Zgodnie z założeniami budżetowymi na rok 2010 - od 1 września 2010 r. zaplanowano podwyżki wynagrodzeń nauczycieli. Kwota bazowa dla nauczycieli w roku 2010 jest rozbita na dwa okresy:
- od 1 stycznia do 31 sierpnia wynosiła 2.286,75 zł,
- od 1 września do 31 grudnia 2010 r. – 2.446,82 zł (art. 15 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 2010 z dnia 22 stycznia 2010 r., Dz.U. Nr 19, poz. 102).
Realizacją powyższego jest m.in. rozporządzenie MEN z dnia 14 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. Nr 131, poz. 885). Rozporządzenie to podwyższa stawki wynagrodzenia zasadniczego dla nauczycieli z dniem 1 września 2010 r.
Czytaj także: Formy zatrudniania nauczycieli>>
Zasady zatrudniania nauczycieli w szkołach i placówkach oświatowych>>
RAPORT: Nauczyciele - stan i struktura zatrudnienia>>
Przykładowe porównanie stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli z tytułem zawodowym magistra i przygotowaniem pedagogicznym wskazuje, że nauczyciele otrzymają podwyżki o kwotę:
1. Stażysta – 133 zł,
2. Kontraktowy – 137 zł
3. Mianowany – 156 zł
4. Dyplomowany – 183 zł.
Należy zaznaczyć, że wzrost ten dotyczy wynagrodzenia zasadniczego, a to oznacza, że wzrastają wszystkie te elementy wynagrodzenia, które są pochodną wynagrodzenia zasadniczego, a więc m.in. dodatek stażowy.
Powstaje jednak zasadnicze pytanie, czy wzrost wynagrodzeń zasadniczych wystarcza do zapewnienia nauczycielom poziomu średnich wynagrodzeń gwarantowanych przepisami Karty Nauczyciela (art. 30 ust. 3). Zgodnie z tym przepisem, średnie wynagrodzenie nauczycieli odnosi się procentowo do kwoty bazowej określanej dla nauczycieli w ustawie budżetowej i wynosi:
• 100% kwoty bazowej – dla nauczyciela stażysty, czyli od 1 września 2010 r. 2.446,82 zł,
• 111% kwoty bazowej – dla nauczyciela kontraktowego, czyli od 1 września 2010 r. 2.715,97 zł,
• 144% kwoty bazowej – dla nauczyciela mianowanego, czyli od 1 września 2010 r. 3.523,41 zł,
• 184% kwoty bazowej – dla nauczyciela dyplomowanego, czyli od 1 września 2010 r. 4.505,15 zł.
Czytaj także: Ile wynoszą świadczenia urlopowe dla nauczycieli (2010)>>
Wynagrodzenie nauczycieli, zgodnie z art. 30 ust. 1 Karty Nauczyciela, składa się z następujących składników:
• Wynagrodzenie zasadnicze,
• Dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy,
• Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe i doraźne zastępstwa,
• Nagrody i inne świadczenia ze stosunku pracy ( z wyłączeniem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz dodatków socjalnych określonych w art. 54 Karty Nauczyciela, tj. dodatku mieszkaniowego i wiejskiego).
Średnie wynagrodzenie nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego zagwarantowane ustawowo to wynagrodzenie w całości – ze wszystkimi elementami. Większość elementów wynagrodzenia nauczycieli nie jest uregulowana odgórnie (w ustawie lub rozporządzeniu), ale została pozostawiona do regulacji organów prowadzących szkoły będących jednostkami samorządu terytorialnego, które ustalają to w drodze regulaminów wynagradzania nauczycieli wydawanych w formie uchwał samorządowych podlegających nadzorowi prawnemu wojewodów.
Nowelizacja Karty Nauczyciela z dnia 21 listopada 2008 r. (Dz.U. z 2009 r., Nr 1, poz. 1) wprowadziła zmiany mające na celu zapewnienie nauczycielom osiągnięcia średnich wynagrodzeń poprzez uruchomienie mechanizmów kontroli wynagrodzeń nauczycieli i w razie ich nieosiągnięcia – obowiązku wypłacenia dodatków wyrównawczych.
Zgodnie z art. 30a Karty Nauczyciela, w terminie do dnia 20 stycznia każdego roku organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego przeprowadza analizę poniesionych w poprzednim roku kalendarzowym wydatków na wynagrodzenia nauczycieli w odniesieniu do wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, oraz średniorocznej struktury zatrudnienia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.
W przypadku nieosiągnięcia w roku podlegającym analizie wysokości średnich wynagrodzeń, o których mowa w art. 30 ust. 3, w składnikach wskazanych w art. 30 ust. 1 organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego ustala kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1, a iloczynem średniorocznej liczby etatów nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3, ustalonych w danym roku.
Czytaj także: Zmiany w planie rozwoju nauczyciela-stażysty>>
Powstaje zatem pytanie, czy wzrost kwoty bazowej dla nauczycieli od 1 września 2010 r. wywoła konsekwencje w postaci nieosiągnięcia przez nauczycieli średnich wynagrodzeń i obowiązek wypłacenia im dodatków wyrównawczych. Na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2010 r. w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 6, poz. 35), w przypadku gdy w danym roku obowiązuje więcej niż jedna kwota bazowa, o której mowa w art. 30 ust. 3 Karty Nauczyciela, średnioroczną strukturę zatrudnienia nauczycieli ustala się odrębnie dla okresów obowiązywania poszczególnych kwot. Wynika z powyższego, że w roku 2010 średnie wynagrodzenie nauczycieli będzie analizowane odrębnie dla okresu styczeń – sierpień i oddzielnie od września do grudnia.
Regulaminy wynagradzania nauczycieli opracowane przez organy prowadzące nie muszą już być corocznie uchwalane. Jeżeli jednak analiza wydatków na wynagrodzenia nauczycieli wykaże, że na danym obszarze nauczyciele nie osiągnęli średnich wynagrodzeń, oznaczać to będzie, że dodatki do wynagrodzeń nauczycielskich ustalone w tych regulaminach są zbyt niskie. W takich sytuacjach organy prowadzące powinny wprowadzić zmiany do regulaminów podwyższające dodatki do wynagrodzeń nauczycieli (motywacyjne, funkcyjne, za warunki pracy) w taki sposób, aby zapewnić nauczycielom gwarantowane ustawowo średnie wynagrodzenia.
Oprac. mgr Dariusz Dwojewski
samorzad.infor.pl