Rząd chce przyjąć do końca 31 grudnia 2008 r. 175 ustaw - tyle projektów znalazło się w rządowym planie legislacyjnym. Od stycznia do czerwca tego roku planował przyjęcie 123 ustaw. Jednak nie wszystkie trafiły na posiedzenie Rady Ministrów. Także tylko część została przyjęta przez Sejm.
Indeks legislacyjny, który wylicza Gazeta Prawna, wyniósł 32,6 proc. Bierze on pod uwagę ustawy uchwalone i podpisane przez prezydenta. W styczniu 2008 r. wynosił on zaledwie 4,5 proc. Wtedy rząd zaczynał dopiero pracować nad zmianami, które chciał wprowadzić do końca minionego półrocza.
Inwestycje budowlano-drogowe
Bez pozwoleń na budowę
Nowelizacja ustawy Prawo budowlane ma zlikwidować pozwolenia na budowę, wydawane dziś przez starostę. Zamiast nich ma zostać wprowadzona procedura rejestracji inwestycji. Inwestor złoży wymagane dokumenty i jeżeli okaże się, że są kompletne, to starosta w ciągu 30 dni będzie miał obowiązek zarejestrowania budowy. Prostsza będzie też procedura kończenia inwestycji. Nie będzie już trzeba ubiegać się o pozwolenie na użytkowanie obiektu.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt jest w konsultacjach społecznych. Ma zostać przyjęty do połowy 2009 r.
Tylko zgoda urbanistyczna
Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ma zlikwidować decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Zastąpi ją zgoda urbanistyczna. Będzie ona wydawana na podstawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz lokalnych przepisów urbanistycznych.
Uproszczona zostanie także procedura uchwalania miejscowych planów zagospodarowania. W pracach nad ich przygotowaniem ma uczestniczyć zawodowy mediator, który będzie rozmawiał z mieszkańcami i tłumaczył im konieczność powstania niektórych inwestycji.
ETAP LEGISLACYJNY
Jest w konsultacjach społecznych. Ma zostać przyjęta do połowy 2009 r.
Certyfikaty energetyczne
Nowelizacja prawa budowlanego ma jednoznacznie określić, że sprzedaż lub wynajęcie mieszkania, jeśli nie będzie ono posiadało świadectwa energetycznego, będzie niedopuszczalna. Dziś taki zakaz dotyczy jedynie mieszkań sprzedawanych na rynku pierwotnym. Nowelizacja takim zakazem ma objąć także mieszkania sprzedawane na rynku wtórnym.
ETAP LEGISLACYJNY
Nowelizacja jest przygotowywana przez Ministerstwo Infrastruktury. Ma zacząć obowiązywać już 1 stycznia 2009 r.
Koncesje na roboty budowlane
Ustawa o koncesjach na roboty budowlane i usługi ma umożliwić współpracę między samorządem a sektorem prywatnym w zakresie inwestycji. Dotychczas samorządy mogły korzystać tylko z koncesji na roboty budowlane, które reguluje w prawo zamówień publicznych. Projekt rozszerza koncesję również na usługi. Jednostki samorządu będą mogły zlecić np. wybudowanie drogi wybranej firmie, która przez 30 lat po jej oddaniu do użytku będzie pobierać od gminy opłatę. Po spłacie ostatniej raty droga stanie się własnością samorządu.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt został przyjęty przez rząd 8 lipca. Nie ma tego projektu w planach legislacyjnych rządu na ten rok.
Drogi publiczne
Projekt nowelizacji ustawy o drogach publicznych zakłada zniesienie winietowego systemu opłat za przejazd po autostradach i drogach krajowych. Zamiast nich ma zacząć funkcjonować elektroniczny system poboru opłat za rzeczywistą liczbę przejechanych kilometrów. Oznacza to, że przewoźnicy drogowi nie będą ponosić opłaty ryczałtowej, wykupując roczną lub półroczną winietę. Firmy transportowe nie są zadowolone z projektu, gdyż opłaty za każdy przejechany kilometr będą znacznie wyższe niż cena winiety na rok.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt jest po pierwszym czytaniu w Sejmie. Nowe przepisy miały wejść w życie 1 lipca 2008 r.
