Wysokość wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela uzależniona jest od stopnia awansu zawodowego nauczyciela, posiadanych kwalifikacji zawodowych oraz wymiaru zajęć obowiązujących nauczyciela. Natomiast wysokość innych składników wynagrodzenia nauczyciela związana jest z pełnionymi przez nauczyciela funkcjami, charakterem wykonywanej pracy i jej warunkami.
Na wynagrodzenie nauczycieli składają się następujące elementy:
1) wynagrodzenie zasadnicze;
2) dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy;
3) wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;
4) nagrody i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych i dodatków socjalnych.
Do tej pory, czyli do 20 lipca, nauczyciele zakładów poprawczych, schronisk, ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych oraz niektórych szkół, dodatki do wynagrodzenia mieli przyznawane na zasadach wynikających z przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji i Sportu z 29 września 2000 r. w sprawie dodatków oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej, a także w sprawie dodatku motywacyjnego i służbowego dla nauczycieli zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych w urzędach organów administracji rządowej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okręgowych komisjach egzaminacyjnych oraz w jednostkach organizacyjnych sprawujących nadzór pedagogiczny (Dz.U. Nr 83, poz. 943; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 22, poz. 182).
Dodatki na nowych zasadach
Nowe, bo obowiązujące od 21 lipca bieżącego roku, zasady dotyczą przyznawania i wypłaty dodatków do wynagrodzenia nauczycieli oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 20 czerwca 2007 r. w sprawie dodatków oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz szkołach przy zakładach karnych; dalej: rozporządzenie, wprowadza odrębne regulacje dla nauczycieli i dyrektorów zatrudnionych w takich placówkach.
Nauczyciele szkół, zespołów szkół lub centrów kształcenia ustawicznego przy zakładach karnych lub aresztach śledczych
DODATEK MOTYWACYJNY
Wysokość
Przyznawany jest uprawnionym nauczycielom na czas określony, od 2 do maksymalnie 6 miesięcy. Wysokość dodatku nie może przekroczyć 20% otrzymywanego przez nauczyciela wynagrodzenia miesięcznego. Zasada ta dotyczy zarówno nauczycieli zatrudnionych w szkołach, zespołach szkół lub centrach kształcenia ustawicznego przy zakładach karnych lub aresztach śledczych, jak i zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich oraz rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych.
Wysokość dodatku motywacyjnego dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach, zespołach szkół oraz centrach kształcenia ustawicznego przy zakładach karnych lub aresztach śledczych ustala dyrektor zakładu karnego lub aresztu śledczego na wniosek dyrektora szkoły. Natomiast o wysokości dodatku przyznanego dyrektorowi szkoły decyduje organ prowadzący szkołę.
Warunki przyznawania
Nauczyciel ma prawo do dodatku motywacyjnego pod warunkiem:
- uzyskiwania dobrych wyników dydaktycznych potwierdzonych osiągnięciami uczniów lub słuchaczy - wynikami klasyfikacji lub promocji, wynikami egzaminów i sprawdzianów albo sukcesami w konkursach, zawodach i olimpiadach,
- umiejętnego rozwiązywania problemów wychowawczych uczniów lub słuchaczy,
- uzyskiwania szczególnych osiągnięć w realizacji zadań wynikających ze statutu szkoły,
- posiadania co najmniej dobrej oceny pracy lub pozytywnej oceny dorobku zawodowego,
- zaangażowania w realizację zajęć dydaktycznych, opiekuńczych, wychowawczych, organizowanie imprez i uroczystości szkolnych oraz przygotowanie uczniów lub słuchaczy do zajęć samokształcenia i doskonalenia zawodowego.
DODATEK FUNKCYJNY
Wysokość
Dodatek funkcyjny może być przyznawany w wysokości od 10% do 100% otrzymywanego przez nauczyciela wynagrodzenia zasadniczego. Przyznawany jest nauczycielom, którym powierzono stanowisko dyrektora lub wicedyrektora szkoły lub inne stanowisko kierownicze przewidziane w statucie szkoły.
