Nowe zapisy art. 817 par. 3 pozwalają na wprowadzenie klauzuli wymuszającej na ubezpieczycielu wypłatę bezspornej części odszkodowania w formie zaliczki już w ciągu 10-14 dni od powiadomienia go o szkodzie, jeżeli odpowiedzialność ubezpieczyciela nie budzi wątpliwości.
Paragraf 2 powołanego przepisu kodeksu cywilnego przewiduje, że towarzystwo jest zobowiązane wypłacić bezsporną część odszkodowania w ciągu 30 dni od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku (jeśli wypłata przeciąga się ponad 30 dni ze względu na trudności w ustaleniu odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia). Z kolei wspomniany par. 3 przewiduje, że umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą zawierać postanowienia korzystniejsze dla uprawnionego określone w powyższym punkcie. Warto więc pokusić się o wprowadzenie takich zapisów do s.i.w.z. przynajmniej jako fakultatywnych, których przyjęcie da towarzystwu dodatkowe punkty. To nowa możliwość, więc nie wiadomo, jak ubezpieczyciele będą reagowali na takie zapisy i jaka jest najlepsza graniczna liczby dni, w których towarzystwo powinno wypłacić kwotę bezsporną. Status obligatoryjności można by jej nadać w przypadku dużych zamówień, w większych miastach, gdy potencjalna składka jest spora. Można jednak zakładać, że z czasem ich przyjmowanie stanie się dobrym standardem i takie zapisy będą mogły być wpisywane jako obligatoryjne również przy mniejszych zamówieniach. Konstruując s.i.w.z., warto też zwrócić uwagę na bardzo rygorystyczne wymogi informacyjne wprowadzone przez art. 815 kc. Przewiduje on, że ubezpieczający jest obowiązany podać do wiadomości ubezpieczyciela wszystkie znane sobie okoliczności, o które ubezpieczyciel pytał w formularzu oferty albo przed zawarciem umowy ubezpieczenia w innych pismach (a więc np. też w korespondencji mailowej). Bez zmian pozostał za to par. 2 art. 815, który przewiduje, że jeżeli w umowie ubezpieczenia zastrzeżono, że w czasie jej trwania należy zgłaszać zmiany tych okoliczności, to ubezpieczający ma o nich powiadomić niezwłocznie po otrzymaniu o nich wiadomości. Konsekwencją zaniedbania może być odmowa wypłaty odszkodowania, bo par. 3 tegoż artykułu przewiduje, że ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które z naruszeniem paragrafów poprzedzających nie zostały podane do jego wiadomości. Ten rygor można złagodzić wprowadzając tzw. klauzulę przeoczenia. Powinna ona przewidywać, że z zachowaniem pozostałych, nie zmienionych niniejszą klauzulą, postanowień umowy ubezpieczenia określonych we wniosku i ogólnych warunkach ubezpieczenia strony uzgodniły dopuszczenie możliwości przeoczenia istotnych informacji przez ubezpieczającego i niedostarczenia ich w wymaganym terminie ubezpieczycielowi. Trzeba też dodać, zapis, że jeżeli przeoczenie nie będzie skutkiem winy umyślnej (lub rażącego niedbalstwa) ubezpieczającego, to nie będzie to miało negatywnego wpływu na ochronę ubezpieczeniową, a w szczególności nie będzie podstawą odmowy wypłaty odszkodowania lub jego ograniczenia. Oczywiście pod warunkiem uzupełnienia brakującej informacji niezwłocznie po stwierdzeniu przeoczenia.
To również nowa klauzula, więc należałby jej nadać status fakultatywnej, choć można też pokusić się o nadanie jej statusu obligatoryjności. Można też spróbować wyłączyć odpowiedzialność ubezpieczyciela za rażące niedbalstwo i ograniczyć negatywny wpływ na ochronę ubezpieczeniową do winy umyślnej. Ale klauzula w takim kształcie powinna mieć już jednak status fakultatywnej, bo nie wiadomo, jak ubezpieczyciele będą ją przyjmować.
ROBERT KOŻUCHOWSKI
prezes firmy Interbroker
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 815 i 817 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 ze zm.).