Ruch drogowy
Nowa ustawa o kierujących pojazdami wprowadzi nowy system szkoleń kierowców. Będą oni musieli odbyć dodatkowe szkolenia z bezpiecznej jazdy - ćwiczenia na płycie poślizgowej. Na kurs prawa jazdy będzie mógł pójść 16-latek. Po zdaniu egzaminu wewnętrznego będzie musiał jeździć przez minimum rok z opiekunem w oznakowanym samochodzie. Potem młody kierowca będzie mógł przystąpić do egzaminu państwowego i uzyskać prawo jazdy.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt jest gotowy. Wkrótce ma trafić pod obrady rządu.
Działalność gospodarcza
Zasada jednego okienka
Projekt ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zakłada, że u jednego urzędnika przedsiębiorcy mogliby załatwić sprawy związane z zarejestrowaniem firmy, zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych, otrzymaniem numeru REGON oraz aktualizacją numeru NIP. Projekt przewiduje, że po dwóch latach rozpoczęłoby działalność tzw. zero-okienko. Umożliwiałoby rejestrację przez internet bez zgłaszania się do urzędu.
Ustawa ujednolici również sposób prowadzenia kontroli w firmach i ograniczy czas ich trwania. Planuje się też wprowadzenie zasady, aby dowody zebrane przeciwko przedsiębiorcy podczas kontroli prowadzonej z naruszeniem przepisów nie były podstawą do wszczęcia postępowania karnego.
ETAP LEGISLACYJNY
W Ministerstwie Gospodarki wciąż trwają prace nad ostateczną wersją projektu, choć resort zapowiada, że przepisy zaczną obowiązywać od marca 2009 r.
Prawo zamówień publicznych
Nowelizacja prawa zamówień publicznych przewiduje zmianę zasad wnoszenia odwołań. Przy mniejszych zamówieniach przedsiębiorcy będą mogli odwoływać się do prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, ale tylko na określone czynności zamawiającego, tj. wybór niekonkurencyjnego trybu, opis sposobu oceny spełnienia warunków podmiotowych, odrzucenie oferty lub wykluczenie. Przy dużych zamówieniach będzie można odwoływać się w pełnym zakresie i kwestionować wynik przetargu.
Zamawiającym ma być też łatwiej poprawiać drobne omyłki w ofertach. Nowela pozwala na zmiany wszystkich elementów specyfikacji. Prywatni przedsiębiorcy będą mogli samodzielnie - a nie jak obecnie tylko na wniosek zamawiającego - przedłużyć termin związania ofertą. Przy licytacji elektronicznej będzie można składać oferty bez wymaganego dziś podpisu elektronicznego. Ograniczony ma zostać zakres kontroli.
ETAP LEGISLACYJNY
Sejm uchwalił nowelizację 27 czerwca 2008 r. Senat wprowadził do niej poprawki. Ustawa wejdzie w życie jesienią 2008 r.
Ustawa o PPP
Projekt nowelizacji ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym (PPP) znosi obowiązek sporządzania rozbudowanych analiz przedwstępnych. Zakłada też, że partner prywatny będzie wybierany na podstawie prawa zamówień publicznych lub ustawy koncesyjnej. Jeżeli wynagrodzenie partnera prywatnego będzie pochodziło wyłącznie od podmiotu publicznego, trzeba będzie stosować prawo zamówień publicznych. Jeżeli wynagrodzenie będzie polegać na pobieraniu pożytków z przedmiotu partnerstwa, trzeba będzie stosować ustawę koncesyjną.
ETAP LEGISLACYJNY
W resorcie infrastruktury zakończyły się prace nad projektem. Projekt miał być gotowy do marca 2008 r., z powodu opóźnień przesunięto termin na lipiec - wrzesień 2008 r.