Wysokość dodatku dla dyrektora szkoły ustala organ prowadzący szkołę. Natomiast nauczyciel, który zajmuje inne stanowisko kierownicze, otrzymuje dodatek funkcyjny w wysokości ustalonej przez dyrektora zakładu karnego albo aresztu śledczego na wniosek dyrektora szkoły.
Z tytułu powierzenia nauczycielowi szkoły, zakładu lub ośrodka wychowawstwa klasy, sprawowania funkcji doradcy merytorycznego czy nauczyciela - konsultanta, przysługuje dodatek funkcyjny. Dodatek ten jest wypłacany w łącznej wysokości do 10% wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela.
Kryteria, jakimi kierują się właściwe organy przy przyznawaniu dodatku funkcyjnego w określonej wysokości, są takie same dla szkół, zakładów i schronisk oraz ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych.
Warunki przyznawania
Wysokość dodatku funkcyjnego, bez względu na to komu ma być przyznany, ustalana jest na podstawie:
- wielkości szkoły, zakładu lub ośrodka oraz ich struktury organizacyjnej,
- rodzaju zakładu,
- złożoności zadań realizowanych przez nauczyciela, dyrektora czy kierownika, na zajmowanym stanowisku,
- sprawowanych funkcji,
- liczby stanowisk kierowniczych w szkole, zakładzie i ośrodku,
- wyników pracy szkoły, zakładu czy ośrodka.
Wypłata
Dodatek funkcyjny powinien być wypłacany od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nauczycielowi powierzono stanowisko kierownicze. W przypadku gdy nauczyciel takie stanowisko objął pierwszego dnia miesiąca, dodatek funkcyjny powinien być wypłacony od tego dnia. Termin wypłaty dodatku jest taki sam dla szkół, zakładów i ośrodków.
DODATEK ZA WARUNKI PRACY
Wysokość
Nauczycielowi zatrudnionemu w szkole w trudnych, uciążliwych i szkodliwych warunkach pracy przysługuje dodatek z tego tytułu. Wysokość dodatku nie może przekroczyć 50% wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela.
Dla nauczyciela wysokość dodatku ustala dyrektor zakładu karnego albo aresztu śledczego na wniosek dyrektora szkoły. Przy ustalaniu wysokości dodatku za warunki pracy dla dyrektora szkoły decydujące zdanie ma natomiast organ prowadzący szkołę.
Wysokość dodatku za warunki pracy jest uzależniona od stopnia trudności, uciążliwości lub szkodliwości dla zdrowia realizowanych zajęć lub wykonywanych zadań na poszczególnych stanowiskach pracy.
Warunki przyznawania
Kryteria przyznawania dodatku za warunki pracy są takie same w przypadku szkół, zakładów i ośrodków.
Dodatek ten jest przyznawany w szczególności ze względu na:
*specyfikę nauczania w warunkach izolacji;
*stopień niedostosowania społecznego nieletnich przebywających w zakładzie, z uwzględnieniem:
- nieletnich wymagających indywidualnych zajęć i wzmożonego nadzoru pedagogicznego,
- nieletnich upośledzonych umysłowo, z zaburzeniami zachowania, uzależnionych od środków odurzających i psychotropowych oraz nosicieli wirusa HIV;
*specyfikę organizacji nauki, pracy resocjalizacyjnej, opiekuńczej, diagnostyczno-korekcyjnej i terapeutycznej;
*faktyczną liczbę nieletnich w grupach wychowawczych, oddziałach szkolnych i grupach szkolenia zawodowego;
*łączne funkcjonowanie zakładu poprawczego i schroniska dla nieletnich;
*pracę diagnostyczno-opiniodawczą, mediacyjną, poradnictwo i pomoc na rzecz integracji społecznej.
DODATEK STAŻOWY
Zasady określone § 9 rozporządzenia, a dotyczące wypłaty uprawnionym nauczycielom dodatku stażowego, mają zastosowanie do nauczycieli szkół, zakładów i ośrodków.
Dodatek za wysługę lat przysługuje za dni, za które nauczyciel otrzymuje wynagrodzenie. Wypłacany jest również za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby lub konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które nauczyciel otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego.
