Pierwsze zasady utrzymania czystości i porządku Rada Miasta Krakowa określiła już w 1992 roku, mimo braku uregulowań prawnych. W 2006 roku został natomiast przyjęty obecnie realizowany Regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy miejskiej Kraków. Regulamin ten nie stworzył nowych zasad utrzymania porządku i czystości w gminie, jednak doprecyzował obowiązującą w tym zakresie ustawę. Zobowiązał on np. właścicieli do wyposażenia nieruchomości w min. jeden pojemnik o pojemności 120 dm sześc. służący do zbierania odpadów, wyznaczył średnią ilość odpadów wytwarzanych przez statystycznego mieszkańca Krakowa, określił zasady usuwania sopli i nawisów śnieżnych z budynków oraz urządzeń infrastruktury. Wprowadził on również obowiązek prowadzenia psa na uwięzi, sprzątania zanieczyszczeń po zwierzętach, zabezpieczenia przed wydostaniem się z pomieszczeń zwierząt egzotycznych oraz zakazał wprowadzania zwierząt do budynków użyteczności publicznej, obsługi ludności, urzędów, zakładów itp., jeśli władający tymi budynkami nie postanowią inaczej. Określone zostały również zasady utrzymania zwierząt gospodarskich, wyznaczając obszary miasta, na którym obowiązuje zakaz prowadzenia chowu, hodowli i przetrzymywania zwierząt gospodarskich.
W Krakowie stworzona została również baza danych zawartych umów na odbieranie odpadów komunalnych i nieczystości ciekłych z nieruchomości (zarejestrowano 50 622 umowy), która służy do kontroli regulaminu przez straż miejską Miasta Krakowa i Urząd Miasta Krakowa. Do tej pory przeprowadziliśmy ok. 29 tys. działań kontrolnych w tym zakresie.
Zgodnie z obowiązującymi w Krakowie zasadami za utrzymanie czystości i porządku na jezdniach, placach, chodnikach oraz na terenach niezabudowanych gminnych odpowiada Krakowski Zarząd Komunalny. Od 2004 roku oczyszczanie miasta prowadzone jest w modelu z podziałem miasta na osiem rejonów. Oczyszczanie tych rejonów odbywa się codziennie do godz. 9, poprzez ręczne i mechaniczne sprzątanie jezdni, placów i chodników, opróżnianie koszy na śmieci oraz zbieranie odpadów. Pozostałe tereny oczyszczane są poprzez zlecenie prac z częstotliwością dostosowaną do potrzeb lub interwencyjnie.
W Krakowie prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów w 500 tzw. gniazdach segregacji. Od 2000 roku w 36 krakowskich aptekach organizowana jest również zbiórka przeterminowanych leków; a od 2004 roku realizowana jest zbiórka odpadów wielkogabarytowych.
Wizytówką Krakowa są coroczne festiwale recyklingu, w których uczestniczy kilkanaście tysięcy mieszkańców i które mają na celu prowadzenie edukacji w zakresie ochrony środowiska i dbania o czystość. Dodatkowo w ramach tej imprezy zbierana jest makulatura, szkło, puszki aluminiowe, butelki, baterie, za które mieszkańcy otrzymują sadzonki kwiatów, krzewów i drzew, kolorowe koszulki, przybory szkolne i zabawki dla dzieci.
W Gminie Miejskiej Kraków zorganizowano nowoczesny system gospodarki odpadami spełniający wymagania Unii Europejskiej. Wybudowano III etap składowiska Barycz, sortownię Barycz i kompostownię Barycz, przy znaczącym udziale środków ISPA. Planowana jest budowa zbiorczych punktów gromadzenia odpadów, do których mieszkańcy będą mogli przynosić surowce wtórne, odpady niebezpieczne, trawę, liście itp.
Jednak w celu prowadzenia prawidłowej gospodarki odpadami i realizacji nałożonych na gminę ustawowych obowiązków konieczne są zmiany legislacyjne, tak by gmina stała się właścicielem odpadów i miała możliwość realnego wpływu na gospodarkę odpadami komunalnymi na swoim terenie.
MAŁGORZATA MRUGAŁA
dyrektor wydziału gospodarki komunalnej i ochrony środowiska Urzędu Miasta Kraków