Emerytury i renty
Emerytury pomostowe
Do końca tego roku zniknąć ma prawo do wcześniejszych emerytur dla osób zatrudnionych w tzw. szkodliwych warunkach. Wygasną też tzw. pracownicze przywileje emerytalne (np. dla 55-letnich kobiet, z 30-letnim stażem). Jednak niektóre osoby, które rozpoczęły pracę w szkodliwych warunkach przed 1999 rokiem, mają skorzystać od stycznia z emerytur pomostowych. Te świadczenia mają być przeznaczone tylko dla osób, które faktycznie wykonują pracę w warunkach szkodliwych lub od których stanu zdrowia zależy bezpieczeństwo innych osób.
Eksperci uważają, że uchwalenie ustawy jest konieczne, aby znów nie doszło do przedłużania przywilejów. Powodują one, że Polacy odchodzą na świadczenia w stosunkowo młodym wieku.
Projekt przygotowany przez resort pracy zakłada, że prawo do emerytur pomostowych zyska około 200 tys. osób wykonujących 50-60 rodzajów prac.
Posłowie zajmą się nim po wakacjach, ale - ponieważ wzbudza kontrowersje oraz zostanie niewiele czasu na jego uchwalenie - może się okazać, że ustawy nie uda się przyjąć. Wtedy wszystkie osoby zatrudnione w szkodliwych warunkach będą musiały pracować do wieku emerytalnego albo znów zostaną wydłużone obecne przywileje.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt jest w konsultacjach społecznych. W sierpniu ma być przyjęty przez rząd. Powinien być uchwalony i wejść w życie od 2009 roku.
Wypłata emerytur z OFE
Już od stycznia 2009 r. pierwsze osoby (kobiety urodzone w 1949 roku) mają otrzymywać emerytury zarówno z ZUS, jak i OFE. Wciąż nie wiadomo jednak, w jaki sposób będą wypłacane świadczenia z II filara.
Ewa Lewicka, prezes Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych wskazuje, że rząd powinien jak najszybciej doprowadzić do uchwalenia projektu. Do wypłat muszą się przygotować zarówno OFE, które mają się nimi zajmować w latach 2009-2014, jak i ZUS, który ma dostarczać świadczenia emerytom.
Przygotowany przez resort pracy projekt ustawy o wypłatach został przyjęty przez rząd, trafił do Sejmu, ale nie odbyło się nawet jego pierwsze czytanie, choć było planowane na zakończonym w piątek posiedzeniu. Prezydium Sejmu doszło do wniosku, że jest on niekompletny, bo zawiera odwołania do innej ustawy - o funduszach dożywotnich emerytur kapitałowych. Ta została 22 lipca wysłana dopiero przez resort pracy do konsultacji społecznych. Możliwe więc, że pierwsze czytanie tych dwóch projektów odbędzie się we wrześniu.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt przyjęty przez Radę Ministrów. Pierwsze czytanie ma się odbyć we wrześniu. Ma wejść w życie od 2009 roku.
Renty za niezdolność do pracy
Od stycznia musi się zmienić sposób obliczania rent z tytułu niezdolności do pracy. Świadczenia mają być obliczane nie na podstawie liczby lat składkowych i nieskładkowych i wysokości kwoty bazowej. Podstawę ich obliczenia ma stanowić suma zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego zapisanych na koncie ubezpieczonego w ZUS.
Jeśli ustawa nie wejdzie w życie, od stycznia renty ustalane na podstawie starych zasad mogą być wyższe niż emerytury wypłacane z ZUS i OFE. Bardziej będzie się więc opłacać otrzymywać rentę niż emeryturę.
ETAP LEGISLACYJNY
Rząd przyjął już projekt ustawy. Nie zajął się nim jeszcze Sejm.
Usługi prawnicze i wymiar sprawiedliwości
Prawnicy dla ubogich
Ustawa o dostępie do pomocy prawnej osób ubogich zakłada, że pomoc ma się odbywać na koszt państwa. Będą jej udzielać wyłącznie adwokaci i radcowie prawni. Ministerstwo Sprawiedliwości chce, aby osoby niezamożne zwracały się do ośrodków pomocy społecznej lub jednostek samorządu terytorialnego, które będą wydawały decyzje administracyjne w sprawie udzielenia lub odmowy udzielenia pomocy prawnej na koszt Skarbu Państwa.