Dodatek z tytułu wysługi lat powinien być wypłacany od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nauczyciel nabył prawa do takiego dodatku lub dodatku w wyższej wysokości Zasada ta jest stosowana w przypadku, gdy nauczyciel nabył prawa do dodatku stażowego w trakcie miesiąca. W przypadku gdy nauczyciel nabył prawa do dodatku stażowego pierwszego dnia miesiąca, dodatek powinien być wypłacony za ten miesiąc.
Nauczyciele zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich
DODATEK MOTYWACYJNY
Wysokość
O przyznaniu dodatku uprawnionemu nauczycielowi i jego wysokości decyduje dyrektor zakładu. W przypadku gdy taki dodatek miałby zostać przyznany dyrektorowi zakładu poprawczego i dyrektorowi schroniska dla nieletnich, decyzja o przyznaniu dodatku w określonej wysokości należy do prezesa sądu okręgowego. Prezes sądu okręgowego podejmuje decyzję o dodatku dla dyrektora zakładu na wniosek zespołu nadzoru pedagogicznego.
Wysokość dodatku motywacyjnego dla dyrektora zakładu poprawczego i schroniska dla nieletnich ustalana jest po zasięgnięciu opinii dyrektora właściwego sądu okręgowego.
Warunki przyznawania
Warunkiem przyznania nauczycielowi zatrudnionemu w zakładzie dodatku motywacyjnego jest:
1) uzyskiwanie znaczących osiągnięć w realizacji zadań zakładu, a w szczególności:
- stopień realizacji zadań resocjalizacyjnych zakładu i indywidualnego planu resocjalizacji nieletniego,
- uzyskiwanie osiągnięć dydaktyczno-wychowawczych,
- umiejętność prowadzenia nauczania wielopoziomowego w klasach o bardzo zróżnicowanym poziomie intelektualnym nieletnich,
- umiejętność pracy z nieletnimi agresywnymi, uzależnionymi od środków odurzających i psychotropowych, z zaburzeniami rozwoju osobowości oraz upośledzonymi umysłowo,
- rozwiązywanie problemów wychowawczych nieletnich oraz współpraca z rodziną zagrożoną patologią,
- podejmowanie działań profilaktycznych, edukacyjnych i wychowawczych oraz współpraca z instytucjami wspomagającymi proces resocjalizacji;
2) skuteczne zarządzanie zakładem oraz ciągły rozwój i doskonalenie jakości jego pracy;
3) uzyskanie co najmniej dobrej oceny pracy lub pozytywnej oceny dorobku zawodowego;
4) zaangażowanie w realizację czynności i zajęć dotyczących działalności zakładów i schronisk.
DODATEK FUNKCYJNY
Wysokość
Kwota przyznanego nauczycielowi dodatku uzależniona jest od powierzonego mu stanowiska. I tak, dodatek w granicach od 80% do 150% wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela jest przyznawany nauczycielom, którzy objęli stanowisko dyrektora zakładu.
Natomiast nauczycielom, którym powierzono stanowisko wicedyrektora zakładu lub inne stanowisko kierownicze, dodatek funkcyjny przysługuje w granicach od 10% do 100% wynagrodzenia zasadniczego.
Dla dyrektora zakładu - wysokość dodatku ustala prezes sądu okręgowego na wniosek kierownika okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego. W przypadku nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze właściwym organem do ustalenia wysokości dodatku jest dyrektor zakładu.
DODATEK ZA WARUNKI PRACY
Wysokość
Wychowawcom zatrudnionym w zakładzie dodatek z tytułu uciążliwości i szkodliwości pracy przysługuje w wysokości do 65% wynagrodzenia zasadniczego.
Dodatek dla nauczycieli, psychologów i pedagogów jest przyznawany w wysokości do 50% wynagrodzenia zasadniczego.
Dla nauczycieli wysokość dodatku ustala dyrektor zakładu, a dla dyrektora zakładu decyzja w tej sprawie należy do prezesa sądu okręgowego. Decyzję prezes sądu okręgowego podejmuje na wniosek kierownika okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego.
