.

Jednocześnie krytycznie ocenili fakt, że chociaż Ministerstwo Zdrowia od 1 kwietnia 2024 r. zniosło limity na ten rodzaj świadczeń, to decyzja ta nie została poprzedzona analizą skali i wartości nadwykonań, co skutkowało opóźnieniami w finansowaniu tych świadczeń przez NFZ. Osiem z dziesięciu skontrolowanych podmiotów, które udzieliły świadczeń ponad limity, nie otrzymało sprawozdanych środków finansowych – zaznaczyła NIK.

Ministerstwo Zdrowia zapowiada zmiany w przepisach

W odpowiedzi na wnioski z kontroli resort zdrowia poinformował NIK w czerwcu br., m.in., że w Ministerstwie Zdrowia prowadzone są prace nad rozwiązaniami zmierzającymi do poprawy dostępu do świadczeń opieki paliatywnej i hospicyjnej. Skoncentrowane są one na wypracowaniu ostatecznej wersji projektu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej.

Sektor publiczny
Zasoby ochrony ludności. 16 września 2025 r. weszły w życie nowe przepisy
08 paź 2025

Rozporządzenie w sprawie sposobu utrzymywania zasobów ochrony ludności przez obowiązane organy ochrony ludności weszło w życie 16 września 2025 r. Określa ono wytyczne dla wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), starostów oraz wojewodów.

NIK: Ograniczony dostęp do opieki paliatywnej. Brakuje lekarzy, a katalog chorób jest zbyt wąski
08 paź 2025

Najwyższa Izba Kontroli alarmuje: dostęp do opieki paliatywnej i hospicyjnej w Polsce jest ograniczony przez zbyt wąski katalog chorób oraz brak lekarzy specjalistów. Mimo wzrostu finansowania świadczeń, wielu pacjentów wciąż nie może liczyć na pomoc u kresu życia. Ministerstwo Zdrowia zapowiada zmiany w przepisach.

NSA: Przychodnia musi odbierać telefony od pacjentów. Sam numer nie wystarczy – Rzecznik Praw Pacjenta przypomina o wyroku
07 paź 2025

Placówki medyczne mają obowiązek zapewnić pacjentom realny kontakt telefoniczny z rejestracją - przypomina Rzecznik Praw Pacjenta. Samo podanie numeru telefonu nie wystarcza. Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził, że utrudniony kontakt z przychodnią może oznaczać naruszenie zbiorowych praw pacjentów. Placówki muszą tak zorganizować pracę, by pacjent mógł dodzwonić się bez zbędnej zwłoki.

60 000 bez świadczenia wspierającego przez limit 70 punktów. Krzywda stopnia umiarkowanego i lekkiego
07 paź 2025

Nadzieja dla osób niepełnosprawnych (stopień umiarkowany i lekki) na korzystne zmiany w świadczeniu wspierającym? Mają polegać na obniżeniu progu punktów w decyzji wydawanej przez WZON (tzw. poziom potrzeby wsparcia). Obecnie próg jest tak ustawiony, że preferuje co do otrzymania świadczenia wspierającego, osoby niepełnosprawne ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Było to 87 punktów w 2024 r. (teraz jest 78 punktów). W efekcie np. w październiku 2024 r. świadczenie to otrzymało tylko około 5%-6% osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności (w całej puli beneficjentów).

Jak klasa społeczna wpływa na nasze podejście do psychologii? [Raport PAN: Status społeczno-ekonomiczny a psyche]
07 paź 2025

Czy nasz status społeczny wpływa na to, czy ufamy psychologom i korzystamy z terapii? Nowy raport Instytutu Psychologii PAN pokazuje, że podejście Polek i Polaków do zdrowia psychicznego w dużej mierze zależy od klasy społecznej. Dla jednych terapia to codzienność, dla innych – wciąż luksus lub powód do wstydu.

Źle dla niepełnosprawności z umiarkowanym stopniem. Nie tylko przez zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) {Opinia}
06 paź 2025

Subiektywna opinia autora tekstu o złych czasach dla osób niepełnosprawnych z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Wynika nie tylko z tego, że do Sejmu wpłynęły niedawno dokumenty z informacją, że prawdopodobnie aż do 2028 r. zasiłek pielęgnacyjny nie będzie podwyższony (od 2019 r.!).

Proszę mi wytłumaczyć. Czym się różnimy, my emerytki z najniższą emeryturą? Tylko wiekiem 54 lat i 55 lat?
07 paź 2025

Od roku stałe pytanie stawiane rządowi przez emerytki, które nie otrzymały renty wdowiej. Bo data śmierci męża stała się przesłanką przyznawania świadczenia.

Uwaga! ZUS ostrzega przed fałszywymi SMS-ami. To próba oszustwa
06 paź 2025

Ostatnio lekarze otrzymują SMS-y z linkiem do rzekomej „aktualizacji” certyfikatu do wystawiania zwolnień lekarskich. ZUS ostrzega - to próba oszustwa!

System kaucyjny zmienia układ sił w gospodarce odpadami. Samorządy zgłaszają obawy
06 paź 2025

Od 1 października 2025 roku w Polsce działa nowy system kaucyjny, który — choć formalnie nie obejmuje gmin — realnie wpływa na funkcjonowanie samorządowych systemów gospodarowania odpadami. Samorządy obawiają się nie tylko utraty przychodów z wartościowych frakcji, ale też wzrostu kosztów i problemów z realizacją ustawowych poziomów recyklingu. Eksperci zauważają, że bez pełnego wdrożenia systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta, skutki tych zmian mogą być dotkliwe. Komentarza w tej sprawie udziela mec. Bartłomiej Tkaczyk, partner w kancelarii LEGALLY.SMART.

Gdzie wyrzucać styropian opakowaniowy po sprzętach agd?
06 paź 2025

Gdzie wyrzuca się styropian? Wszystko zależy od jego rodzaju. Styropian można wyrzucić do pojemnika żółtego, czarnego albo bezpośrednio do PSZOK-u. Do którego worka wrzucać styropian opakowaniowy czyli po sprzętach agd?

pokaż więcej
Proszę czekać...