ETAP LEGISLACYJNY
W Ministerstwie Sprawiedliwości powstały założenia do ustawy, projektu jeszcze nie ma. Realizacja nie była zapisana w planach na I półrocze.
Asesorzy zostaną sędziami
Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Sprawiedliwości, asesorzy, którzy co najmniej przez rok będą wydawali wyroki, otrzymają nominacje sędziowskie. Przewiduje to projekt nowelizacji ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Obecni aplikanci sądowi, którzy na stanowisko asesora nie będą już mogli być powołani, otrzymają propozycję pełnienia funkcji asystenta sędziego lub referendarza.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt rozpatrzy Rada Ministrów jutro, 29 lipca. Termin wykonania ustawy - maj 2009 r.
Egzaminy na aplikacje
Ustawa o państwowych egzaminach na aplikacje prawnicze i nowelizacja ustaw: o adwokaturze, radcach prawnych i notariacie wprowadza państwowy egzamin I i II stopnia oraz dwie ścieżki dojścia do zawodu: przez czteroletnią praktykę oraz po odbyciu dwuletniej aplikacji (po zdaniu egzaminu I stopnia).
ETAP LEGISLACYJNY
Projektem nowelizacji Rada Ministrów zajmie się jutro. Termin wejścia w życie minął 1 stycznia.
Służba zdrowia
Szpitale jako spółki
Projekt ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, który trafił do Sejmu jako poselski, de facto został przygotowany przez rząd. Zakłada on, że wszystkie samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej będą mieć obowiązek przekształcania się w spółki prawa handlowego. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom będą miały na to zaledwie rok. Będą musiały to zrobić do końca 2009 roku. Inaczej grozi im likwidacja.
Zrezygnowano też z określenia minimalnego poziomu udziału samorządów w szpitalach-spółkach. Wcześniej rząd proponował, aby w szpitalach spółkach należących do samorządów poziom ten wynosił 51 proc., a w klinikach - 75 proc.
ETAP LEGISLACYJNY
Projekt czeka na drugie czytanie. Prezydent zapowiedział, że jeżeli zostanie uchwalony, zawetuje ustawę.
Dodatkowe ubezpieczenia
Projekt ustawy o dodatkowych ubezpieczeniach zdrowotnych zakłada, że od 2009 roku pacjenci mogliby kupować dodatkowe polisy zdrowotne. System dodatkowych ubezpieczeń miałby być podzielony na dwa rodzaje. Komplementarne byłoby ubezpieczeniem tańszym pokrywającym różnice w cenie świadczeń częściowo finansowanych przez NFZ. Wykupienie ubezpieczenia suplementarnego dawałoby możliwość ominięcia szpitalnej kolejki oraz pokrywałoby koszty świadczeń nierefundowanych. Byłoby jednak droższe.
W kwietniu posłowie sejmowej Komisji Zdrowia zdecydowali o zawieszeniu prac nad projektem, uzasadniając to brakiem wykazu procedur gwarantowanych, częściowo finansowych i w ogóle nieopłacanych przez NFZ (koszyk świadczeń medycznych). Przedstawiony w czerwcu przez rząd koszyk nie zmienia praktycznie nic w dostępie do świadczeń zdrowotnych, a bez niego dodatkowe polisy nie mają szansy na upowszechnienie.
ETAP LEGISLACYJNY
Do dzisiaj nie ruszyły prace nad projektem ustawy.
Metoda liczenia indeksu
100 proc. otrzymują ustawy podpisane przez prezydenta
10 proc. dostają projekty, które znajdują się w uzgodnieniach międzyresortowych
10 proc. dodatkowo za każdy kolejny etap zaawansowania prac
0 proc. otrzymują zapowiadane projekty, które w ogóle nie powstały
Indeks uwzględnia tylko te akty prawne, które wcześniej zostały zgłoszone do planu. W wyliczeniach nie są brane pod uwagę mniejsze zmiany prawa, które wynikają z nagłych potrzeb
BARTOSZ MARCZUK, ARKADIUSZ JARASZEK, MAŁGORZATA PIASECKA-SOBKIEWICZ, DOMINIKA SIKORA, BOGDAN ŚWIĄDER