Nauczyciele rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych
DODATEK MOTYWACYJNY
Wysokość
Decyzja o przyznaniu nauczycielowi dodatku i jego wysokości należy do kierownika ośrodka. Natomiast, w sprawie przyznania dodatku motywacyjnego w określonej wysokości kierownikowi ośrodka, decyzję podejmuje prezes sądu okręgowego. Decyzja o przyznaniu kierownikowi ośrodka dodatku podejmowana jest na wniosek zespołu nadzoru pedagogicznego.
Wysokość dodatku motywacyjnego dla kierownika ośrodka ustalana jest po zasięgnięciu opinii dyrektora właściwego sądu okręgowego.
Warunki przyznania
Nauczycielowi zatrudnionemu w ośrodku dodatek motywacyjny jest przyznawany pod warunkiem uzyskiwania:
1) znaczących osiągnięć w zakresie realizacji zadań ośrodka, a w szczególności:
- poprawności i terminowości sporządzanych opinii,
- aktywności w podejmowaniu działań mających na celu przeciwdziałanie i zapobieganie demoralizacji nieletnich,
- aktywności w podejmowaniu specjalistycznej opieki nad rodzinami,
- prowadzenia mediacji w sprawach nieletnich oraz rodzinnych, opieka nad badanymi rodzinami,
- współdziałania z placówkami wykonującymi orzeczenia sądu, instytucjami i organizacjami zajmującymi się problematyką ochrony i umacniania rodziny,
- zaangażowania i podejmowania czynności związanych z doskonaleniem zawodowym,
- wykonywania innych czynności wynikających z zadań ośrodka;
2) wyników w świadczonej pracy, w tym związanej z dodatkowymi zadaniami lub zajęciami, skutecznym zarządzaniem ośrodkiem oraz ciągłym rozwojem i doskonaleniem jakości jego pracy;
3) co najmniej dobrej oceny pracy lub pozytywnej oceny dorobku zawodowego.
DODATEK FUNKCYJNY
Wysokość
Przyznawany jest w wysokości od 5% do maksymalnie 40% wynagrodzenia zasadniczego - dla nauczyciela, któremu powierzono stanowisko dyrektora ośrodka. O wysokości wypłacanego dodatku funkcyjnego dla kierownika ośrodka decyduje prezes sądu okręgowego, na uprzedni wniosek kierownika okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego. Od kierownika ośrodka zależy natomiast wysokość dodatku przyznanego nauczycielowi zajmującemu inne stanowisko kierownicze.
DODATEK ZA WARUNKI PRACY
Wysokość
Psychologom i pedagogom przysługuje dodatek w wysokości do 40% otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego. Wysokość tego dodatku dla nauczyciela ustala samodzielnie kierownik ośrodka. Natomiast, dla kierownika ośrodka, wysokość dodatku ustala prezes sądu okręgowego na wniosek kierownika okręgowego zespołu nadzoru pedagogicznego.
Podsumowanie
*Stawki poszczególnych dodatków do wynagrodzenia zostały określone odrębnie dla nauczycieli szkół, zakładów i ośrodków.
*Zasady ustalania wysokości dodatku motywacyjnego dla nauczycieli są takie same, niezależnie czy są oni zatrudnieni w szkołach, zakładach czy ośrodkach.
*Kryteria przyznawania dodatków funkcyjnego i za warunki pracy są takie same dla nauczycieli, niezależnie od placówki, w której są zatrudnieni.
*W kwestiach nieuregulowanych przepisami rozporządzenia stosować należy rozporządzenie z 29 września 2000 r. w sprawie dodatków oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej, a także w sprawie dodatku motywacyjnego i służbowego dla nauczycieli zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych w urzędach organów administracji rządowej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, okręgowych komisjach egzaminacyjnych oraz w jednostkach organizacyjnych sprawujących nadzór pedagogiczny, w części obowiązującej.
Magdalena Kasprzak
Podstawy prawne
l Ustawa z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 80, poz. 542)
l Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 20 czerwca 2007 r. w sprawie dodatków oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich, rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych oraz szkołach przy zakładach karnych (Dz.U. Nr 121, poz. 837)